Phó thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại lễ khai khóa ĐH Quốc gia TP.HCM sáng 5-10 - Ảnh: TRẦN HUỲNH

Theo Phó thủ tướng, trên thế giới mô hình ĐH quốc gia và các ĐH với các trường thành viên có từ rất lâu đời, phổ biến. ĐH quốc gia thể hiện hình ảnh quốc gia về giáo dục ĐH, do đó ĐH quốc gia được nhà nước giao quyền tự chủ cao.

Tự chủ gắn liền với tự chịu trách nhiệm

Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng: "Các trường thành viên chuyển sang cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm, trong đó tăng cường trách nhiệm giải trình với các bên liên quan và toàn xã hội. Công tác quản lý của ĐH Quốc gia TP.HCM đối các trường thành viên cũng cần thay đổi dần về chất để phát huy tốt thế mạnh của từng trường, đồng thời tăng cường liên thông, liên kết, sức mạnh hệ thống…".

Cũng theo ông Huệ, trong môi trường tự chủ, ĐH Quốc gia có thể đảm nhận những vai trò cốt yếu định hướng tạo điều kiện về cơ chế chính sách để các trường thành viên phát huy thế mạnh của mình; khai thác thế mạnh là hệ thống tổ hợp ĐH lớn nhất cả nước được Nhà nước ưu tiên đầu tư.

Hỗ trợ các đơn vị thành viên tuân thủ quy định hiện hành trong quá trình hoạt động; kết nối, chia sẻ, khai thác tốt các nguồn lực của hệ thống nhằm tạo ra kết quả tốt nhất; tận dụng sức mạnh hệ thống để gia tăng sức mạnh thương hiệu, tăng cường khả năng cạnh tranh với các trường ĐH trong khu vực và trên thế giới. Các trường thành viên cũng cần đăng ký xây dựng các phương án tự chủ, mức độ tự chủ.

Tự chủ ĐH trên thế giới đang thay đổi theo hướng phát huy vai trò tự do học thuật, giảm dần sự kiểm soát trực tiếp của cơ quan quản lý đối với ĐH.

Trên thế giới, khái niệm tự chủ ĐH gắn liền với sự thay đổi mối quan hệ giữa nhà nước và trường ĐH theo xu hướng phát huy truyền thống ĐH, tự do học thuật, tự chủ tổ chức, tự chủ tài chính.

Mô hình tự chủ ĐH được xếp theo bốn loại: mô hình nhà nước kiểm soát hoàn toàn, bán tự chủ, bán độc lập và hoàn toàn độc lập. Tuy nhiên, mô hình tự chủ nào nhà nước cũng có vai trò giám sát, kiểm tra. Tự chủ cao trách nhiệm giải trình càng lớn, đảm bảo minh bạch.

"Những nước có tự chủ ĐH càng cao thì trình độ phát triển của đất nước cũng tốt, chất lượng ĐH cũng cao và cũng chính là các nước phát triển nhất trên thế giới. Trong một quốc gia, mức độ tự chủ cho các cơ sở giáo dục ĐH không giống nhau, điều này phụ thuộc vào chất lượng của cơ sở giáo dục đó thế nào", ông Huệ nhấn mạnh.

Hạnh phúc sẽ thuộc về người khéo sử dụng thời gian

Sinh viên ĐH Quốc gia TP.HCM nêu thắc mắc về tự chủ ĐH với Phó thủ tướng Vương Đình Huệ tại lễ khai khóa - Ảnh: TRẦN HUỲNH

Phát biểu trước gần 1.000 cán bộ, giảng viên và sinh viên ĐH Quốc gia TP.HCM, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng khi bước chân vào trường ĐH, chúng ta phải trải qua bao nhiêu cam go, thử thách trong học tập. Khi chinh phục được thử thách, đạt được kết quả chính là đã trèo lên được ngọn núi cao.

Khi sinh viên trèo lên được ngọn núi cao không phải để đất nước nhìn thấy các em mà chính là để các em nhìn thấy rõ hơn thế giới, quê hương, đất nước và Tổ quốc mình.

Ông cho biết thế hệ của ông khi bước vào giảng đường ĐH vào những năm đất nước còn nhiều khó khăn, gian khổ, chưa được thống nhất. Nhiều sinh viên trong thời gian đó đều đã trưởng thành.

"Chúng tôi luôn tâm niệm rằng năm tháng rồi sẽ trôi qua, hạnh phúc chắc chắn sẽ thuộc về những người khéo sử dụng thời gian. Tôi mong các em sinh viên tận dụng hết cơ hội khi đang ngồi trên ghế nhà trường, có trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng đồng và trách nhiệm với đất nước", Phó thủ tướng kỳ vọng.

Phó thủ tướng cũng đánh giá cao việc ĐH Quốc gia TP.HCM đã có nhiều đóng góp tích cực trong việc tham mưu cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước xây dựng các chính sách quốc gia về kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước, là ĐH tiên phong triển khai các mô hình mới trong giáo dục, đào tạo…

Nhiều thầy cô giáo của ĐH Quốc gia TP.HCM đã đạt được nhiều thành tích xuất sắc, giành được những giải thưởng lớn trong nghiên cứu khoa học có uy tín trong nước và thế giới.

"ĐH Quốc gia, ĐH vùng thực hiện nhiệm vụ chiến lược quốc gia, nhiệm vụ phát triển vùng. Tôi tin tưởng rằng ĐH Quốc gia TP.HCM tiếp tục phát huy thành quả đã đạt được, gặt hái được nhiều thành công hơn nữa trong thời gian tới. Phải tiến đến mục tiêu lọt vào tốp 500 ĐH hàng đầu thế giới và tốp 100 ĐH hàng đầu châu Á", ông Huệ nói.

'Các trường ĐH phải tự chủ và tự chủ là bản chất của ĐH'

TTO - Đây là khẳng định của GS Phạm Phụ (Trường ĐH Bách khoa, ĐH Quốc gia TP.HCM). Vị giáo sư 82 tuổi cũng cho biết đây là một trong số những trăn trở nhất của ông khi dành hàng chục năm nghiên cứu về giáo dục ĐH.