Bộn bề nợ

Nửa đầu tháng 6, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã có cả chục thông báo bán nợ, đấu giá tài sản. Nhiều tài sản được rao bán nhiều lần vì chưa có người mua.

Mới nhất, BIDV thông báo bán đấu giá khoản nợ Công ty CP Tập đoàn Phú Minh Sơn và Công ty CP Thanh Tâm. Mức khởi điểm hơn 346 tỉ đồng. Tổng dư nợ gốc và lãi đến tháng 3-2023 là 582 tỉ đồng.

Nhà băng này cũng vừa rao nợ của Công ty CP Thủy điện Đức Nhân Đắk Psi và Công ty TNHH Hoàng Nhi giá 914 tỉ đồng. Tổng dư nợ đến tháng 5-2023 là 1.016 tỉ đồng. Trong đó nợ gốc là 633 tỉ đồng.

Tài sản đấu giá bao gồm Nhà máy thủy điện Đắk Psi công suất 18MW; Nhà máy Sản xuất vật liệu xây dựng tại Khu công nghiệp Trà Đa cùng với bất động sản là nhà và đất tại Gia Lai và Kon Tum...

Hồi tháng 5, BIDV đấu giá Nhà máy thủy điện Tân Thượng do Công ty CP năng lượng Tân Thượng làm chủ đầu tư, với khởi điểm 325 tỉ đồng.

Tương tự, Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) thông báo bán hàng loạt khoản nợ xấu giá trị vài trăm đến nghìn tỉ đồng của doanh nghiệp.

Cụ thể, nhà băng này đấu giá khoản nợ 596 tỉ đồng của Công ty CP đầu tư địa ốc Vạn Phát với giá khởi điểm 189 tỉ đồng. Còn khoản nợ 473 tỉ đồng của Công ty TNHH thương mại dịch vụ Kim Kim Hoàn Mỹ có giá khởi điểm 108 tỉ đồng.

Tổng khoản nợ của Công ty Đầu tư xây dựng và Khai thác công trình giao thông 584 và Công ty TNHH kinh doanh địa ốc Anpha lên tới 670 tỉ đồng đang được Sacombank rao bán khởi điểm 145 tỉ đồng.

Sacombank cũng tiếp tục thông báo bán đấu giá không tách rời toàn bộ 18 khoản nợ được đảm bảo bằng quyền tài sản tại dự án Khu công nghiệp Phong Phú (huyện Bình Chánh, TP.HCM) theo nguyên trạng. 

Tổng dư nợ tính đến cuối năm 2021 là 16.196 tỉ đồng. Trong đó, dư nợ gốc là hơn 5.134 tỉ đồng, lãi tồn đọng hơn 11.061 tỉ đồng.

Khoản nợ nêu trên phát sinh tại Sacombank và đã được bán cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC). Sau đó, VAMC đã ủy quyền cho Sacombank bán các khoản nợ này theo quy định. Giá khởi điểm 7.934 tỉ đồng.  

Nợ xấu là câu chuyện không chỉ riêng ngân hàng nào. Nhiều nhà băng khác cũng phải rao bán các tài sản, khoản nợ giá trị lớn và rất lớn để thu hồi nợ.

Đáng chú ý, theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tỉ lệ nợ xấu nội bảng toàn ngành đã tăng lên mức 2,9% cuối quý 1-2023 (so với 2% cuối năm 2022). Báo cáo tài chính quý 1-2023 cho thấy đa số các ngân hàng đều ghi nhận tỉ lệ nợ xấu tăng so với cuối năm 2022. 

Tại một số ngân hàng như VietBank, ABBank, VIB…, tỉ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay khách hàng vượt 3%.

Lo ngại nợ xấu phình to, thanh lý ì ạch

"Tình hình nợ xấu của các ngân hàng thực sự rất đáng lo ngại", ông Nguyễn Quốc Hùng - tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam - nói với Tuổi Trẻ Online.

Ông Hùng nói sau hai năm COVID-19, doanh nghiệp vừa khởi động lại thì hứng chịu ảnh hưởng suy thoái kinh tế thế giới. Nhiều khách hàng phản ảnh thiếu đơn hàng, thậm chí không có, có doanh nghiệp phải bán tài sản để duy trì và cầm cự.

"Nhóm khách hàng đủ điều kiện vay rất ít, vì vậy có giảm lãi suất nữa cũng vẫn khó tiếp cận được vốn vay. Khoản nợ cũ cho dù được cơ cấu nợ cũng khó trả được nợ, chưa nói gì đến vay mới", ông Hùng cho biết. 

Việc thanh lý tài sản cũng khó khăn. Rất nhiều khoản đảm bảo giá trị lớn liên quan tới bất động sản nhưng thị trường lại gần như đóng băng, theo lãnh đạo Hiệp hội Ngân hàng.

"Thêm nữa, định giá phát mại tài sản không theo giá trị thực tế, mà tính cả gốc và lãi thì sao bán được. Mỗi lần giảm cũng chỉ được 5-10%, do đó có tài sản đấu giá trên 2 năm mới bán được", ông Hùng nêu bất cập.

Ông Hùng cho rằng việc bán tài sản bảo đảm, đặc biệt là các khoản nợ lớn cần đưa ra mức giá hợp lý, theo giá thị trường. 

Lâu dài, theo vị chuyên gia, nên sửa quy định theo hướng ưu tiên cho vay sản xuất kinh doanh, phục vụ đời sống, mua nhà để ở... 

Đồng thời quản lý chặt chẽ việc cho vay các lĩnh vực rủi ro cao nhằm giảm nguy cơ nợ xấu cho ngân hàng.

'Ngân hàng bán nợ xấu mà đưa giá trên trời ai mà mua'

Nhiều chuyên gia tài chính, ngân hàng cho rằng Việt Nam cần phát triển thị trường mua bán nợ, nợ xấu theo cơ chế thị trường, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài.