Thạch Chính Lệ là nhà khoa học có tiếng nói ở Trung Quốc vì các công trình nghiên cứu về SARS - Ảnh chụp màn hình

Bà Thạch Chính Lệ là người được nhắc đến nhiều nhất trong những ngày bệnh viêm phổi do virus corona chủng mới (2019-nCoV) bùng phát trên toàn thế giới.

Nhà khoa học 56 tuổi thuộc Viện virus học đặt tại Vũ Hán được mô tả như tác giả của loại virus đã cướp đi mạng sống của hơn 360 người và khiến hơn 17.300 người mắc bệnh tính đến ngày 3-2.

Trong số nhiều thuyết âm mưu trên mạng xã hội, nổi lên một thuyết rằng phòng thí nghiệm của bà Thạch nhận được lệnh tạo ra 2019-nCoV như một loại vũ khí sinh học cho quân đội Trung Quốc. Tuy nhiên, trong quá trình chế tạo, loại virus này đã bị rò rỉ ra ngoài phòng thí nghiệm và lây sang người.

Một số tờ như Daily Mail, Washington Times còn mô tả phòng thí nghiệm Vũ Hán là phòng thí nghiệm cấp độ an toàn sinh học cấp IV - cấp cao nhất được thiết kế để chứa và nghiên cứu những mầm bệnh nguy hiểm nhất thế giới như Ebola, đậu mùa, sốt Lassa và virus Marburg.

Không thể tiếp tục xem như chưa có gì, bà Thạch đã phá vỡ sự im lặng và lên tiếng vào ngày 2-2 trên trang Weibo cá nhân.

Bà nói thẳng 2019-nCoV là "sự trừng phạt của tự nhiên vì thói ăn uống và phong tục mọi rợ của con người" và sẵn sàng "đánh cược mạng sống rằng đợt bùng phát dịch bệnh này không dính líu gì tới phòng thí nghiệm Vũ Hán".

Quân y Trung Quốc được đưa tới Vũ Hán ngày 2-2 - Ảnh: REUTERS

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), 2019-nCoV có cùng họ với virus gây dịch SARS năm 2003 tại Trung Quốc. Thạch Chính Lệ là người có rất nhiều kiến thức về SARS và đã từng xuất bản nhiều công trình nghiên cứu, chỉ ra dơi là vật chủ của nhiều mầm bệnh, trong đó có SARS.

Chợ động vật hoang dã Vũ Hán - nơi phát hiện các bệnh nhân đầu tiên - tiêu thụ rất nhiều dơi khiến một số nhà khoa học cũng nghi ngờ dơi là động vật đã truyền virus corona sang người.

Hiện bà Thạch vẫn nằm trong nhóm nghiên cứu cách điều trị 2019-nCoV. Theo tờ China Daily của Chính phủ Trung Quốc, bà Thạch là người đã phát hiện ra nCoV có thể xâm nhập vào tế bào thông qua thụ thể ACE2 và có thể có nguồn gốc từ dơi.

Cũng theo tờ này, các thuyết âm mưu bắt đầu nở rộ sau một bài báo của các nhà khoa học Ấn Độ, trong đó ám chỉ Trung Quốc đã đưa gen của virus HIV vào virus corona để tạo ra 2019-nCoV. Bằng chứng là các phương pháp điều trị HIV đã phát huy tác dụng khi được sử dụng cho các bệnh nhân nhiễm 2019-nCoV.

Bài viết ngay lập tức vấp phải sự chỉ trích của nhiều nhà khoa học thế giới, buộc tạp chí đăng bài phải rút xuống vào ngày 2-2. Tuy nhiên, nhiều tờ báo lá cải đã kịp trích dẫn bài viết này để củng cố cho các thuyết âm mưu.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Ý hôm 28-1 đã bác bỏ mọi thuyết âm mưu, khẳng định Bắc Kinh sẽ minh bạch trong việc cung cấp các thông tin liên quan đến dịch bệnh và hợp tác với thế giới.

Bài học chống dịch từ Trung Quốc

TTO - Vào những thời điểm quan trọng, chính quyền Trung Quốc đã đặt trật tự lên trên hết thay vì công khai dịch bệnh mới và chấp nhận những xáo trộn trong xã hội. Bài phân tích của báo New York Times của Mỹ.