Sáng 19-11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Nhiều đại biểu quan tâm thảo luận về quy định Nhà nước xem xét, thông qua việc thu hồi đối với dự án thông qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành thỏa thuận, hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất cho chủ đầu tư. 

Thu hồi phải đi kèm phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư

Đại biểu Nguyễn Thị Yến (TP.HCM) ủng hộ các chính sách đề xuất nhằm tháo gỡ vướng mắc khi thi hành Luật Đất đai. Song bà cho rằng cần xem xét về hai con số 75% trong dự thảo, vì chúng "không thể song hành với nhau".

Bà Yên phân tích trong nhiều trường hợp, 75% người dân đồng ý thỏa thuận nhưng nhóm này lại không nắm giữ trên 75% diện tích đất; ngược lại có trường hợp nhóm đồng ý nắm giữ trên 75% diện tích đất nhưng lại không đủ 75% trong tổng số người dân.

Như vậy chỉ nên chọn một trong hai tiêu chí, hoặc trên 75% diện tích đất, hoặc trên 75% số lượng người sử dụng đất. Nếu chọn cả hai thì rất khó để thực hiện.

Một vấn đề nữa bà Yến lưu ý, đó là công tác bồi thường, tái định cư trong trường hợp thu hồi với 25% còn lại. Theo bà, vì nhóm 25% không đồng ý với mức giá do chủ đầu tư đưa ra, vì thế Nhà nước sẽ đứng ra thu hồi, bồi thường.

Vấn đề đặt ra là giá bồi thường với nhóm 25% sẽ thực hiện ra sao, phải bằng hoặc cao hơn giá mà doanh nghiệp đã thỏa thuận với nhóm 75% đồng ý. 

Nếu cao hơn thì sẽ khó khăn cho Nhà nước, nhưng thấp hơn thì cũng không được, ít nhất phải bằng thì người dân mới đồng thuận. Bà Yến đề nghị quy định rõ nội dung này để bảo vệ quyền lợi cho người dân.

Cạnh đó, nữ đại biểu đặt giả thiết 75% đồng thuận nhưng chưa chắc nằm trong phần diện tích xây dựng của dự án, trong khi 25% còn lại nằm ngay trung tâm dự án. Trường hợp này sẽ giải quyết thế nào, cũng cần nghiên cứu, quy định chi tiết.

Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Hà Nội) chỉ rõ một loạt vấn đề phát sinh từ quy định này. Theo ông: "Điều kiện trên 75% là một tỉ lệ cao, khó đạt được trong thực tế, đặc biệt đối với các dự án lớn có nhiều hộ dân bị ảnh hưởng. Việc này có thể dẫn đến tắc nghẽn và kéo dài thời gian thực hiện dự án".

Mặt khác đại biểu cho rằng việc thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ gây bức xúc, khiếu kiện cho người dân vì quyền lợi chưa được đảm bảo rõ ràng. Quy định này đi ngược lại nguyên tắc hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư là điều kiện tiên quyết để thu hồi đất”.

Từ các bất cập đó, đại biểu đề xuất sửa đổi theo hướng rút tỉ lệ từ 75% xuống còn 50%, áp dụng cho số lượng người sử dụng đất đồng ý thu hồi đất. 

Cùng với đó điều kiện đi kèm phải có phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự kiến đã được lấy ý kiến công khai. Trừ trường hợp Chính phủ quyết định thu hồi đất theo đề nghị của UBND cấp tỉnh.

Băn khoăn vì 'chưa thực sự phù hợp với hiến pháp, quyền công dân'

Trong khi đó đại biểu Trần Thị Hoa Ry - Phó chủ tịch Hội đồng Dân tộc - cho rằng thời gian qua khi áp dụng Luật Đất đai mới đã giúp giải phóng nguồn lực, tạo điều kiện cho các dự án và phát triển kinh tế - xã hội, giúp giảm thủ tục phức tạp và minh bạch hoạt động đất đai.

Dù vậy bà Ry cho rằng dự thảo nghị quyết còn một số vấn đề chưa thực sự an tâm, nếu không nghiên cứu, có quy định thận trọng hơn, có thể tạo thêm điểm nghẽn mới. 

Cụ thể là với quy định nếu đạt được thỏa thuận trên 75% diện tích đất và 75% số lượng người sử dụng đất, HĐND cấp tỉnh xem xét thông qua thu hồi diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất của chủ đầu tư, là nhằm giúp tháo gỡ điểm nghẽn lớn nhất về thu hồi đất.

Tuy nhiên bà Ry băn khoăn điều này chưa thực sự phù hợp với hiến pháp, quyền con người và quyền công dân. Dẫn chứng là trong tiếp công dân và giải quyết khiếu nại tố cao hiện nay, có tới 65% vụ việc liên quan đất đai. Thực tế đất đai là vấn đề nổi cộm, nảy sinh vấn đề phức tạp nhất, chủ yếu xoay quanh thu hồi đất, bồi thường và tái định cư.

Vì vậy bà bày tỏ ủng hộ với cơ chế tháo gỡ kịp thời về thu hồi đất, nhưng quá trình làm quy định phải rõ ràng. Đặc biệt là đề nghị cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát quy định chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất với các quy định khác liên quan, quá trình thực hiện minh bạch, làm rõ trách nhiệm khi trao thẩm quyền.

Trình Quốc hội nghị quyết đề xuất Nhà nước thu hồi đất cho chủ dự án đã thu hồi 75% diện tích đất

Dự án đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.