Thế giới online chứa đựng vô vàn thông tin không an toàn, không phù hợp cho trẻ em, nhưng một kho giải trí và học tập khổng lồ cũng tồn tại song song với nó. Chính vì thế, bạn không thể ngăn cấm hoàn toàn trẻ em lướt web, chơi game trên mạng.

Trên thị trường đang cung cấp những thiết bị mạng và phần mềm giám sát trẻ em cũng như hạn chế truy cập đến địa chỉ ‘không lành mạnh’. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là tạo ra khuôn khổ nhằm giữ an toàn cho trẻ - và dạy trẻ cách tự bảo vệ bản thân.

Thay đổi khi cần thiết

Một lý do gây khó khăn khi đưa ra yêu cầu cụ thể chính là mỗi đứa trẻ cần phương pháp phù hợp cho riêng chúng. Ví dụ lệnh giới nghiêm sẽ hiệu quả với một số trẻ, nhưng số khác lại cần thứ gì đó để thu hút sự chú ý khỏi việc lên mạng.

Hãy nghĩ chuyện cho trẻ em tiếp xúc internet tương tự đưa trẻ ra khỏi nhà. Độ tuổi khác nhau yêu cầu thời gian kiểm soát không giống nhau, thậm chí khi ở cùng độ tuổi, cách tiếp cận với mỗi bé vẫn khác biệt.

Trẻ em ngày nay thường xuyên lên mạng bằng thiết bị của phụ huynh - Ảnh: SHUTTERSTOCK

"Bạn nuôi dạy con mình, đến một ngày, bạn cho phép chúng tự đi đến cửa hàng tạp hóa," Michael Kaiser, giám đốc tại Liên minh Bảo mật an ninh mạng nói. "Và bạn không thể biết được chuyện gì sẽ xảy ra khi đứa bé đi từ nhà đến cửa hàng, nhưng bạn hy vọng mình đã trang bị cho trẻ cách tự đối phó trong các tình huống khác nhau."

Dẫu vậy, ít ra người ta vẫn tạo ra một số luật lệ nhất định. Luật bảo vệ quyền riêng tư online của trẻ em tại Mỹ, đưa vào sử dụng trong năm 1998, không cho phép trẻ em dưới 13 tuổi tham gia vào mạng xã hội (Facebook vừa qua đã muốn ‘đi vòng’ khi ra mắt phiên bản Messenger cho trẻ 6 tuổi trở lên). Thực tế, hàng triệu trẻ em dưới 13 vẫn đang sử dụng Facebook, với sự cho phép của phụ huynh. Nhưng đừng bỏ cuộc!

"Sẽ có phụ huynh muốn con họ tạo tài khoản Facebook để liên lạc với người thân. Họ khuyến khích con mình khai báo giả độ tuổi," Stephen Balkam, nhà sáng lập và CEO của Viện an toàn online cho gia đình, nhấn mạnh. "Chúng ta đều muốn dạy điều tốt cho trẻ em trong môi trường online. Nhưng nếu kinh nghiệm đầu tiên của chúng là phải nói dối để truy cập vào nền tảng nào đó, điều này hoàn toàn sai trái."

Tóm lại, bạn càng hỗ trợ, đưa ra lời khuyên cho trẻ sớm, kết quả lâu dài sẽ tốt hơn. "Khi trẻ em lớn lên, chúng thường sẽ tìm cách thoát khỏi sự quản lý của người lớn," Balkam tiếp tục. Mục tiêu của bạn, là đảm bảo đến lúc đó, trẻ không bắt buộc nhận giúp đỡ nữa.

Mẹo nhỏ: Nếu và khi bạn đưa cho trẻ sử dụng smartphone hay máy tính bảng, nên giúp trẻ hiểu quá trình cài đặt, đăng nhập, đảm bảo chúng biết cách tạo ra mật khẩu mạnh, và thiết lập luật lệ như ai có quyền tải ứng dụng, ai không có quyền đăng nhập mạng xã hội. "Bạn tạo ra môi trường cho trẻ yêu cầu sự cho phép."

Trở thành tấm gương

Trẻ em hầu như sẽ bắt chước việc bạn làm hơn là nghe theo điều bạn nói. "Chúng tôi thu thập nhiều phàn nàn từ trẻ con là chúng không thể có sự chú ý từ ba mẹ và họ lúc nào cũng sử dụng laptop, hay điện thoại." Balkam cho biết.

Đơn giản nghĩ việc làm gương như là cơ hội để bản thân bạn thực hành thói quen tốt trên mạng. Điều này không chỉ đơn giản là sử dụng thời gian online hợp lý, mà còn là cách bạn quản lý thiết bị hiệu quả. Ví dụ như cập nhật phần mềm theo thời gian biểu nhất định, sẽ tạo tác động tốt đến gia đình.

Khuyến khích trẻ làm điều này. Cho chúng biết hình ảnh nào của chúng bạn đang chia sẻ, và xóa đi nếu chúng cảm thấy hình ảnh đó xấu hổ hay quá riêng tư. Tạo ra quy định về thời gian sử dụng thiết bị. Giúp đỡ trẻ nếu chúng gặp rắc rối, sau này chúng có thể giúp bạn bè.

"Đa số trẻ em tuổi teen trả lời chúng hay tìm đến bạn bè để nhờ giúp đỡ khi có vấn đề trên mạng, thay vì ba mẹ. Do đó chúng tôi ủng hộ việc này, nhằm giúp các bé giúp đỡ nhau một cách tích cực," Kaiser nói.

Mẹo nhỏ: Nếu bạn đang tịch thu thiết bị của trẻ trước khi đi ngủ, làm điều tương tự với bản thân – để điện thoại ngoài phòng ngủ. Giữ cho đầu óc bạn thanh thản và làm gương cho con bạn.

Thường xuyên trò chuyện

Chắc chắn bạn đủ khả năng kiểm soát trẻ bằng phần mềm và thiết bị kết nối mạng, nhưng quan trọng nhất là giải thích cho trẻ tại sao lại làm vậy, tại sao quy định lại quan trọng. Nếu không, chúng sẽ mang lại tác dụng ngược.

Khuyến khích trẻ chia sẻ vấn đề, nhưng không ép buộc nếu trẻ chưa muốn - Ảnh: ExpertBeacon

Nhiều sản phẩm thậm chí còn cho thông tin địa điểm của trẻ, nhưng đó không phải điều nên đem ra để giáo huấn trẻ. Trẻ em dành nhiều thời gian trên mạng là điều hiển nhiên hiện nay, khi đó chúng có kết nối với bạn bè mới, đi đến một số nơi nhất định là điều dĩ nhiên. Chú ý cân nhắc chủ đề khi trò chuyện với con mình nhằm không vô tình tạo ra cảm xúc tiêu cực ở trẻ.

Tiếp đó, nếu trẻ đối mặt khó khăn, như bị trêu chọc, bắt nạt trên mạng thông qua hình ảnh hay video, bạn sẽ là người chúng tìm sự giúp đỡ. Vài lần mỗi tuần, trò chuyện và tìm hiểu liệu trẻ có đang gặp rắc tối nào không và hỗ trợ chúng.