Tuổi Trẻ đã trao đổi với bà TRẦN THỊ TRANG, Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế, để làm rõ các nguyên tắc, quy trình và những thay đổi chính trong dự thảo lần này. Bà Trang nói:

- Danh mục được xây dựng dựa trên đề xuất của các bệnh viện, doanh nghiệp sản xuất - nhập khẩu - kinh doanh dược, cơ quan quản lý, chuyên gia, cũng như kiến nghị của cử tri và người dân.

Về nguyên tắc, thuốc phải bảo đảm an toàn - hiệu quả, đạt hiệu quả chi phí tốt nhất. Với các thuốc chi phí lớn, ảnh hưởng mạnh tới quỹ, Bộ Y tế phải xem xét kỹ để xác định tỉ lệ thanh toán phù hợp, bảo đảm cân đối quỹ.

Thuốc được đưa vào danh mục cũng phải có số đăng ký lưu hành hoặc giấy phép nhập khẩu hợp lệ, không có cảnh báo an toàn và phù hợp các hướng dẫn chẩn đoán, điều trị do bộ ban hành.

* Danh mục đã được rà soát như bà nói, vậy những thuốc nào được đưa vào/đưa ra khỏi danh mục?

- Lần rà soát này, Vụ BHYT đã xem xét toàn bộ 1.037 hoạt chất. Việc rà soát, ban hành dự thảo đã được chuẩn bị trong 3 năm liên tục và tầm nhìn 5 năm tới để đảm bảo tính bao phủ. Qua đó cũng điều chỉnh tỉ lệ và điều kiện thanh toán với các thuốc đắt tiền, loại bỏ thuốc không còn được sử dụng/không còn số đăng ký lưu hành/thuốc có cảnh báo an toàn hoặc hiệu quả điều trị không cao.

Đồng thời với nhóm có nhiều hoạt chất cùng chỉ định, chọn thuốc hiệu quả nhất, chi phí hợp lý nhất. Mục tiêu là danh mục bảo đảm tối ưu hóa hiệu quả điều trị, đồng thời vẫn phù hợp khả năng chi trả của quỹ.

* Nhiều bệnh hiếm hoặc bệnh lý ít thuốc điều trị trước đây khó chi trả cho người bệnh, danh mục mới sửa đổi những gì để người bệnh thuận lợi hơn?

- Qua đánh giá thực tiễn triển khai thông tư 20, Bộ Y tế nhận thấy phạm vi bao phủ chưa cao. Lần cập nhật này, dự thảo đã mở rộng đáng kể danh mục cho nhiều mặt bệnh, bổ sung thêm thuốc điều trị bệnh hiếm, nhóm bệnh ít thuốc để lựa chọn.

Những loại thuốc trước đây không được chi trả cũng sẽ được xem xét đưa vào. Điều này giúp bác sĩ có thêm "vũ khí" điều trị, người bệnh tiếp cận thuốc tốt hơn.

* Với các thuốc có chi phí điều trị lên tới hàng tỉ đồng mỗi năm, người bệnh sẽ phải đồng chi trả cao, danh mục mới thay đổi điểm nào, thưa bà?

- Bộ Y tế đã cố gắng tối đa để đưa ra tỉ lệ chi trả cao nhất có thể trong khả năng cân đối quỹ. Đồng thời áp dụng các bằng chứng đánh giá kinh tế - y tế để trao đổi với doanh nghiệp về việc giảm giá. Đến nay có 14 doanh nghiệp đã gửi văn bản cam kết giảm giá, chủ yếu là các thuốc chi phí rất lớn. Việc giảm giá giúp giảm chi phí điều trị và giảm phần đồng chi trả của người bệnh.

Ngoài ra Bộ Y tế cũng dự kiến sẽ trình Chính phủ nghị quyết thí điểm hỗ trợ một phần phần đồng chi trả cho một số thuốc có chi phí cao, theo tinh thần nghị quyết 72 của Bộ Chính trị. Như vậy trong tương lai sẽ hình thành cơ chế ba bên: quỹ BHYT - ngân sách - doanh nghiệp cùng hỗ trợ người bệnh.

* Một vấn đề được quan tâm lâu nay: nhiều người dân cho rằng thuốc BHYT chỉ là thuốc "thường", kém chất lượng hơn thuốc mua ngoài, thuốc biệt dược, điều này có chính xác không?

- Việt Nam quy định danh mục theo tên hoạt chất, không phải tên thương mại. Một hoạt chất có thể có cả thuốc phát minh và thuốc generic và tất cả đều thuộc phạm vi chi trả của BHYT nếu trúng thầu tại bệnh viện.

Các thuốc được cấp phép đều phải đáp ứng tiêu chuẩn an toàn, hiệu quả. Cạnh tranh giữa nhiều số đăng ký sẽ giúp giảm giá, kể cả thuốc phát minh cũng phải giảm để phù hợp khả năng chi trả của người dân.

* Tăng thêm thuốc vào danh mục, tăng tỉ lệ chi trả, vậy danh mục mới có giúp giảm chi từ tiền túi của người dân cho khám chữa bệnh, thưa bà?

- Chi tiền túi của người dân bao gồm nhiều khoản, không chỉ phần cùng chi trả trong BHYT. Ví dụ như các chi phí chăm sóc sức khỏe, khám sức khỏe định kỳ nhiều lần, dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác...

Thực tế với cấu phần thuốc, tác động giảm là rõ rệt vì trước đây thuốc chưa có trong danh mục thì người dân phải trả 100%, nay được chi trả toàn bộ hoặc một phần. Một số thuốc tăng tỉ lệ thanh toán, số lượng thuốc được mở rộng, giúp giảm chi phí trực tiếp. Thời gian qua, tỉ trọng chi cho thuốc trong tổng chi phí y tế đã giảm từ 40 - 50%/tổng chi cho khám chữa bệnh xuống còn khoảng 30%.

Ngoài ra dự thảo cũng đưa hơn 340 thuốc được mở rộng xuống các trạm y tế xã phường. Nếu trạm có bác sĩ và được phê duyệt phạm vi chuyên môn, bác sĩ tuyến xã có thể kê những thuốc này. Điều này giúp người dân tiếp cận thuốc ngay tại tuyến cơ sở, giảm chi phí đi lại và điều trị.

Sẽ đưa thêm 81 thuốc mới điều trị ung thư, tiểu đường... vào danh mục bảo hiểm y tế chi trả

Theo thông tin từ Bộ Y tế, danh mục thuốc được bảo hiểm y tế chi trả hiện nay có 1.037 loại. Sau khi rà soát, danh mục mới sẽ có một số hoạt chất bị loại, nhưng sẽ có thêm nhiều thuốc mới phát minh, thuốc gốc được đưa vào danh mục.