Đột quỵ vốn được coi là bệnh của người lớn nay xuất hiện ngày càng nhiều ở người trẻ tuổi, với biểu hiện không rõ ràng nhưng diễn biến đột ngột và đặc biệt nguy hiểm.

Tưởng cảm thông thường, ai ngờ đột quỵ

Trong lúc học, bé Đ.K. sinh năm 2017 (Hà Nội) bất ngờ gục xuống bàn, yếu nửa người trái. Đây là biểu hiện của cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua. Rất may, thầy cô và bạn bè phát hiện kịp thời, thông báo gia đình đưa bé đến viện.

Kết quả chụp cắt lớp vi tính mạch máu (CTA) cho thấy bé bị nhồi máu não do bóc tách động mạch não giữa bên phải, một tình trạng hiếm gặp ở trẻ.

Bé được can thiệp cấp cứu, nong bóng và đặt stent để tái thông mạch. Nhờ được đưa đến bệnh viện sớm, K. đã hồi phục gần như hoàn toàn, không để lại di chứng thần kinh.

Một trường hợp khác là T.Q., sinh năm 2011 (Hà Nam cũ). Trước khi nhập viện 10 ngày, Q. đau đầu dữ dội, ngất xỉu tại trạm y tế xã, uống thuốc thì bình thường lại nhưng sau đó đau đầu trở lại.

Ban đầu gia đình nghĩ là bệnh cảm thông thường, nhưng để chắc chắn đã đưa Q. đến bệnh viện. Chụp CTA phát hiện Q. bị chảy máu não nhỏ do vỡ dị dạng thông động - tĩnh mạch vùng thái dương phải.

Sau khi hội chẩn, các bác sĩ đã can thiệp nút dị dạng và túi giả phình. Hiện tại Q. đã hồi phục hoàn toàn.

Mẹ của Q. chia sẻ: "Tôi không nghĩ cháu bị chảy máu não vì trước đó hoàn toàn khỏe mạnh. Nếu biết nghiêm trọng như vậy, tôi đã đưa cháu đi khám sớm hơn. Mong các phụ huynh đừng chủ quan khi thấy con đau đầu hay có biểu hiện lạ".

Theo các bác sĩ, can thiệp đột quỵ ở trẻ khó hơn rất nhiều so với người lớn. Hệ mạch của trẻ nhỏ, dễ tổn thương, thao tác đưa dụng cụ vào lòng mạch đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối.

Hiện tại, Viện Thần kinh đang điều trị 4 bệnh nhi độ tuổi từ 8-16 tuổi, đây là hồi chuông cảnh báo về xu hướng trẻ hóa của căn bệnh này.

Bác sĩ Nguyễn Văn Tuyến - Viện trưởng Viện Thần kinh kiêm chủ nhiệm khoa đột quỵ não, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 - cho biết dù đột quỵ ở trẻ em vẫn được xem là hiếm gặp, nhưng những năm gần đây, tỉ lệ người bệnh trẻ tuổi, dưới 45 tuổi bị đột quỵ đang tăng lên.

Trong năm 2025, khoa đột quỵ não có khoảng 10-15% người bệnh điều trị là người trẻ. Theo bác sĩ Tuyến, nguyên nhân chính là nhồi máu não và chảy máu não.

Với nhóm trẻ, cơ chế gây nhồi máu ít liên quan đến xơ vữa mạch như người lớn mà thường xuất phát từ bóc tách động mạch (tình trạng này chiếm khoảng 30-50% diễn tiến rất nguy hiểm). Bóc tách mạch có thể xảy ra khi trẻ vui chơi, chạy nhảy, va chạm hoặc xoay cổ mạnh gây tổn thương lớp nội mạc, hoặc do viêm mạch...

Chú ý dấu hiệu đột quỵ ở trẻ

Đột quỵ ở mọi độ tuổi đều là cuộc chạy đua với thời gian. Mỗi phút, mỗi giây trôi qua là hàng tỉ tế bào thần kinh bị tổn thương không thể phục hồi. Theo các khuyến cáo quốc tế, điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết có hiệu quả trong 3 - 4,5 giờ đầu; lấy huyết khối cơ học thường được thực hiện trong 6 giờ.

Tuy nhiên, bác sĩ nhấn mạnh người nhà không nên chờ đợi hay căn cứ vào các "khung giờ vàng" để trì hoãn việc đưa trẻ đến viện. Càng đến trễ, khả năng cứu sống và phục hồi càng giảm.

Điều đáng lo ngại là đột quỵ ở trẻ dễ bị bỏ sót vì triệu chứng không điển hình và trẻ khó mô tả cảm giác. Những dấu hiệu như đau đầu dữ dội, yếu tay chân, mắt nhìn mờ, nói khó, co giật, gục xuống bất ngờ… dù rất nhẹ cũng cần được theo dõi sát.

Nhiều trường hợp phụ huynh nghĩ con mệt, chóng mặt do học tập hoặc cảm cúm bình thường, dẫn đến bỏ lỡ thời gian vàng cứu chữa.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Cường, khoa can thiệp mạch thần kinh, Viện Thần kinh, hiện chưa có phương pháp phòng ngừa tuyệt đối đột quỵ ở trẻ em vì nguyên nhân thường không rõ ràng.

"Nhưng có một điều chắc chắn phát hiện sớm chính là chìa khóa giúp giảm thiểu tổn thương và bảo vệ tính mạng. Đột quỵ có thể xảy ra ở bất cứ độ tuổi nào, nên sự cảnh giác của gia đình, thầy cô và cộng đồng là yếu tố quyết định đến hiệu quả chẩn đoán và điều trị cho người bệnh. Đừng để sự chủ quan lấy mất cơ hội của trẻ", bác sĩ Cường khuyến cáo.

Hai cô gái trẻ đột quỵ, nguy cơ từ uống thuốc tránh thai kéo dài

Hai cô gái trẻ được chẩn đoán nhồi máu não, đột quỵ. Trước đó, cả hai đều sử dụng thuốc tránh thai đường uống kéo dài.