Nhiều đại biểu đã bày tỏ ủng hộ khi cho đây là quyết định lịch sử với sự xúc động sâu sắc, song cũng đưa ra những băn khoăn, trăn trở để việc sắp xếp mang lại hiệu lực, hiệu quả, sắp xếp lại bộ máy hành chính và mở rộng không gian phát triển. 

Quyết định lịch sử sắp xếp không gian phát triển

Bày tỏ sự ủng hộ, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) cho rằng mô hình tổ chức phân tán trước đó đã bộc lộ nhiều bất cập khi không ít tỉnh có quy mô nhỏ, dân số thấp, không đạt chuẩn diện tích, dẫn đến phân mảnh không gian phát triển, khó hình thành các vùng kinh tế trọng điểm, đầu tư công dàn trải, hiệu quả chưa cao.

Bộ máy hành chính ở nhiều nơi còn cồng kềnh, chi thường xuyên lớn, chiếm tới 70% tổng chi ngân sách, làm hạn chế nguồn lực đầu tư phát triển. Vì vậy, việc sắp xếp vừa có tính chiến lược, vừa mang tính tất yếu nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị, quản lý, tổ chức lại không gian phát triển theo hướng mở rộng, gắn kết, bền vững. 

Ví dụ, việc sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu với TP.HCM sẽ tạo ra không gian, tiềm lực kinh tế cực mạnh, có thể so sánh với Thượng Hải" như Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình đã phát biểu; hay khi hợp nhất ba tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận sẽ tạo thành một thực thể kinh tế - hành chính lớn mạnh hơn. 

Tuy vậy, đại biểu Thông đề nghị sớm hoàn thiện thể chế, pháp luật, giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, ưu tiên đầu tư kết cấu hạ tầng, giao thông kết nối, đặc biệt là các tỉnh rộng như Lâm Đồng...

Tương tự, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) cho rằng sau sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cần rất nhiều nguồn lực để đơn vị hành chính cấp tỉnh mới đầu tư, nhất là về hạ tầng để kết nối các địa phương lại với nhau nhằm phát huy tối đa tiềm năng, vị thế của từng địa phương. Do vậy ông gửi gắm đến Chính phủ sẽ có cơ chế, chính sách để tạo nguồn lực cho các địa phương.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) bày tỏ mong muốn cân nhắc xem xét có giải pháp hỗ trợ đặc thù như chỉ dẫn địa lý, di sản văn hóa, thiên nhiên thế giới, vì khi danh xưng tên gọi một tỉnh không còn, khi Quảng Bình có nguy cơ mất đi danh xưng truyền thống, sản phẩm quốc gia, truyền thống, chỉ dẫn địa lý.

"Bởi đây không chỉ là tên gọi một vùng đất mà là giấy thông hành, danh tiếng, là tài sản vô hình quý giá của địa phương, góp phần thúc đẩy thương hiệu quốc gia. Ví dụ, hang Sơn Đoòng, hạt điều Bình Phước, sâm Ngọc Linh, du lịch Hội An… nếu không sớm có giải pháp thì tổn thất kinh tế và thương hiệu không thể đo đếm được" - đại biểu Tâm nói. 

Quan tâm kết nối hạ tầng, hỗ trợ cán bộ, viên chức

Với việc hợp nhất tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang, đại biểu Vương Thị Hương (Hà Giang) mong muốn quan tâm kết cấu hạ tầng, giúp cán bộ, công chức, viên chức bám sát cơ sở ở vùng sâu vùng xa. Bởi việc hợp nhất hai tỉnh khiến cho nhiều địa bàn giao thông xa trung tâm, nên cần đưa các tuyến đường giao thông kết nối vào các vùng biên. 

Với chính sách cán bộ, công chức, viên chức, cần quan tâm đời sống vật chất, tinh thần. Vì vậy cần ban hành chính sách và đảm bảo nguồn lực, như hỗ trợ chính sách di chuyển đến nơi mới làm việc, nhà ở công vụ, giao đất ở có thu tiền sử dụng đất với cơ chế quy hoạch riêng cho dân cư ở nơi làm việc mới…

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cũng mong muốn quan tâm tâm tư, tình cảm của cán bộ, công chức, vì có những chính sách những đồng chí rất buồn, đang từ trưởng xuống phó, từ phó xuống chuyên viên. Anh em cũng phải đi xa làm thay đổi môi trường, sinh hoạt của gia đình tới hàng trăm cây số, nên động viên làm công tác tư tưởng, cơ chế chính sách chế độ rõ ràng.

Với trên 4.000 trụ sở dôi dư, không sắp xếp cụ thể, rõ ràng rành mạch, ổn định làm việc tốt, giao cho doanh nghiệp, hợp tác xã hóa giá, thuê mượn và xây dựng trụ sở, an sinh y tế, giáo dục… thì cần phải quan tâm, vì nếu không quản lý sẽ mục nát, kém hiệu quả. Thời gian qua đã gặp vấn đề này nên cần quan tâm hơn nữa việc này, sử dụng mục đích vào yêu cầu thiết yếu cho xã hội.

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) thì quan tâm quy định chuyển tiếp cho hoạt động doanh nghiệp, hộ kinh doanh, người dân với các dịch vụ công. Vì thực tế chỉ quy định về bộ máy chính quyền, còn liên quan tới doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người dân chưa có quy định cụ thể trong khi tất cả các chủ thể phải đăng ký lại, mất nhiều thời gian. 

Chi tiết phương án kiện toàn bộ máy, sắp xếp cán bộ 34 tỉnh, thành sau sáp nhập

Bộ Nội vụ đã gửi Chính phủ tờ trình đề án liên quan sáp nhập đơn vị cấp tỉnh năm 2025 và nêu phương án kiện toàn tổ chức bộ máy, sắp xếp cán bộ, công chức.