Độc giả chờ gặp và nghe nhà báo Michael Wolff nói về sách “Lửa và cuồng nộ” ngày 16-1 tại Philadelphia - Ảnh: AFP

Ngoài nhân vật chính là Tổng thống Donald Trump lên án sách Lửa và cuồng nộ, nhiều nhân vật được trích dẫn trong sách cũng lên tiếng phủ nhận những gì họ đã nói. Về phần mình, tác giả Michael Wolff vẫn bình thản. "Họ đều nói dối" - ông Wolff nói.

"Làm việc như một nhà báo"

Khi được yêu cầu cung cấp các bằng chứng và file ghi âm, tác giả Michael Wolff khẳng định sẽ không đưa ra bất cứ thứ gì bởi "đó không phải điều một nhà báo làm". 

"Tôi làm việc như một nhà báo, tôi có băng, có ghi chép... Liệu một nhà báo có mở ghi chép của mình cho cả thế giới đọc? Bằng chứng của tôi là quyển sách, hãy đọc sách. Nếu đọc thấy hợp lý, đó là sự thật" - ông Wolff giải thích.

Tuy nhiên, chuẩn mực báo chí mà ông áp dụng lại là vấn đề được bàn tán, nhất là việc dẫn nguồn và tính minh bạch. Nhiều người nói rằng họ ngạc nhiên không phải bởi những trích dẫn, thông tin gây sốc trong sách, vốn bị coi là xào nấu lại những thông tin cũ, mà là cách ghi chép lại những trích dẫn đó quá sống động và chi tiết.

Trong một đoạn mô tả cuộc khẩu chiến giữa cố vấn Bannon và cô Ivanka Trump, ông Wolff viết: "Trong phòng Bầu dục, ngay trước mặt cha của cô ta, Bannon công khai tấn công (Ivanka Trump). "Cô - ông ta chỉ mặt cô ta khi Tổng thống đang nhìn - là một kẻ dối trá chết tiệt". 

Ivanka than trách với cha mình, cho rằng nên cắt bớt quyền hành của Bannon, nhưng ông Trump nhắc nhở "đã nói đây là một chỗ khắc nghiệt rồi mà con". Vấn đề là làm sao ông Wolff lại có thể biết được câu chuyện này? Ai đã kể lại?

Quyển sách là một mớ những cảnh gay cấn có nguồn cung cấp tin vô cùng bí ẩn, cây viết Angie Drobnic Holan của tờ Politifact nhận định. Thiếu dẫn nguồn là một vấn đề nhưng rõ ràng sức mạnh của câu chuyện đã khiến người ta tạm gác lại tư duy phản biện và để dòng cảm xúc của mình hòa cùng với cuốn sách.

Nhà báo Ben Domenech của The Federalist đặt nhiều câu hỏi về tính chính xác của sách “Lửa và cuồng nộ” - Ảnh: CBS

Tranh cãi

Nhiều nhà phân tích cũng đặt ra hàng loạt câu hỏi, chẳng hạn: Liệu các trích dẫn có đặt trong đúng ngữ cảnh hay không? Nguồn tin có thực sự đáng tin cậy hay chỉ nói trong phút bốc đồng? Tác giả có đối chiếu các nguồn tin khác nhau?...

Theo cây viết Ben Domenech của The Federalist, có thể thấy rõ ông Wolff thích ai và ghét ai trong quyển sách. Ông không tiếc lời khen ngợi cựu phó chánh văn phòng Nhà Trắng, bà Katie Walsh, là một nhà kỹ trị ngay thẳng dù bà này không thực sự là một nhà kỹ trị, trong khi ông chê bai chủ tịch Hạ viện Mỹ Paul Ryan không quan tâm đến vấn đề y tế khiến giới chuyên gia chính trị tặc lưỡi.

Hoặc ngay từ đầu cuốn sách, ông Wolff đã mô tả ông Bannon là một trong những "người quyền lực nhất thế giới" và sau đó khẳng định cựu chiến lược gia trưởng Nhà Trắng được sự ủng hộ của những nhà tài trợ mạnh nhất cho Đảng Cộng hòa từ Sheldon Adelson, Bernie Marcus cho đến Peter Thiel. Không có thông tin nào cho thấy tác giả đã liên lạc với những người trên để kiểm chứng tuyên bố của ông Bannon.

Cuốn sách cũng mở ra những tranh cãi trong báo giới. "Vì sự minh bạch, khi nguy cơ quá cao và các cáo buộc quá nghiêm trọng, khi chuyện làm báo bị tấn công và công chúng không tin tưởng truyền thông, ông Wolff nên công khai các cuộc phỏng vấn chính thức... Khi đó độc giả sẽ tự mình quyết định" - ông Frank Sesno, giám đốc khoa quan hệ công chúng và truyền thông của ĐH George Washington, nhận định.

Tuy nhiên, giám đốc điều hành Suzanne Nossel của Tổ chức PEN America cho rằng các nhà báo, nhà xuất bản phải kiên định với lập trường của mình. "Theo Tổng thống Trump và luật sư của ông, nhiều tuyên bố trong sách là sai. Tổng thống đã gọi ông Wolff và Nhà xuất bản Henry Holt, đòi ngừng xuất bản và dọa kiện họ... Nhà xuất bản, tác giả và bạn đọc cần kiên quyết để quyền được viết, đọc và thể hiện bản thân có từ thời khai sinh nước Mỹ có thể sống sót dưới triều đại Nhà Trắng của ông Trump" - bà Nossel khẳng định.

Trong khi đó, theo giáo sư W. Joseph Campbell của ĐH Mỹ tại Washington, các nhà báo cần phải tự mình kiểm chứng các thông tin trong quyển sách. "Các nguồn tin không tên sẽ có ích cho các nhà báo, đặc biệt là khi đưa tin về các vấn đề an ninh quốc gia. Nhưng thường xuyên dựa vào các nguồn tin vô danh là một vấn đề, nhất là trong thời đại "tin giả". Hơn nữa, người tiếp thu tin tức cũng cần cẩn trọng và hoài nghi về những tin tức dựa phần lớn hoặc hoàn toàn vào các nguồn ẩn danh" - ông nói. 

Sự ẩn danh cho phép nguồn tin nói chuyện cởi mở hơn nhưng cũng cho phép họ dễ dàng nói sai sự thật hoặc không chính xác.

______________

Kỳ tới: Michael Wolff là ai?