Một nhà vệ sinh công cộng ở thành phố Hàng Châu được đặt cho tên là "nhà vệ sinh thân thiện môi trường nhất" của Trung Quốc - Ảnh: AFP

Các báo cáo cho biết Nhật mới đây đã đề xuất hỗ trợ chuyên môn trong lĩnh vực xây nhà vệ sinh công nghệ cao nhằm giúp Trung Quốc thực hiện cuộc "cách mạng nhà vệ sinh" trên toàn quốc, theo báo Guardian (Anh) ngày 17-4.

Hôm 15 và 16-4, quan chức hai nước Trung Quốc và Nhật Bản vừa tổ chức các cuộc gặp cấp cao. Hai bên đã cam kết cải thiện quan hệ song phương, từ việc hợp tác trong vấn đề Triều Tiên tới việc tránh để xảy ra một cuộc chiến tranh thương mại toàn cầu, và khả năng hợp tác trong các dự án hạ tầng trên thế giới.

Tuy nhiên, một loại cơ sở hạ tầng khác cũng nằm trong chương trình nghị sự. Đó là, Đại sứ quán Nhật ở Bắc Kinh đã có cuộc thảo luận với các quan chức Trung Quốc về việc Nhật hỗ trợ cuộc "cách mạng nhà vệ sinh" của chính quyền Bắc Kinh.

Theo báo Nikkei của Nhật, Bộ Ngoại giao Nhật Bản cùng 2 bộ khác đang tìm kiếm ý tưởng từ các công ty tư nhân, bao gồm Toto, để giúp đỡ Trung Quốc. Hãng Toto rất nổi tiếng với phát minh bồn cầu thông minh có nắp rửa tự động Washlet.

Một nhóm các nhà nghiên cứu Nhật dự kiến sẽ được gửi tới Trung Quốc để tiến hành các nghiên cứu và tìm hiểu nhu cầu địa phương.

Nhật chủ yếu đề xuất giúp đỡ về mặt công nghệ để cải thiện chất lượng nhà vệ sinh ở các khu vực nông thôn Trung Quốc và giáo dục người dân địa phương về giữ gìn vệ sinh.

Hầu hết nhà vệ sinh công cộng ở Trung Quốc không được trang bị các bồn cầu có cơ chế bấm xả nước và nhiều nhà vệ sinh ở nông thôn không phân tách từng phòng vệ sinh riêng. Nguồn nước ngầm ô nhiễm cũng gây đe dọa về sức khỏe.

Đề xuất hỗ trợ Trung Quốc từng được nêu ra hồi tháng 12-2017 khi ông Toshihiro Nikai - Tổng Thư ký đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền ở Nhật - có chuyến thăm tại Trường Đảng trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và đề xuất các lĩnh vực hợp tác mới giữa 2 nước, trong đó có nhà vệ sinh công nghệ cao.

Việc hợp tác trong lĩnh vực xây dụng nhà vệ sinh Trung – Nhật diễn ra giữa bối cảnh 2 nước hứa hẹn sẽ cải thiện quan hệ song phương, mà vốn bị ảnh hưởng nặng bởi tranh chấp chủ quyền ở quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và các vấn đề lịch sử thời gian qua.

Nhật Bản những năm gần đây đã triển khai "ngoại giao nhà vệ sinh" ở Ấn Độ và các quốc gia Đông Nam Á. Tại Trung Quốc, Nhật có kế hoạch cung cấp các bồn cầu xả nước và các thiết bị dùng nước đã qua sử dụng, cũng như huấn luyện bảo trì.

Năm 2015, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã khởi động một chiến dịch với quy mô toàn quốc nhằm thay thế bệt xí và cải thiện chất lượng nhà vệ sinh cho các điểm du lịch cũng như sử dụng nội địa. Ông Tập nói rằng "cách mạng nhà vệ sinh" sẽ giúp cải thiện chất lượng sống của người dân.

Cục quản lý du lịch quốc gia Trung Quốc cho biết nước này sẽ xây mới hoặc nâng cấp ít nhất 64.000 nhà vệ sinh trong giai đoạn 2018-2020. Hồi tháng 2, hãng thông tấn Tân Hoa xã từng tường thuật rằng cuộc cách mạng nhà vệ sinh của Trung Quốc hiện đi đúng hướng, với những nhà vệ sinh mới được xây ở hầu hết các ga tàu cao tốc trên cả nước.

Tuy nhiên, cũng có một số sự chỉ trích khi chính quyền địa phương chi tiền quá phung phí chỉ để xây dựng nhà vệ sinh. Từng có báo cáo cho biết một khu nhà vệ sinh công cộng ở thành phố Trùng Khánh ngốn hết 1 triệu nhân dân tệ (hơn 3,5 tỉ đồng) để xây dựng.

"Chúng tôi không cần các chính quyền địa phương cố gắng thi đua nhau làm những nhà vệ sinh chất lượng 5 sao" - Cục trưởng Cục quản lý du lịch quốc gia Trung Quốc Lý Kim Tảo chỉ trích trong một cuộc họp báo hồi đầu tháng 1-2018.