Ngày 21-11, Omega - đơn vị liên kết với Nhà xuất bản Thế Giới để phát hành cuốn Bách niên bách vấn: 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương, phản hồi công văn ngày 17-11 của Nhà xuất bản Thế Giới yêu cầu làm rõ một số nội dung cuốn sách trên và "tạm dừng phát hành dưới bất kỳ hình thức nào" do có khiếu nại từ tập thể cán bộ Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam.

Về chuyện "khiếu nại" của cán bộ, giảng viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam với cuốn sách Bách niên bách vấn: 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương của hai tác giả Phạm Long và Trần Hậu Yên Thế, Tuổi Trẻ Online đã có bài phản ánh Vì sao cán bộ Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam 'khiếu nại' cuốn sách về lịch sử trường.

Xuất bản thông tin khác nhau để gợi mở những thảo luận rộng rãi?

Trước những vấn đề bị "khiếu nại", Omega có phản hồi, gửi kèm giải đáp của hai tác giả Phạm Long, Trần Hậu Yên Thế.

Theo đó Omega khẳng định cuốn sách Bách niên bách vấn: 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương là một cuốn sách thuộc nhóm phổ biến kiến thức, tức phổ biến các kết quả nghiên cứu đã được công bố, dựa trên các nguồn tư liệu sơ cấp và thứ cấp, hướng tới độc giả đại chúng.

Đây không phải là cuốn sách thuộc thể loại chuyên khảo với các yêu cầu đặc thù về hình thức trình bày (trước đó đơn khiếu nại của tập thể cán bộ Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam phản ánh cuốn sách "thiếu hoàn toàn thư mục tài liệu tham khảo cuối sách", "không đạt chuẩn tối thiểu của bất kỳ ấn phẩm nghiên cứu hay phổ biến kiến thức nghiêm túc nào").

Về phản ánh cho rằng thông tin hai tác giả khẳng định Trường Mỹ thuật Đông Dương trực thuộc Đại học Đông Dương là sai, Omega trả lời: "Trong hoạt động xuất bản, việc tồn tại các quan điểm khác nhau hoặc cách diễn giải khác nhau về cùng một vấn đề hoặc sự kiện là điều bình thường và cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của tri thức.

Các ấn phẩm thể hiện những kết quả nghiên cứu và tư liệu, diễn giải khác nhau càng cần được giới thiệu đến công chúng để gợi mở những thảo luận rộng rãi hơn, từ đó khuyến khích những tìm hiểu và nghiên cứu kế tiếp.

Việc một số cá nhân hoặc tập thể có quan điểm khác với quan điểm của các tác giả không phải là lý do thỏa đáng để ngăn cấm phát hành một ấn phẩm đã được cấp phép xuất bản hợp pháp".

Với lý lẽ ấy, Omega đề nghị Nhà xuất bản Thế giới cấp Giấy phép phát hành cho cuốn sách Bách niên bách vấn: 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương.

Trước đó Nhà xuất bản Thế Giới đã có công văn yêu cầu Omega tạm dừng phát hành cuốn sách dưới bất kỳ hình thức nào cho đến khi có quyết định phát hành của nhà xuất bản này cấp.

Về phần giải đáp của hai tác giả Phạm Long, Trần Hậu Yên Thế đính kèm cùng công văn, về cơ bản giống như tác giả Trần Hậu Yên Thế đã đưa trên trang Facebook cá nhân ngày 19-11 và đã được Tuổi Trẻ Online phân tích trong bài Vì sao cán bộ Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam 'khiếu nại' cuốn sách về lịch sử trường.

Các "bằng chứng" lẫn suy luận của ông Thế được các cán bộ, giảng viên trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam lẫn một số người có nghiên cứu về việc thành lập Trường Mỹ thuật Đông Dương cho là "lỗi logic" hay "ẩu", "vội vàng", "thiếu công cụ"…

Kỷ niệm sinh nhật ngày chào đời hay ngày được hoài thai trong bụng mẹ?

Về ý kiến của Omega, PGS.TS Trang Thanh Hiền - giảng viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, người đứng đơn khiếu nại về cuốn sách Bách niên bách vấn: 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương, cho là Omega "ngụy biện".

Bà Hiền đồng ý rằng "trong hoạt động xuất bản, việc tồn tại các quan điểm khác nhau hoặc cách diễn giải khác nhau về cùng một vấn đề hoặc sự kiện là điều bình thường và cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của tri thức". 

Nhưng đó là với trường hợp sách công bố các nghiên cứu khoa học mới, không phải dạng sách hỏi - đáp, sách phổ biến kiến thức cho đại chúng vốn phải đưa ra những tri thức tổng hợp được tham khảo từ những nguồn chính thống, đã được công nhận.

Còn ông Thế và ông Long tự đưa vào những kết luận từ nghiên cứu vội vã của mình được công bố mới đây, không phải thông tin chuẩn mực cho dạng sách hỏi - đáp, sách phổ biến kiến thức.

Bà Hiền cũng không đồng ý rằng việc cho phép xuất bản thông tin sai sự thật là "hợp pháp", "bình thường".

Bà cũng nói thêm về thông tin năm thành lập Trường Mỹ thuật Đông Dương là năm 1924 chứ không phải 1925 mà cuốn sách trên đưa ra.

"Nghị định về việc cho phép thành lập Trường Mỹ thuật Đông Dương năm 1924 mà ông Thế, ông Long đưa ra đã được in trong bao nhiêu cuốn kỷ yếu của Trường Mỹ thuật Việt Nam, chẳng ai lạ gì. Nhưng vì sao bao nhiêu đời hiệu trưởng ngôi trường này và cả Bộ Văn hóa đều lấy mốc năm thành lập là năm 1925.

Là vì năm 1924 mới đồng ý chủ trương thành lập trường, chưa hề có ngôi trường, chưa có sinh viên lẫn giảng viên. Đến năm 1925 thì mới có trường, có sinh viên đầu tiên. Người ta kỷ niệm sinh nhật một con người là lấy cái ngày người ấy chính thức chào đời chứ đâu phải ngày được hoài thai trong bụng mẹ", bà Trang Thanh Hiền nói.

Ngoài ra, một số người đọc thông tin cũng thắc mắc hai tác giả Phạm Long, Trần Hậu Yên Thế có tự làm yếu quan điểm của mình không khi khẳng định năm 1924 là năm thành lập trường, nhưng lại cho ra mắt cuốn sách kỷ niệm 100 năm Trường Mỹ thuật Đông Dương vào năm 2025 chứ không phải năm 2024?

Vì sao cán bộ Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam ‘khiếu nại’ cuốn sách về lịch sử trường

Vừa kỷ niệm 100 năm thành lập Trường Mỹ thuật Đông Dương - Đại học Mỹ thuật Việt Nam, các cán bộ của trường này lại phải ‘khiếu nại’ cuốn sách Bách niên bách vấn 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương viết sai sự thật, vì sao?