Lực lượng Iraq với trang bị hạng nặng tiến về phía thành phố Mosul ngày 18-10 - Ảnh: Reuters

Ước tính, thành phố Mosul có khoảng 1,5 triệu dân đang sinh sống. Ngay khi quân đội Iraq bắt đầu chiến dịch hôm 17-10, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã cảnh báo các đợt chạy nạn ồ ạt của dân thường có thể sẽ xảy ra khi vòng vây ngày càng khép chặt thành phố này, hãng tin AFP cho hay.

“Chúng tôi đã vạch ra các kế hoạch và chuẩn bị sẵn cơ sở vật chất để đối phó với một cuộc khủng hoảng nhân đạo song song với việc chiến dịch quân sự ngày càng được mở rộng”, ông Obama tuyên bố về kế hoạch.

Chính quyền địa phương và các cơ quan cứu trợ quốc tế đã chuẩn bị cho tình huống xấu nhất khi có quá nhiều người chạy nạn khỏi Mosul.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc Jeff Davis thừa nhận: “Chúng tôi biết dân thường ở Mosul đang bị sử dụng làm lá chắn sống của IS. Họ bị chúng giữ lại trái với ý muốn của họ”.

Ông Davis khẳng định cho đến trước khi Iraq bắt đầu chiến dịch, không ghi nhận đoàn người chạy nạn nào từ Mosul.

Phát ngôn viên của Liên Hiệp Quốc Stephane Dujarric ước tính sẽ có khoảng 200.000 người Iraq chạy nạn trong những tuần đầu tiên của chiến dịch, nhưng cảnh báo con số có thể tăng lên 1 triệu trong trường hợp xấu nhất.

Cho đến ngày hôm nay, sau hai ngày phát động chiến dịch, vòng vây của quân chính phủ Iraq vẫn đang còn khá rộng nhưng đang dần tiến về TP Mosul. Tình hình chiến sự vẫn chưa thật sự ác liệt, chủ yếu tập trung ở khu vực phía đông Mosul với sự tham gia của các chiến binh người Kurd.

Phía Mỹ đã điều một máy bay ném bom B-52 rải tờ rơi xuống Mosul, hướng dẫn người dân cách giảm thiểu rủi ro tính mạng và thiệt hại tài sản trong suốt thời gian diễn ra chiến dịch.

Chiến thuật được IS sử dụng cho đến thời điểm này là tấn công bằng bom xe và đốt lốp xe, hố dầu để tạo ra các màn khói dày đặc nhằm che giấu vị trí và tránh các đợt không kích, do thám của máy báy Mỹ.

Tổng thống Mỹ kiên quyết tiêu diệt IS nhưng khẳng định sẽ không đưa quân bộ trực tiếp mà chỉ tiến hành hỗ trợ không kích và huấn luyện lực lượng địa phương.

Chiến thuật này đã được tờ New York gọi là “Học thuyết Obama” trong cuộc chiến chống IS và nhận định cuộc tấn công vào Mosul sẽ là bài kiểm tra lớn nhất đối với học thuyết này.

Ngày 18-10, phát biểu tại một cuộc họp báo chung với Thủ tướng Italy Matteo Renzi đang ở thăm Nhà Trắng, ông Obama nêu rõ: "Mosul là một cuộc chiến khó khăn. Sẽ có những bước tiến và những bước lùi".

Các chuyên gia lẫn một số quan chức quân sự nhận định cuộc giải phóng TP Mosul có thể mất "vài tháng".

Trong khi đó Nga cũng đã lên tiếng cảnh báo về cuộc tổng tấn công đang diễn ra. Phát biểu tại một cuộc họp báo ở Matxcơva, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nêu rõ hành lang từ Mosul vẫn còn duy trì, tạo ra những rủi ro là chiến binh IS từ Iraq sẽ rút lui chạy sang Syria.

Nga sẽ đánh giá tình hình diễn biến trên chiến địa và đưa ra quyết định, cả về chính trị và quân sự, nếu điều đó xảy ra và nếu có các nhóm chiến binh IS khác tới Syria, nơi binh sĩ của Nga đang làm việc theo yêu cầu của chính phủ hợp pháp Syria. Ông Lavrov cũng gọi việc ngừng các chuyến bay của không quân Nga và không quân Syria ở khu vực Aleppo là cử chỉ thiện chí.