Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình trong một cuộc gặp - Ảnh: AFP

Bất chấp các đe dọa trả đũa của Trung Quốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 27-11 (giờ Mỹ) đã đặt bút ký thông qua dự luật nhân quyền và dân chủ Hong Kong, mở đường cho việc trừng phạt các cá nhân, tổ chức của Trung Quốc bị cáo buộc làm xói mòn mức độ tự trị của Hong Kong.

Dự luật thứ hai cấm bán các vũ khí kiểm soát đám đông cho chính quyền Hong Kong, với lo ngại chúng có thể được sử dụng để trấn áp người biểu tình.

Trung Quốc nổi đóa

Vài tiếng sau khi hai dự luật được thông qua, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lập tức đưa ra tuyên bố lên án bằng những ngôn từ mạnh mẽ nhất từ trước đến nay. "Bản chất của việc này là vô cùng ghê tởm và chứa đầy những ý định, tính toán nham hiểm" - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói thẳng.

"Đây rõ ràng là một sự can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc. Người dân Trung Quốc, bao gồm những đồng bào ở Hong Kong, hết thảy lên án các dự luật đầy định kiến và sự kiêu ngạo của Mỹ.

Hành động của Washington đã khiến toàn bộ nhân dân Trung Quốc, gồm cả những người đang ở Hong Kong, một lần nữa thấy được ý đồ xấu xa và bản chất bá quyền của Mỹ. Âm mưu của các người chắc chắn sẽ thất bại thảm hại" - những ngôn từ chỉ trích của Bộ Ngoại giao Trung Quốc được phát đi phát lại trên sóng truyền hình nước này suốt hôm qua. Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lạc Ngọc Thành cũng triệu tập đại sứ Mỹ tại Trung Quốc, cảnh báo Bắc Kinh sẽ "đáp trả mạnh mẽ" và Mỹ phải tự chịu lấy mọi hậu quả từ việc làm của mình.

"Chuyện gì tới sẽ tới" - ông Cảnh Sảng trả lời khi được hỏi các biện pháp trả đũa của Bắc Kinh là gì. Chính quyền Hong Kong trước đó cũng ra một tuyên bố riêng, trong đó nhấn mạnh Hong Kong hết sức lấy làm tiếc vì hành động của Mỹ và cho rằng nó đang cổ vũ các hành động bạo lực của những người biểu tình cực đoan.

Ông Trump vẫn muốn chốt thỏa thuận?

Kịch bản ông Trump sẽ phủ quyết hai dự luật của Hong Kong đã không diễn ra và thay vì không ký để chúng tự trở thành luật, tổng thống Mỹ đã quyết định đặt bút xuống. Trong thông cáo được phát đi bởi Nhà Trắng, ông Trump tiếp tục nhấn mạnh "sự tôn trọng" với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và bày tỏ hi vọng việc ký các dự luật này sẽ giúp "các nhà lãnh đạo Trung Quốc và đại diện của Hong Kong giải quyết một cách thân thiện sự khác biệt giữa hai bên, vì hòa bình và thịnh vượng của tất cả người dân".

Những điều trên cho thấy ông Trump vẫn tiếp tục nuôi hi vọng chốt được một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc - một canh bạc mà ông đang theo đuổi như một chiến tích trong sự nghiệp chính trị. 

Nhà lãnh đạo Mỹ rõ ràng đang ở trong thế khó khi hai dự luật nhận được sự tán thành gần như tuyệt đối tại Quốc hội. Kể cả khi ông phủ quyết như Trung Quốc đã công khai cậy nhờ trước đó, các nhà lập pháp Mỹ vẫn có thể lật ngược lại. 

Khi đó, các dự luật Hong Kong vẫn sẽ trở thành luật, nhưng ông Trump sẽ mất đi sự ủng hộ của Đảng Cộng hòa giữa lúc ông cần họ để vượt qua cơn bão luận tội do phe Dân chủ khởi xướng.

Trong khi Trung Quốc thể hiện sự tức giận trước động thái của Mỹ, Bắc Kinh đã né tránh công kích trực diện ông Trump trong các văn bản chính thức và trên truyền thông. Điều này hoàn toàn khác với những chỉ trích mà Trung Quốc đã nhắm vào các nghị sĩ lẫn quan chức Mỹ trước đó.

Khi được hỏi về tương lai của thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc trước diễn biến mới, đại diện Bộ Thương mại Trung Quốc đã cố gắng tách bạch hai vấn đề. 

"Các thông tin về đàm phán thương mại đã được công bố hôm 26-11 rồi còn gì. Riêng đối với vấn đề Hong Kong, các cơ quan liên quan của Trung Quốc đã làm rõ quan điểm của Bắc Kinh và quý vị cũng đã thấy, đã nghe" - người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc lập luận.

Mỹ đứng về phía Hong Kong, chứng khoán Trung Quốc rớt điểm

TTO - Chứng khoán Trung Quốc ngày 28-11 giảm điểm vì nhà đầu tư lo lắng việc Tổng thống Mỹ Donald Trump ký dự luật Dân chủ và nhân quyền Hong Kong ảnh hưởng xấu tới tiến trình đàm phán thương mại Mỹ - Trung.