Có hai điều đáng chú ý về việc từ chức của Thủ tướng Pháp Sebastien Lecornu. Đó là ông vừa nhậm chức chưa được một tháng và ông từ chức chỉ 1 ngày sau khi công bố nội các mới.

Đây là diễn biến đầy bất ngờ và đẩy chính trường Pháp vào cảnh rối ren. Tờ Le Monde có lời bình ngắn gọn rằng những gì đang diễn ra đã đẩy Tổng thống Macron vào chân tường với hàng loạt vấn đề cần giải quyết.

Ai đang điều hành đất nước?

Theo quy định, khi một thủ tướng từ chức, chính phủ hiện tại sẽ tiếp tục xử lý công việc hằng ngày cho đến khi nội các mới được thành lập. 

18 bộ trưởng được bổ nhiệm vào tối 5-10 sẽ cùng ông Lecornu đảm đương giai đoạn chuyển tiếp này.

“Sắc lệnh bổ nhiệm các bộ trưởng đã được công bố, tổng thống đã chấp thuận đơn từ chức của thủ tướng, chính phủ hiện tại là chính phủ lâm thời”, tờ Le Monde dẫn lời giải thích của ông Paul Cassia, giáo sư luật công tại Đại học Paris 1 Panthéon-Sorbonne.

Về mặt pháp lý, chính phủ lâm thời chỉ được thực hiện các quyết định hành chính trung lập, không được ban hành cải cách hay bổ nhiệm chức vị quan trọng. Tuy nhiên, họ vẫn có thể ra quyết định khẩn cấp trong trường hợp có khủng bố hoặc khủng hoảng y tế.

Bổ nhiệm thủ tướng mới ra sao?

Tổng thống Emmanuel Macron là người quyết định bổ nhiệm thủ tướng kế nhiệm, không bị ràng buộc thời hạn. 

Ông có thể chọn lại ông Lecornu, hoặc tìm một nhân vật có khả năng xây dựng sự đồng thuận để tránh lặp lại tình huống từ chức sớm hoặc một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội.

Giới quan sát cho rằng khả năng ông Macron chọn một thủ tướng từ phe trung dung như ông Bayrou và ông Lecornu là thấp. Trong khi đó, việc liên minh với chính đảng cánh hữu Những người cộng hòa (LR) còn tiềm ẩn rủi ro.

Một lựa chọn khác là chính phủ kỹ trị để xử lý công việc cấp bách, trong lúc tìm kiếm giải pháp khác mang tính dài hạn.

Khả năng giải tán Quốc hội

Hiện Quốc hội Pháp đang bị chia rẽ thành ba khối lớn mà không có đa số rõ ràng. Nếu bế tắc vẫn tiếp diễn, một giải pháp ông Macron có thể làm là giải tán Quốc hội và tổ chức bầu cử.

Về mặt pháp lý, điều này là khả thi vì kỳ bầu cử gần nhất đã hơn một năm (tháng 6 và tháng 7-2024). Tuy nhiên, đây là giải pháp đầy rủi ro, do liên minh của ông Macron khó có thể giành thế đa số, trong khi đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia (RN) đang trỗi dậy mạnh mẽ.

Về khả năng ông Macron từ chức hoặc bị bãi nhiệm

Một số nghị sĩ từ các đảng như đảng cánh tả La France Insoumise (LFI), đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia (RN) và thậm chí cả một số nghị sĩ bảo thủ đã kêu gọi Tổng thống Macron từ chức để chấm dứt bế tắc chính trị và mở đường cho bầu cử tổng thống sớm. Tuy nhiên, ông Macron nhiều lần khẳng định sẽ giữ chức đến hết nhiệm kỳ 2027.

Đảng LFI từng hai lần tìm cách buộc ông Macron rời ghế tổng thống, gần nhất là ngày 9-9-2025, nhưng không thành công. 

Theo Điều 68 Hiến pháp Pháp, đề xuất bãi nhiệm cần được ít nhất 58 hạ nghị sĩ hoặc 35 thượng nghị sĩ ký tên đệ trình, sau đó phải được thông qua với đa số 2/3 tại cả Hạ viện và Thượng viện.

Tiếp theo, Quốc hội sẽ phải ra quyết định trong vòng một tháng xem có nhất trí bãi nhiệm tổng thống hay không. Nếu thông qua với điều kiện đạt 2/3 phiếu thuận, việc bãi nhiệm sẽ có hiệu lực ngay lập tức. Tuy nhiên, quy trình này rất dài và phức tạp, khả năng thành công còn bỏ ngỏ.

Nguy cơ khủng hoảng ngân sách

Dự luật ngân sách 2026 vốn được trình vào đầu tuần này đã mất hiệu lực sau khi chính phủ ông Lecornu từ chức. Chính phủ mới phải nộp lại bản dự thảo trước ngày 13-10 để kịp xem xét.

Ngân sách năm 2026 phải được thông qua trước ngày 31-12. Nếu chậm trễ, một giải pháp khác là Pháp có thể phải gia hạn ngân sách 2025 tạm thời cho đến khi ngân sách 2026 được thông qua. Việc này từng có tiền lệ, nhằm duy trì hoạt động của các dịch vụ công.

Ông Macron cho Thủ tướng Lecornu cơ hội cuối để cứu vãn Chính phủ Pháp

Tổng thống Pháp Macron đã cho Thủ tướng Lecornu hai ngày để cứu vãn chính phủ sau khi ông Lecornu từ chức chỉ 27 ngày sau khi nhậm chức.