Kỳ thủ cờ tướng cũng là... cao thủ Kim Dung

Một bình luận trên kênh thể thao của đài truyền hình CCTV từng đặt cho Triệu Hâm Hâm biệt danh này, phỏng theo bộ võ công Lục mạch thần kiếm nổi danh trong tiểu thuyết Thiên Long Bát Bộ của Kim Dung. 

Vì sao? Vì kỳ thủ quê ở Chiết Giang này có lối đánh được ví von là "ra chiêu xuất kỳ bất ý, không thể lường trước", rất nhiều lúc làm đảo ngược thế cờ, nhưng lắm lúc cũng phải trả giá, chẳng khác nào nhân vật Đoàn Dự với tuyệt kỹ Lục mạch thần kiếm "lúc linh, lúc xịt" trứ danh của Kim Dung. 

Trước Triệu Hâm Hâm, làng cờ Trung Quốc từng có một tiền bối lừng danh nức tiếng, được xếp vào hàng "đại tông sư", đó là Dương Quan Lân (1925-2008). Ông được đặt biệt danh "Kỳ ma", dựa trên nhân vật Phạm Bách Linh cũng trong Thiên Long Bát Bộ. 

Đệ tử nổi tiếng của Dương Quan Lân là Hứa Ngân Xuyên - người từng 3 lần vô địch thế giới có biệt danh "Kim cang bất hoại", phỏng theo môn thần công "Kim cang bất hoại thể" của Thiếu Lâm Tự, từng được vị đại sư Không Kiến phô diễn trong Ỷ Thiên Đồ Long ký. 

Và nếu theo dõi làng cờ Trung Hoa, người hâm mộ sẽ không xa lạ những biệt danh đại loại "kiếm khách", "thiếu hiệp", "nữ hiệp"... đậm chất Kim Dung. 

Nói không xa, kỳ thủ Nguyễn Thành Bảo của Việt Nam cũng được người hâm mộ đặt biệt danh là "Tây Độc", một trong võ lâm ngũ bá của tiểu thuyết Anh Hùng Xạ Điêu.

Cờ và võ thuật

Cách đặt biệt danh, ngoại hiệu cho những kỳ thủ chỉ là một phần trong thể thức bình cờ, luận cờ theo phong cách Kim Dung rất được ưa chuộng của giới hâm mộ cờ tướng. 

Từ việc đặt tên những thế cờ giang hồ, cho đến những trận cờ kinh điển, rồi phong cách riêng biệt của các kỳ thủ..., từ khoảng thập niên 1990, đài truyền hình CCTV của Trung Quốc tạo nét đột phá khi mang phong cách bình Kim Dung vào việc bình luận cờ tướng.

Phong cách bình cờ này nhanh chóng nhận được sự tán thưởng của giới hâm mộ cờ tướng, đặc biệt là ở Việt Nam. Đến ngày nay, nhiều YouTuber cũng xây dựng kênh cờ tướng của mình bằng phong cách bình Kim Dung, vừa dí dỏm, vừa lãng tử, lại giữ được ý vị rất đặc sắc cho môn cờ xuất xứ từ Trung Quốc. 

Tất nhiên, việc có cùng một nền tảng văn hóa đã đưa Kim Dung và chơi cờ xích lại gần nhau. Thêm vào đó, tiểu thuyết gia người Hong Kong còn dành một phần đáng kể trong hệ thống tiểu thuyết võ hiệp của mình cho môn cờ. 

Phần lớn nội dung truyện Kim Dung có bối cảnh đời Tống - Minh, giai đoạn cờ vây vẫn còn rất phổ biến, các trận đấu cờ trong truyện Kim Dung vì vậy chủ yếu là cờ vây. Người hâm mộ cờ tướng không nề hà vì điều này, vì xét cho cùng - cờ vua, cờ tướng hay cờ vây đều có cùng nền tảng tư duy.

Dù là tiểu thuyết võ học, không ít sự kiện trong truyện Kim Dung lại diễn ra xoay quanh các trận cờ.

Như khi đệ tử Tiêu Dao Tử là Lung Á lão nhân Tô Tinh Hà, vì để chọn truyền thừa cho môn phái đã đặt thế cờ trân lung và mời cao thủ khắp thiên hạ đến phá giải.

Khi nhà sư Hoàng Mi Tăng được hoàng tộc Đại Lý mời đến giải cứu Đoàn Dự, ông cũng nhận lời đấu cờ với Đoàn Diên Khánh. 

Trong cách xây dựng nhân vật của Kim Dung, những cao thủ võ công cần có thiên tư mẫn tiệp, và thường một khi chơi cờ cũng sẽ là cao thủ. 

Ít nhất 2 nhân vật chính của Kim Dung cũng là cao thủ chơi cờ, bao gồm Đoàn Dự và Viên Thừa Chí.

Nếu Đoàn Dự từng đấu cờ ngang ngửa với Đoàn Diên Khánh, Viên Thừa Chí chỉ cần học cờ một thời gian ngắn là đã thắng được Mộc Tang đạo nhân - một kỳ tài võ học.

Không chỉ vậy, Kim Dung còn lãng mạn hóa việc chơi cờ thành một bộ môn nghệ thuật. Trong Tiếu Ngạo Giang Hồ, nhân vật Hắc Bạch Tử của nhóm Giang Nam tứ hữu đại biểu cho cờ trong 4 niềm đam mê nghệ thuật "cầm kỳ thi họa".

Chính vì quá say mê với nghệ thuật, 4 anh em này đã bị Hướng Vấn Thiên lợi dụng sơ hở, qua đó giải cứu Nhậm Ngã Hành. 

Từ võ học đến kỳ nghệ, từ kỳ nghệ lại đến nghệ thuật, cái cách Kim Dung đưa bàn cờ vào tiểu thuyết võ hiệp thực sự khiến người hâm mộ phải mê mẩn. Xuyên suốt các tiểu thuyết, độc giả không khỏi có cảm nhận - cờ và võ là 2 bộ môn liên quan mật thiết đến nhau. 

Thêm vào đó, việc chuyển thể bàn cờ thành hình thức giao đấu "cờ người" cũng khiến người hâm mộ cờ tướng, cờ vây càng thêm gắn chặt với các tiểu thuyết võ hiệp. 

Khinh công ngoài đời thật được mấy phần của truyện Kim Dung?

Lướt đi trên mặt nước, tung mình qua tường cao, hay đứng trên ngọn cây... Đó là những hình ảnh tiêu biểu về khinh công thường xuất hiện trong tiểu thuyết Kim Dung, cũng như các tiểu thuyết võ hiệp khác của Trung Quốc.