Nhiều chuyên gia cảnh báo mạng xã hội đang góp phần làm gia tăng các ca rối loạn ăn uống ở thanh thiếu niên, đặc biệt là nữ giới, thông qua việc tôn vinh hình thể gầy gò và lan truyền những lời khuyên sai lệch, nguy hiểm về dinh dưỡng.

Theo thống kê, tỉ lệ người mắc các rối loạn ăn uống như chán ăn, ăn vô độ và rối loạn ăn uống không kiểm soát trên toàn cầu đã tăng từ 3,5% vào năm 2000 lên 7,8% vào năm 2018 - giai đoạn trùng với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội.

Chuyên gia dinh dưỡng người Pháp Carole Copti cho rằng việc điều trị rối loạn ăn uống hiện nay không thể tách rời khỏi yếu tố mạng xã hội, bởi đây vừa là nguyên nhân kích hoạt, vừa góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh, đồng thời cản trở quá trình phục hồi.

Một trong những xu hướng gây lo ngại là #skinnytok trên TikTok, nơi tràn lan những video khuyến khích giảm cân cực đoan và thiếu an toàn. 

Các video cho thấy hành vi như sử dụng thuốc nhuận tràng, nhịn ăn, nôn mửa... được bình thường hóa, trong khi thực tế những hành vi này có thể dẫn tới suy tim, vô sinh và thậm chí tử vong.

Bác sĩ chuyên khoa tâm thần Nathalie Godart tại Quỹ Sức khỏe sinh viên Pháp nhận định, mạng xã hội không phải là nguyên nhân trực tiếp, nhưng là "giọt nước tràn ly" đối với những người trẻ vốn đã dễ bị tổn thương. Bà cảnh báo xã hội đang chứng kiến một mối đe dọa ngày càng rõ ràng với sức khỏe tâm thần của giới trẻ.

Một nghiên cứu tại Pháp cho thấy rối loạn ăn uống là nguyên nhân tử vong sớm đứng thứ hai ở nhóm tuổi 15-24, chỉ sau tai nạn giao thông. Các chuyên gia cũng lo ngại về việc những người mắc rối loạn ăn uống nhận được sự chú ý trên mạng nhờ việc chia sẻ cơ thể gầy gò hoặc hành vi tiêu cực, khiến bệnh lý của họ bị kéo dài và khó điều trị.

Một số người thậm chí còn kiếm tiền từ nội dung nguy hiểm. Y tá Charlyne Buigues kể về một trường hợp phụ nữ trẻ quay cảnh nôn mửa trên TikTok và cho biết cô được nền tảng trả tiền cho việc đó.

Theo bà Copti, công việc tư vấn trở nên khó khăn hơn khi bệnh nhân tin vào thông tin sai lệch trực tuyến hơn là lời khuyên y tế. Bà nhấn mạnh: "Tôi phải liên tục giải thích để bệnh nhân hiểu rằng không, không thể có chế độ ăn uống lành mạnh khi chỉ ăn 1.000 calo - tức là một nửa lượng calo họ cần, nhưng họ đã bị ảnh hưởng bởi nội dung mạng xã hội".

Bác sĩ Godart cũng cảnh báo về sự lan rộng của các "huấn luyện viên ảo" thiếu chuyên môn - những người đang phát tán các thông tin nguy hiểm về dinh dưỡng mà giới trẻ dễ tin tưởng hơn cả các tổ chức y tế.

Dù nỗ lực báo cáo nội dung sai lệch trên mạng xã hội, y tá Buigues thừa nhận hiệu quả rất hạn chế và nhiều tài khoản vẫn hoạt động bình thường. Cô khuyên một số bệnh nhân nên xóa hẳn các tài khoản, đặc biệt là TikTok, cho đến khi có được hiểu biết đúng đắn hơn về sức khỏe và dinh dưỡng.

Nguy cơ trầm cảm, rối loạn ăn uống ở giới trẻ do giảm cân thiếu hiểu biết

Theo đài CNN, một nghiên cứu ước tính gần 1/10 thanh thiếu niên trên toàn thế giới đã sử dụng các sản phẩm giảm cân không hiệu quả và có khả năng gây hại, bên cạnh nhiều loại thuốc không kê đơn và thực phẩm bổ sung khác, đặc biệt là nữ giới.