Với những câu chuyện cùng các góc nhìn dưới đây, dẫu khó có thể tìm ra điểm chung trong câu chuyện "4 không" của giới trẻ hiện nay song diễn đàn xin tạm khép lại sau hai tuần với nhiều ý kiến, góc nhìn của bạn đọc đã được chia sẻ.

"4 không" để giảm áp lực!

Anh Hoàng Công Chính (34 tuổi) ở xã Nghĩa Trung (tỉnh Đồng Nai) cho biết mình chủ động chọn lối sống "4 không". Với anh, đây là cách giảm áp lực giữa đời sống nhiều biến động. Là công nhân cạo mủ cao su, anh tranh thủ làm thêm phụ hồ mà mỗi tháng kiếm chỉ được khoảng 10 triệu đồng.

"Tui lo đi làm tối ngày có biết trào lưu trào gì đâu, chỉ thấy đơn giản là mình vẫn sống ổn kiểu này. Có thời gian giao lưu bạn bè, chăm sóc cha mẹ già ở nhà, chẳng buồn gì cả nên cứ sống tiếp vậy thôi", anh Chính nói nhẹ tênh.

Cũng từng nghĩ đến chuyện lập gia đình nhưng mỗi tháng thu nhập chục triệu đồng vừa lo cho cha mẹ già vừa lo cho đứa em trai đi học làm gì còn dư. Anh bảo nếu mức đó một mình thì ổn chứ có gia đình rồi phát sinh chi phí sinh hoạt, nhà cửa, con cái học hành là vượt quá khả năng.

Chính bảo nghe người ta nói thì biết đến "4 không" chứ thực ra nhu cầu trước mắt của anh là ổn định tài chính chứ chả có mạng xã hội nào ảnh hưởng hết. Anh nói không ít bạn trẻ thu nhập thấp, công việc bấp bênh, giá cả tăng nhanh cũng đều dè dặt trước chuyện yêu đương và lập gia đình như mình.

"Cũng có người nói tôi sống ích kỷ nhưng tôi thấy thế mới là sống có trách nhiệm với bản thân và cả những người xung quanh. Chứ lập gia đình mà không đủ sức lo cho con cái lại càng tạo thêm gánh nặng và áp lực cho chính mình và gia đình, có khác gì ép người khác cùng chịu khổ với mình", anh Chính tâm tình.

Cha mẹ bồn chồn, lo lắng

Việc chọn "4 không" như anh Chính không còn là cá biệt hiện nay. Trong nhiều gia đình, cha mẹ đã nhận ra con cái đang chọn quỹ đạo khác hẳn thế hệ trước và đã có những người bắt đầu thấy lo lắng. Nhắc chuyện con trai, ông Nguyễn Đức Hùng (63 tuổi), ngụ phường Hiệp Bình (TP.HCM), giọng chùng xuống.

28 tuổi, công việc ổn định và thu nhập khá nhưng con ông tuyệt nhiên không nhắc gì việc lập gia đình. "Nó nói muốn sống một mình cho thoải mái, khỏi ràng buộc, tôi nghe mà lo chứ. Ngày trước cha mẹ mình cực mấy cũng phải cố lo dựng vợ gả chồng, còn tụi nhỏ bây giờ cứ bảo chưa sẵn sàng", ông nói.

Không ít lần ông dọ hỏi kêu con dẫn bạn gái về chơi hay thử mở lòng xem có hợp ai không song cậu chỉ cười trừ. Đã có lần nghe con trai thở dài khi nhắc chuyện mua căn hộ nhỏ. Nhưng lương tháng mười mấy triệu đồng mà căn hộ rẻ cũng cả tỉ đồng kham chưa nổi rồi sao nói tới nuôi con, học hành, bệnh tật...

Con ông làm nhân viên kỹ thuật cho một công ty tư nhân, lương đủ trang trải tiền xăng xe, ăn uống và chút tiền nhà. Nhưng để tính chuyện kết hôn, mọi thứ dường như quá tầm với. Mỗi lần thấy con về nhà với dáng vẻ mệt mỏi sau giờ làm, ông cũng hiểu cuộc sống bây giờ không dễ dàng như thế hệ ông ngày trước. "Nó nói con thấy không kham nổi, thôi để sau mà không biết sau là tới bao giờ", ông rầu rĩ.

- Bác sĩ MAI XUÂN PHƯƠNG (nguyên Phó vụ trưởng Vụ Truyền thông và giáo dục, Bộ Y tế):

Xu hướng cá nhân hóa đang phổ biến

Nếu không có chính sách khẩn trương có thể chúng ta sẽ "giẫm phải" kịch bản của xã hội Hàn Quốc, Nhật Bản. Thực tế nhiều thanh niên trên 30 tuổi không muốn lấy chồng, lấy vợ.

Nam giới bị áp lực công việc, họ muốn tự do khẳng định chỗ đứng của họ, muốn có nhà cửa, lương bổng, chỗ đứng trong xã hội nên họ phải tìm sao cho được người ưng ý. Cũng có lý do họ ích kỷ, chỉ yêu bản thân họ, coi mình là trên hết.

Ngoài các nguyên nhân về sự nghiệp, áp lực chi phí đời sống, kỳ vọng kinh tế... thì có nguyên nhân khác là giá trị sống thay đổi. Đó là xu hướng cá nhân hóa, tôn trọng trải nhiệm bản thân đang phổ biến trong giới trẻ. Xu hướng "4 không" đang tạo ra một khoảng cách lớn giữa các thế hệ trong xã hội, dẫn tới ảnh hưởng rất lớn về nguồn lực lao động cho xã hội mà chúng ta đang phải đối mặt.

Ở Việt Nam cũng có hàng loạt các chính sách mới để khuyến sinh. Tuy nhiên để giải quyết vấn đề này phải có hệ thống chính sách vừa hỗ trợ thực tế, hỗ trợ tài chính, phúc lợi vừa phải có chính sách thay đổi nhận thức của xã hội.

- TS ĐẶNG VŨ CẢNH LINH (nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Thanh niên, Trung ương Đoàn):

Sống hôm nay không cần biết ngày mai

Có nguyên nhân chủ quan, khách quan mà nếu không có giải pháp, sự can thiệp cần thiết, lựa chọn "4 không" của các bạn trẻ sẽ trở thành trào lưu. Tôi cho rằng nguyên nhân đầu tiên là chi phí, không chỉ về tiền bạc mà còn là cơ hội. Nhiều bạn sợ kết hôn, sinh con vì sẽ tốn kém về tiền, ràng buộc về nghĩa vụ, trách nhiệm và họ sẽ mất tự do, cơ hội phấn đấu.

Khi tự do cá nhân của thanh niên hiện nay ngày càng cao, cùng với nhu cầu tiêu dùng cao, họ càng không muốn bị chia sẻ, phụ thuộc cả kinh tế, thời gian, tâm sức. Họ sợ đối mặt với áp lực, sự thay đổi, trì hoãn học tập, lao động. Cũng có nguyên do từ tư tưởng sống cho hôm nay không nghĩ đến ngày mai.

Về mặt khách quan, yêu cầu, đòi hỏi trong học tập, lao động, nghề nghiệp ngày càng cao để đạt được hình mẫu thành công, thành đạt ngày càng cạnh tranh khốc liệt. Áp lực từ dịch vụ xã hội, chi phí đắt đỏ, học tập tốn kém. Chưa kể tỉ lệ đổ vỡ, ly hôn cao cũng làm mất niềm tin trong hôn nhân.

Chúng ta cần hỗ trợ thanh niên qua khuyến khích học tập, lao động, giảm học phí, tăng cường dạy nghề, giới thiệu việc làm, mở rộng quỹ tín dụng, vay vốn ưu đãi khởi nghiệp. Song song đó khuyến khích thanh niên kết hôn, sinh con qua chính sách thưởng tiền, giảm thuế, hỗ trợ nhà, dịch vụ sinh đẻ, nuôi con...

Liệu có ổn khi giới trẻ chọn '4 không'?: Tôi vui khi sống cuộc đời mình

Tuổi xấp xỉ 40, không ít người dù chưa thân lắm song khi gặp vẫn thắc mắc sao tôi vẫn ở vậy, rồi tuổi này mà không có con là buồn lắm... ôi thôi đủ thứ câu hỏi mà chung quy chỉ là "sao không lập gia đình?".