Sách về người nổi tiếng thường được gọi bằng một số tên chuyên biệt tùy vào góc độ và cách viết. Đó là nhật ký, hồi ký, bút ký, tự truyện, chân dung nhân vật... 

Ở Phương Nam Book, có những tự truyện - hồi ký luôn bán chạy dù phát hành đã lâu như: Tâm Thành và Lộc Đời (hồi ký của NSƯT Thành Lộc); tự truyện Lê Công Vinh - Phút 89; Madam Nhu Quyền lực bà Rồng (sách chân dung về bà Trần Lệ Xuân).

Phó tổng giám đốc Fahasa Phạm Thị Hóa cho Tuổi Trẻ biết hồi ký của nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình luôn nằm trong danh mục sách bán chạy nhất của Fahasa. Đại diện Omega+ và NXB Chính Trị Quốc Gia và Sự Thật (hai đơn vị đồng phát hành) nói tổng lượng sách phát hành đến hiện tại là 48.000 cuốn.

Gần đây, các nghệ sĩ gạo cội như: Hữu Châu, Xuân Hinh cũng lần lượt ra mắt bút ký chân dung, tự truyện và nhận được sự quan tâm lớn của độc giả. Vì đâu mà dòng sách này không bao giờ giảm sức nóng trên thị trường?

Không chỉ là câu chuyện của cá nhân

Nhiều đơn vị làm sách cho biết các hồi ký, tự truyện bán chạy thường xoay quanh những nhân vật nổi tiếng, có thành tựu nhiều người biết đến. 

Điều thu hút độc giả trong những cuốn sách này không chỉ là câu chuyện của một cá nhân, mà còn nằm ở nhiều chi tiết xoay quanh họ, liên quan đến sự kiện, giai đoạn lịch sử, bối cảnh xã hội, góc nhìn đa chiều về lĩnh vực hoạt động của nhân vật.

Ở Nhà xuất bản Trẻ, các sách về danh nhân đã in từ 3 lần trở lên có thể kể đến cuốn Võ Nguyên Giáp - hào khí trăm năm, Nguyễn Văn Linh - hành trình cùng lịch sử, Trần Văn Giàu - dấu ấn trăm năm, Hành trình đến dinh Độc Lập... 

Hay cuốn Vì cha chúng tôi nói dối, tự truyện của con trai McNamara phát hành gần đây, đã nhận được sự chú ý của bạn đọc muốn tìm hiểu về cuộc chiến tại Việt Nam qua góc nhìn từ một gia đình Mỹ.

"Để có thể làm nên những cuốn hồi ký, tự truyện có giá trị, hấp dẫn, chúng tôi nghĩ cũng cần lưu tâm tới việc thể hiện giọng điệu, ngôn ngữ, cốt cách của từng vùng miền, từng thời kỳ. Độc giả khi đọc sách sẽ cảm nhận rất rõ qua những phương ngữ, cách xưng hô đặc trưng và những yếu tố văn hóa, sinh hoạt của thời kỳ đó.

Như trong bút ký chân dung Hữu Châu - Chiếc nôi vàng giông bão, người đọc sẽ không chỉ biết về chuyện đời, chuyện nghề của người nghệ sĩ mà còn cảm nhận được bối cảnh lịch sử, văn hóa của mảnh đất Sài Gòn xưa.

Cuốn sách này vẫn giữ được sự quan tâm ổn định từ nhiều nhóm độc giả như: người hâm mộ lâu năm, những người trẻ quan tâm tới nghệ thuật biểu diễn... để hiểu hơn về người nghệ sĩ ngoài những nội dung mà báo chí vẫn đưa tin" - đại diện truyền thông Phanbook, đơn vị phát hành sách, nhận định.

Những dự án hồi ký mất cả chục năm trời

Theo Phó giám đốc Phương Nam Book Trịnh Hải Phương, mỗi tự truyện - hồi ký đều cần đầu tư rất nhiều về thời gian, công sức, chi phí vì chúng phản ánh cả cuộc đời, sự nghiệp của nhân vật.

"Như cuốn hồi ký Sống cho mình, sống cho người của NSND Kim Cương. Viết về cuộc đời của một người bình thường đã khó thì cuộc đời của người nổi tiếng được mệnh danh là "kỳ nữ sân khấu" sẽ còn khó đến mức nào. 

Hẳn vì vậy, mà kể từ khi bàn bạc cho đến khi sách được phát hành, dự án đã mất ngót nghét... 10 năm với bao lần tạm dừng hoặc có lúc phải thay đổi người chấp bút.

Rồi sau khi hoàn thành bản thảo, ban biên tập lại cùng nghệ sĩ chỉnh sửa, lựa chọn hình ảnh mất hơn 8 tháng nữa mới có thể chính thức in ấn. Đây thực sự là một dự án dài hơi và kỳ công với nhiều tâm huyết của nghệ sĩ và đội ngũ", ông Phương nói.

Còn với cuốn Hữu Châu - Chiếc nôi vàng giông bão không chỉ đơn thuần ghi chép lại lời kể của NSƯT Hữu Châu mà còn đan xen góc nhìn và lời kể của tác giả Thanh Thủy. 

Có được sự thống nhất về mặt nội dung, mạch cảm xúc xuyên suốt cuốn sách là rất nhiều cuộc gặp gỡ và trò chuyện giữa Phanbook, nghệ sĩ Hữu Châu và tác giả Thanh Thủy.

Trong đó, cả nghệ sĩ và người chấp bút đã đối thoại, làm việc khoảng 1 năm, trước đó Hữu Châu và Phanbook cũng đã có gần 3 năm để chuẩn bị cho cuốn sách này sau rất nhiều năm Hữu Châu đắn đo để quyết định viết cuốn sách về mình và gia tộc Thanh Minh - Thanh Nga.

Phanbook và tác giả Thanh Thủy đã có một quá trình tìm kiếm, tổng hợp những tư liệu hình ảnh, nội dung từ nhiều nguồn uy tín, một số câu chuyện trong sách có tham khảo từ Hồi ký Thanh Minh Thanh Nga trên kênh YouTube Bảo Quốc - Hồng Loan, một số đến từ báo đài, nhân vật cụ thể...

Để tổng hợp 150 hình ảnh, ngoài hình ảnh do nghệ sĩ Hữu Châu, nhiếp ảnh gia Quốc Huy cung cấp trực tiếp, Phanbook còn tổng hợp từ những tác giả, nhà văn, nhà báo, bài phê bình, nghiên cứu, những người sưu tầm hình ảnh.

"Công việc này đòi hỏi sự kiên nhẫn rất lớn trong từng giai đoạn, từ khảo sát câu chuyện, thu thập tư liệu, phỏng vấn nhân vật, chọn lựa hình ảnh đến khâu biên tập. Chúng tôi đóng vai trò kết nối với người thân, đồng nghiệp, học trò của nghệ sĩ Hữu Châu để làm giàu thêm cho bức chân dung người nghệ sĩ từ nhiều góc nhìn. Những câu chuyện hậu trường, những bức ảnh chưa từng công bố đều được đề xuất đưa vào" - đại diện truyền thông Phanbook cho biết.

Tái bản hồi ký của bà Nguyễn Thị Bình

Nhà xuất bản Chính Trị Quốc Gia Sự Thật tái bản cuốn hồi ký của nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình có tên Gia đình, bạn bè và đất nước mà tác giả vừa hoàn thiện bổ sung, chỉnh sửa năm 2023.