Trung Quốc không còn nổi cao thủ nào

Chiến thắng lịch sử của kỳ thủ Lại Lý Huynh tại Giải vô địch cờ tướng thế giới 2025 ở Thượng Hải đã tạo nên một cơn địa chấn trong làng tượng kỳ quốc tế. 

Lần đầu tiên Việt Nam bước lên ngôi cao nhất của sân chơi này, khép lại chuỗi thống trị kéo dài nhiều thập kỷ của các kỳ thủ Trung Quốc. 

Nhưng làng cờ tướng Trung Quốc cũng còn ít nhiều cảm giác "không phục" cho thất bại này. Đó là bởi Trung Quốc không có bất kỳ đặc cấp đại sư nào dự giải, vì hầu hết đều đã nhận án phạt nặng nề sau vụ mua bán độ ồn ào 2 năm trước.

Tờ Sina Sports nhận định: “Nếu lực lượng mạnh nhất của Trung Quốc được tham dự, chức vô địch thế giới chắc chắn khó thoát khỏi tay chúng ta”. 

Đây là một lời than thở vừa mang tính bào chữa, vừa là sự thật. Bởi lẽ chỉ trong vòng 2 năm, làng cờ Trung Quốc đã mất đi hàng loạt gương mặt sáng giá nhất. 

Những đặc cấp đại sư như Vương Thiên Nhất, Hồng Trí hay nhiều cao thủ khác bị đình chỉ sau khi Ủy ban kỷ luật công bố kết quả điều tra vụ dàn xếp tỉ số, tham gia cá độ và mua bán kết quả trận đấu. 

Bê bối này không chỉ làm mất uy tín của cờ tướng Trung Quốc, mà còn khiến quốc gia vốn thống trị tuyệt đối môn cờ này trở nên suy yếu chưa từng có.

Rõ ràng nhất chính là Mạnh Thần. Khi Giải vô địch thế giới 2023 diễn ra, Mạnh Thần là người đã đánh bại Lại Lý Huynh ở chung kết. Nhưng ngay sau đó, đặc cấp đại sư sinh năm 1988 này cũng vướng vào vụ bê bối và lãnh án cấm thi đấu.

Vụ bê bối năm 2023 được báo chí Trung Quốc gọi là "vụ ghi âm tai tiếng". Một đoạn ghi âm bị rò rỉ cho thấy những kỳ thủ hàng đầu đã bàn bạc trước về kết quả thi đấu, nhằm phân chia lợi ích cá cược và giải thưởng. 

Ngay sau đó, Liên đoàn Cờ tướng Trung Quốc mở cuộc điều tra toàn diện. Kết quả, nhiều đặc cấp đại sư - danh hiệu cao quý nhất trong làng cờ tướng - bị kết tội “bán độ”. 

Vương Thiên Nhất, người được mệnh danh "thiên hạ đệ nhất nhân", cùng Hồng Trí và một loạt cao thủ khác bị cấm thi đấu thời gian dài. 

Đây được coi là vụ trừng phạt lớn nhất trong lịch sử cờ tướng Trung Quốc. Nhân Dân Nhật Báo viết: “Vụ việc không chỉ là đòn giáng vào niềm tin, mà còn làm lung lay nền tảng của tượng kỳ - môn cờ vốn được coi là tinh hoa văn hóa dân tộc".

"Loạn lạc" khắp nơi

Nhưng đó mới chỉ là phần nổi của tảng băng. Ở cấp độ giải đấu quốc nội, tình trạng bát nháo diễn ra nhiều năm qua. 

Nhiều giải phong trào bị tố có hiện tượng “nội định vô địch” - tức người thắng giải đã được sắp xếp trước. 

Một số giải đồng đội bị báo chí vạch trần cảnh chia điểm lộ liễu, khi các kỳ thủ bắt tay hòa nhanh để giữ vị trí có lợi. 

Từ những năm thập niên 1990, 2000, tình trạng dàn xếp tỉ số đã nhiều lần làm hoen ố làng cờ tướng Trung Quốc. Nhưng khi đó, các vụ bê bối chỉ mới mang tính cá nhân. 

Tân Kinh Báo từng cảnh báo: “Nếu những tiêu cực này không được dọn sạch, tượng kỳ (cờ tướng) sẽ bị tổn hại từ gốc rễ. Và sẽ có ngày chúng ta nhận hậu quả nặng nề". Lời dự báo này rốt cuộc cũng thành sự thật.

Không dừng lại ở đó, ở tầng thấp hơn của phong trào quần chúng, nạn lừa đảo cờ thế vỉa hè lại nở rộ. 

Các nhóm lừa đảo dựng bàn cờ ngoài công viên, chợ đêm, bày ra những thế cờ “thiên la địa võng” để dụ dỗ khách bộ hành cá cược. 

Gần đây nhất, cảnh sát Vân Nam bắt giữ 13 đối tượng trong đường dây lừa đảo cờ tướng, chiếm đoạt hơn 1,5 triệu nhân dân tệ trong vòng 4 năm. 

Với những tầng nấc tiêu cực từ thượng tầng đến hạ tầng, làng cờ tướng Trung Quốc đang trải qua một cuộc khủng hoảng toàn diện. 

Ở thượng tầng, họ đánh mất hàng loạt cao thủ vì án phạt cho tội gian lận. Ở trung tầng, sự mất uy tín khiến làng cờ Trung Hoa không thể tiến bộ. Và ở cấp độ quần chúng, cờ tướng ngày càng mất đi hình ảnh uy nghiêm vì những chiêu trò lừa đảo.

Cờ tướng Trung Quốc đang đứng trước một cuộc khủng hoảng lớn chưa từng có. Quá nhiều những đặc cấp đại sư ở tuổi đỉnh cao phong độ bị cấm thi đấu. Lứa tiền bối như Hứa Ngân Xuyên, Lữ Khâm lại qua thời đỉnh cao...

Và giờ đây, cờ tướng Trung Quốc đứng trước một tương lai vô định. Không còn những đặc cấp đại sư ở đỉnh cao phong độ, họ cũng không còn những "trấn quốc đại tướng quân" đủ sức áp chế các kỳ thủ đang lên của Việt Nam.

Vì sao các cao thủ cờ tướng có biệt danh theo truyện Kim Dung?

Xuyên suốt sự nghiệp, một trong những đối thủ mạnh nhất, lẫy lừng nhất Lại Lý Huynh từng đối đầu là Triệu Hâm Hâm - kỳ thủ Trung Quốc được đặt cho cái biệt danh rất... Kim Dung, đó là Lục mạch thần kiếm.