Mê mẩn di sản trục vớt từ những con tàu cổ khắp Việt Nam giờ tề tựu về Quảng Ngãi

TRẦN MAI

Những cổ vật như gốm sứ, đồng đang tề tựu tại Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi, du khách ghé chiêm ngưỡng vẻ đẹp mê mẩn của quá khứ.

Tuần Di sản văn hóa Quảng Ngãi năm 2025 với chủ đề "Kết nối di sản - Viết tiếp tương lai", diễn ra từ ngày 25 đến 30-12. Du khách đến Quảng Ngãi dịp này có thể ghé Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi để chiêm ngưỡng di sản tàu cổ đang tề tựu tại đây.

Trong suốt thời gian này du khách sẽ được trải nghiệm không gian văn hóa đặc trưng thông qua các hiện vật, lễ hội; tái hiện không gian biển và thiên nhiên từ đại ngàn; trình diễn, giới thiệu các nghề thủ công truyền thống; nghề gốm Mỹ Thiện, Sa Huỳnh; nghề làm muối Sa Huỳnh; trình diễn các nghệ thuật diễn xướng dân ca tiêu biểu…

Tượng Avalokitesvara Bắc Bình bằng sa thạch được công nhận bảo vật quốc gia ĐỌC NGAY

Điều đặc biệt nhất và cũng là một dịp hiếm hoi để du khách có thể tìm hiểu đầy đủ các cổ vật từ những con tàu cổ dọc Tổ quốc được trục vớt từ trước đến nay.

Việt Nam là một trong những khu vực có nhiều tàu cổ được trục vớt nhất Đông Nam Á, do nằm trên tuyến giao thương hàng hải sôi động suốt hàng ngàn năm.

Toàn bộ không gian trưng bày di sản tàu cổ được sắp xếp tinh tế trong Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi (ngã ba Lê Trung Đình - Phạm Văn Đồng, phường Cẩm Thành).

Đến Quảng Ngãi những ngày này, du khách sẽ tìm hiểu đủ đầy hành trình giao thương hàng hải cũ xưa. Ở đó Việt Nam nằm trên tuyến giao thương hàng hải quan trọng của khu vực châu Á - Thái Bình Dương, vì vậy vùng biển nước ta lưu giữ nhiều dấu tích tàu cổ có giá trị đặc biệt.

Những di sản tàu cổ đang trở thành "đặc sản" thu hút du khách tại Quảng Ngãi. Anh Bình (du khách) cho biết từ TP.HCM đi Đà Nẵng công tác, biết tin các cổ vật từ những con tàu cổ được trưng bày đã ghé xem.

"Quá đẹp, từ xa xưa, kỹ thuật làm đồ gốm của tiền nhân đã quá tinh xảo. Thật sự mở mang tầm mắt. Tôi nghĩ đây là dịp tuyệt vời để tham quan. Không phải lúc nào cũng có thể chiêm ngưỡng và đọc được lịch sử những con tàu cổ và cổ vật", anh Bình nói.

Qua các cuộc khai quật khảo cổ học dưới nước trong hơn ba thập niên qua, nhiều con tàu cổ bị đắm đã được phát hiện và trục vớt, tiêu biểu như: tàu cổ Cù Lao Chàm (Đà Nẵng), tàu cổ Bình Thuận, tàu cổ Cà Mau, tàu cổ Hòn Dầm (Kiên Giang cũ, nay là tỉnh An Giang), tàu cổ Hòn Cau (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, nay là TP.HCM), tàu cổ Bình Châu (Quảng Ngãi), tàu cổ Hà Ra (Bình Định)...

Những con tàu này có niên đại trải dài từ thế kỷ XIII đến thế kỷ XVIII, phản ánh sự sôi động của "Con đường tơ lụa trên biển" và vai trò trung chuyển của Việt Nam trong mạng lưới thương mại quốc tế.

Điều thú vị là di sản của những con tàu cổ đang tề tựu tại Quảng Ngãi với những hiện vật phong phú được khai quật. Chủ yếu là đồ gốm sứ xuất khẩu như bát, đĩa, bình, lọ, chum, hũ, được sản xuất tại các lò gốm nổi tiếng của Việt Nam, Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á.

Nhiều hiện vật mang hoa văn tinh xảo, men đẹp, cho thấy trình độ kỹ thuật cao và thị hiếu của thị trường quốc tế thời bấy giờ. Những con tàu cổ và hiện vật trục vớt không chỉ có giá trị khoa học mà còn là chứng tích sống động về lịch sử giao thương, văn hóa biển và vị thế của Việt Nam trên bản đồ hàng hải khu vực và thế giới.