Tuy nhiên hoạt động trọng tâm sẽ là cuộc gặp 2+2 giữa ông Kishida, Lavrov, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Itsunori Onodera và người đồng cấp Nga Sergei Shoigu trong hôm nay. Ông Lavrov và ông Shoigu cũng sẽ đối thoại với Thủ tướng Nhật Shino Abe.

Phóng to

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov (trái) và Ngoại trưởng Nhật Fumio Kishida trước cuộc gặp tại Tokyo hôm qua - Ảnh: Reuters

Trước đây Nhật mới chỉ họp 2+2 với Mỹ và Úc. Chuyến thăm của ông Lavrov và ông Shoigu đến Tokyo diễn ra sau bốn cuộc gặp thượng đỉnh giữa Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong vòng sáu tháng qua. Bộ Ngoại giao Nhật bày tỏ hi vọng cuộc gặp 2+2 giúp xây dựng lòng tin, thiết lập nền tảng cho các cuộc đàm phán trong tương lai nhằm đi tới việc hai bên ký kết một hiệp ước hòa bình.

Báo Japan Times dẫn lời chuyên gia Shinji Hyodo thuộc Viện Nghiên cứu quốc phòng Nhật nhận định cả Nga và Nhật đều muốn tăng cường hợp tác an ninh song phương để làm đối trọng với sự hiện diện quân sự đang ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở châu Á. “Quan hệ chính trị giữa Nga và Trung Quốc rất ổn thỏa nhưng quân sự là vấn đề hoàn toàn khác - chuyên gia Hyodo cho biết - Nga muốn cải thiện quan hệ với các nước như Mỹ, Nhật, Ấn Độ... để tạo thế cân bằng với tham vọng quân sự của Bắc Kinh. Hồi tháng 7, tàu hải quân Trung Quốc lần đầu tiên đi vào biển Okhotsk qua eo biển Soya khiến Matxcơva quan ngại”.

Giáo sư Toshiyuki Shikata thuộc ĐH Teikyo cũng cho biết Bắc Kinh đang nhòm ngó Bắc cực và Matxcơva e ngại viễn cảnh tàu hải quân Trung Quốc xâm nhập biển Bắc cực. Trong khi đó, việc cải thiện quan hệ an ninh với Nga cũng sẽ có lợi cho Nhật trong thời điểm quan hệ Tokyo - Bắc Kinh đang tụt dốc. Tuần trước Tokyo công bố kế hoạch bắn rơi máy bay do thám không phận nước này. Phản ứng lại Bắc Kinh khẳng định việc Nhật bắn máy bay do thám sẽ là “hành vi tuyên chiến”. Sau đó Thủ tướng Nhật Shinzo Abe cảnh báo Trung Quốc đang muốn “thay đổi hiện trạng khu vực” bằng vũ lực và nhấn mạnh Nhật sẵn sàng làm đối trọng với Trung Quốc.

Giới quan sát nhận định dù có nhiều lợi ích chung, nhưng mối quan hệ Nhật - Nga vẫn sẽ vướng rào cản chủ quyền bốn hòn đảo thuộc quần đảo Kurils. Theo báo Japan Daily Press, một quan chức Bộ Ngoại giao Nhật thừa nhận dù Tổng thống Nga Putin quyết cải thiện quan hệ với Nhật thì Matxcơva sẽ không nhượng bộ về vấn đề quần đảo Kurils.