Phóng to

Một loại thuốc An cung ngưu hoàng hoàn (hàng xách tay) - Ảnh: T.VÂN

Tên gọi chính thức của loại thuốc này là An cung ngưu hoàng hoàn. Những người bán thuốc giới thiệu với khách hàng bên Trung Quốc gọi đây là loại thuốc “cứu người”. Hiện thuốc này có mặt tại thị trường VN với nhiều loại như An cung ngưu hoàng hoàn Trung Quốc, An cung ngưu hoàng hoàn Hàn Quốc, An cung ngưu hoàng hoàn Hong Kong... với giá từ vài trăm ngàn đến 1,8 triệu đồng/viên. Ngoài rất nhiều loại xách tay trên thị trường, thuốc cũng đã được một công ty TNHH thương mại dược phẩm nhập khẩu chính thức vào VN.

Quảng cáo

Trên trang web www. thay thuoc... đăng tải An cung ngưu hoàng hoàn là thuốc cấp cứu đông y truyền thống, được dùng cấp cứu và điều trị đột quỵ, nhồi máu não cực kỳ hiệu quả và nhanh chóng, nhiều người bị hôn mê, nằm viện mấy ngày không tỉnh, uống An cung ngưu hoàng hoàn đã tỉnh lại và hồi phục. Trên trang web này đăng luôn hình ảnh các loại thuốc kèm theo giá để ai muốn mua có thể liên hệ qua số điện thoại cũng được ghi rõ trong trang web.

Đang nghiên cứu TS Đặng Quốc Khánh, trưởng phòng y học dân tộc, Cục Quân y, cho hay trong nghị định hợp tác giữa hai chính phủ Việt Nam và Trung Quốc, Viện Y học cổ truyền quân đội đang nghiên cứu về tác dụng điều trị đột quỵ do tai biến mạch máu não của An cung ngưu hoàng hoàn. Trả lời Tuổi Trẻ về lý do An cung ngưu hoàng hoàn đã được lưu hành tại Việt Nam, nhưng sao lại đang được nghiên cứu thêm, ông Khánh cho rằng nghiên cứu chủ yếu đánh giá bài thuốc này áp dụng ở bệnh nhân Việt Nam như thế nào, chứ không phải nghiên cứu đánh giá tác dụng nói chung của bài thuốc. Cũng theo TS Khánh, An cung ngưu hoàng hoàn là một bài thuốc cổ phương, được chỉ định điều trị tai biến mạch máu não giai đoạn cấp; chấn thương sọ não, hôn mê do đàm, nhiệt che mờ tâm khiếu (tổn thương gan, thận có sốt cao, mê sảng); dùng cho dự phòng tai biến mạch máu não, cho giai đoạn di chứng. Tuy nhiên, TS Khánh cho rằng An cung ngưu hoàng hoàn không thể thay thế các thuốc hạ áp, người bệnh cần dùng thuốc theo sự chỉ định của thầy thuốc.

Trên trang web www.da... của một công ty dược phẩm cũng viết thuốc An cung ngưu hoàng hoàn là thuốc đông dược cấp cứu tai biến mạch máu não. Và công ty dược phẩm này là nhà phân phối độc quyền An cung ngưu hoàng hoàn của Bắc Kinh đồng nhân đường tại VN.

Rất nhiều trang web khác cũng đưa thông tin về loại thuốc này và rao bán rất nhiều trên mạng. Bà N.T.V., 33 tuổi, ở Cầu Giấy, Hà Nội, cho hay hiện rất nhiều người tìm mua thuốc An cung ngưu hoàng hoàn. Biết bà V. hay sang Trung Quốc lấy hàng nên có người đã đặt hàng trăm triệu đồng để mua hàng thùng An cung ngưu hoàng hoàn từ Trung Quốc về bán lại cho các nhà thuốc và người dân.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, nhiều người dân ở TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Nghệ An... mắc bệnh cao huyết áp hoặc có người già trong nhà đều mua loại thuốc này cất sẵn để phòng lúc nguy kịch.

Và một cách dùng

Ngày 20-4 ông B.N.H., 79 tuổi, ở Q.1, TP.HCM, được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện Nhân Dân 115 trong tình trạng liệt nửa người, tri giác lơ mơ. Theo lời người nhà kể lại, lúc 7g15 cùng ngày ông H. đột ngột liệt nửa người, không nói được. Ngay lập tức người nhà đã lấy một viên An cung ngưu hoàng hoàn cho ông H. uống. Khoảng 7g40, người nhà mới đưa đến cấp cứu tại Bệnh viện Hoàn Mỹ (Phan Xích Long. Q.Phú Nhuận). Tại đây, bệnh viện đã phải lấy ra 1/4 viên thuốc bị mắc ở trong cổ họng bệnh nhân.

Khoảng 10g12 bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Nhân Dân 115. Tại khoa cấp cứu, bệnh nhân liên tục ói mửa ra nhiều thức ăn lẫn dịch thuốc. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị đột quỵ thiếu máu não cấp do một cục huyết khối từ tim chạy lên não làm tắc mạch máu não. Sau đó, các bác sĩ đã lấy huyết khối trong mạch máu não cho bệnh nhân. Mặc dù đã tái thông được mạch máu não, tuy nhiên hầu như toàn bộ vùng não một bên đã bị tổn thương rất rộng.

Bác sĩ Nguyễn Huy Thắng, phó khoa bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân Dân 115, cho biết do người nhà cho bệnh nhân uống loại thuốc này trong khi ông đã bị hôn mê, điều này có thể làm tăng nguy cơ viêm phổi do hít sặc các chất dịch trong dạ dày dẫn đến suy hô hấp và bệnh nhân phải thở máy liên tục nhiều ngày sau đó. Hiện tri giác của bệnh nhân đã được cải thiện nhưng vẫn bị liệt nửa người, chưa thể tự thở được và nhiều khả năng phải sống một cuộc sống tàn phế.

Bác sĩ Huy Thắng cho biết những tháng gần đây Bệnh viện Nhân Dân 115 tiếp nhận nhiều bệnh nhân được người nhà cho uống thuốc An cung ngưu hoàng hoàn khi thấy bệnh nhân có các triệu chứng của đột quỵ. Phần lớn những người sử dụng loại thuốc này là những người có kinh tế khá. Do tin tưởng vào loại thuốc này nên người nhà thường chờ đợi sự hồi phục của người bệnh sau khi uống thuốc, dễ làm mất thời gian vàng (3 giờ đầu tiên) trong điều trị bệnh đột quỵ. Bác sĩ Thắng nhấn mạnh sau khi xuất hiện cơn đột quỵ, mỗi phút trôi qua người bệnh sẽ bị chết 2 triệu tế bào não nếu không được điều trị đúng cách. Càng để lâu, tế bào não càng mất nhiều, di chứng càng nặng nề.

Ý kiến khác nhau

Theo GS-TS Lê Văn Thành, chủ tịch Hội Phòng chống tai biến mạch máu não VN, thuốc An cung ngưu hoàng hoàn chưa thấy được đề cập trong các khuyến cáo điều trị đột quỵ của Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm (FDA) của Hoa Kỳ và châu Âu. Các thuốc có trong khuyến cáo (được phép dùng) đều dựa trên những nguyên tắc “y học bằng chứng”, phải trải qua những quy trình nghiên cứu một cách nghiêm ngặt trước khi áp dụng điều trị cho bệnh nhân như thử nghiệm trên vật thử nghiệm, trên những người tình nguyện và nghiên cứu trên nhiều quốc gia. Kết quả nghiên cứu phải được công bố tại các hội nghị khoa học quốc tế có uy tín, đăng trên các tạp chí chuyên ngành.

TS.BS Nguyễn Anh Tài, trưởng khoa nội - thần kinh, Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết có nhiều bệnh nhân mang thuốc An cung ngưu hoàng hoàn đến gặp ông và hỏi họ có nên uống thuốc này không, bác sĩ Anh Tài trả lời chính ông cũng chưa biết loại thuốc này có tác dụng như thế nào nên chưa đưa ra lời khuyên gì cho bệnh nhân.

Bác sĩ Nguyễn Văn Năm, viện phó Viện Y dược học dân tộc TP.HCM, cho biết trong thành phần thuốc của An cung ngưu hoàng hoàn có các vị thuốc chống đông máu, thúc đẩy tuần hoàn máu lưu thông tốt hơn, trong đó có tuần hoàn não. Tai biến mạch máu não có hai dạng: dạng xuất huyết não và nghẽn mạch máu não. Dạng nghẽn mạch máu não là do yếu tố máu dễ đông nên về nguyên tắc loại thuốc này có thể giúp ích cho một số người bị tai biến mạch máu não dạng xuất huyết não nhưng không vì thế mà bỏ những thuốc đặc trị khác.

Tuy nhiên, để người dân phân biệt được hai dạng tai biến mạch máu não này là tương đối khó vì phải chụp CT hoặc MRI mới phân biệt được. Thuốc này đang được sử dụng rộng rãi trong dân chúng và có nhiều lời đồn về nó. Đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu cụ thể về những trường hợp liệt giường mà uống loại thuốc này vào vẫn có hiệu quả. Viện Y dược học dân tộc TP.HCM chưa sử dụng thuốc này trong điều trị vì nó chưa có trong danh mục thuốc thiết yếu dùng trong các cơ sở khám chữa bệnh do Bộ Y tế ban hành.