Trước động thái chạy đua tăng lãi suất huy động của các ngân hàng, nhiều doanh nghiệp lo lãi suất cho vay sẽ tăng vào mùa làm ăn cuối năm. Trong ảnh: sản xuất nút áo tại một doanh nghiệp ở tỉnh Bình Dương - Ảnh: T.V.N.

Bắt đầu vào mùa làm ăn cuối năm, nhưng doanh nghiệp và dân kinh doanh đang rất lo lắng về khả năng lãi suất (LS) cho vay sẽ tăng mạnh thời gian tới, do các ngân hàng liên tục tăng LS huy động thời gian gần đây.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, khả năng LS cho vay tăng mạnh rất khó xảy ra do cuộc đua tăng LS huy động chủ yếu diễn ra giữa các ngân hàng (NH) nhỏ, trong khi lạm phát vẫn đang ở mức thấp...

Tăng lãi suất đón mùa làm ăn

Ngày 28-10, NH Bản Việt công bố biểu LS huy động mới của các kỳ hạn 3, 4 và 5 tháng với mức tăng 0,2 %/năm, lên 5,4 %/năm. Đây là lần tăng LS thứ hai trong vòng chưa đầy một tuần qua của NH này. Không riêng NH này, nhiều NH khác cũng tăng LS.

Theo biểu LS mới nhất tại NH Phương Đông, LS kỳ hạn 12, 18 và 21 tháng đã tăng từ 6,6%/năm lên 6,8 %/năm, kỳ hạn 24 tháng LS tăng 0,2 %/năm, từ 6,7 %/năm lên 6,9 %/năm. Sacombank cũng tăng LS kỳ hạn từ 9 tháng trở lên với mức tăng 0,1 - 0,2 %/năm. Techcombank nâng LS huy động phần lớn các kỳ hạn với mức tăng 0,2 - 0,3 %/năm. Tăng mạnh nhất là kỳ hạn 6 tháng, từ 5,15 %/năm lên 5,45 %/năm.

Không còn âm thầm tăng LS như trước, nhiều NH đã công bố rộng rãi việc tăng LS đồng thời tung ra hàng loạt chương trình khuyến mãi bằng cách tặng quà, tặng LS, rút thăm trúng thưởng, thậm chí tích hợp ba trong một: bốc thăm trúng thưởng, thẻ cào, quay số cuối chương trình... Hiện LS các kỳ hạn trên 12 tháng nhiều NH nhỏ áp dụng ở mức 7,3 - 7,4 %/năm, cao hơn các NH lớn khoảng 1 %/năm.

Phó tổng giám đốc một NH cổ phần lớn cho biết nhu cầu vốn mùa cuối năm luôn tăng cao hơn so với các thời điểm khác do doanh nghiệp (DN) cần vốn để thực hiện các dự án sản xuất kinh doanh, hoặc chuẩn bị nguồn hàng cho mùa tết. “Nhu cầu vốn cao hơn nên LS đầu vào cũng phải nhỉnh hơn một chút” - ông này nói.

Ngoài ra, còn có một số lý do khiến LS huy động được đẩy lên trong thời gian gần đây, như việc NH Nhà nước bán ra ngoại tệ để can thiệp thị trường và thu VND về, nguồn tiền đồng khan hơn, rồi một số NH được nới chỉ tiêu tăng tín dụng...

“Đợt tăng này chủ yếu là ở các kỳ hạn dài nhằm khắc phục tình trạng mất cân đối về kỳ hạn trong huy động và cho vay, ngoài ra còn nhằm chuẩn bị nguồn vốn cho nhu cầu vay cuối năm rất lớn” - ông Nguyễn Hoàng Minh, phó giám đốc NH Nhà nước TP.HCM, nói.

Theo ông Minh, năm nay địa bàn TP.HCM được phép tăng tín dụng 13 - 15%, nhưng chín tháng đầu năm chỉ mới tăng 8,37% nên các NH vẫn còn dư địa 4,63 - 6,63% trong những tháng cuối năm.

Lãi suất cho vay có tăng?

Trước động thái tăng LS huy động của các NH, nhiều DN lo lắng sẽ phải vay vốn với LS cao hơn, gây ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm.

Ông Dương Chí Thành, phó tổng giám đốc Công ty CP giấy Vĩnh Tiến, cho biết vừa vay 10 tỉ đồng làm nguồn vốn lưu động với LS 10 %/năm và được điều chỉnh sau ba tháng, chưa kể một khoản vay trung dài hạn để sắm thiết bị tự động dán keo gáy tập với LS 12 %/năm.

“LS đã thấp hơn trước nhưng đang lo là sau mấy tháng đầu ưu đãi, LS cho vay sẽ tăng lên do LS huy động đang có dấu hiệu tăng” - ông Thành nói.

Trao đổi với chúng tôi, nhiều NH thừa nhận LS cho vay cũng có nhích lên do LS đầu vào tăng và nhiều NH đã sử dụng gần hết “room” tín dụng nên đã đóng lại các chương trình ưu đãi cho vay. “Đó là tăng LS cho vay về mặt kỹ thuật” - tổng giám đốc một NH nói.

Với cá nhân, các gói ưu đãi cho vay nhằm mục đích mua, xây, sửa hoặc trang bị nội thất vẫn còn duy trì nhưng LS cho vay nhích lên khoảng 1%/năm.

Hiện mặt bằng LS cho vay với DN tại các NH dao động 6 - 9 %/năm, mức LS 6%/năm áp dụng cho khách hàng VIP, với khách hàng thông thường dao động 8 - 8,5 %/năm.

Tuy nhiên, chuyên gia tài chính Cấn Văn Lực nói khả năng các NH ồ ạt tăng LS cho vay như lo lắng của DN sẽ không xảy ra.

“Nếu quan sát kỹ sẽ thấy việc tăng LS chỉ diễn ra ở một số NH cổ phần, đặc biệt các NH nhỏ do các NH này muốn đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng. Còn các NH lớn, đặc biệt nhóm NH quốc doanh, gần như không tăng LS” - ông Lực nói.

Hơn nữa, theo ông Lực, “mức lạm phát hiện nay rất thấp, do vậy chẳng có lý do gì để đẩy LS lên quá cao” - ông Lực nói.

Ông Võ Tấn Hoàng Văn, tổng giám đốc NH TMCP Sài Gòn (SCB), nói về cơ bản thị trường vẫn ổn nhưng nhiều NH muốn huy động vốn để đẩy mạnh cho vay nhằm tăng “room” tín dụng cho sang năm.

Mặt khác, sắp tới có thể NH Nhà nước sẽ nới chỉ tiêu tín dụng thêm cho một số NH nên hiện các NH muốn huy động vốn để chuẩn bị.

Lãi suất huy động vốn bình quân tại các ngân hàng đã tăng trong những tháng gần đây - Đồ họa: Tấn Đạt

Chọn mặt... cho vay

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, hiện mặt bằng LS cho vay phân hóa rất lớn, tùy thuộc vào tình trạng “sức khỏe” của từng DN.

Cụ thể, nếu là DN lớn, có độ tín nhiệm cao, không vướng nợ xấu, dự án khả thi, tài sản thế chấp tốt, sử dụng nhiều dịch vụ của NH... thì LS cho vay sẽ chỉ 6 - 6,5 %/năm. Tuy nhiên, có những DN phải vay LS đến 9 - 9,5 %/năm.

Ông Trương Chí Thiện, giám đốc Công ty Vĩnh Thành Đạt, cho biết khoản vay vốn lưu động của ông được NH duyệt cho vay LS chỉ 6,5 %/năm, thời hạn vay 6 tháng. Thậm chí công ty này còn được một NH khác chào LS chỉ 5,5 %/năm.

Tuy nhiên, do NH yêu cầu công ty phải chuyển tài khoản thanh toán qua NH này nên ông chưa quyết định. “Với mức lãi vay 6,5 %/năm, tôi cho rằng đã ở mức hợp lý, thậm chí trả lãi xong vẫn còn có thể có lợi nhuận” - ông nói.

Trong khi đó, ông T.L., giám đốc DNTN VT, cho biết công ty có nhu cầu vay 1,1 tỉ đồng để sản xuất thực phẩm chế biến phục vụ mùa vụ tết, nhưng quy mô DN còn nhỏ và lợi nhuận hai năm gần đây cũng không cao nên NH chỉ duyệt cho vay 800 triệu đồng dù giấy tờ đầy đủ và có tài sản thế chấp. LS cho vay cũng khá cao, lên đến 9,5 %/năm.

Theo ông T.L., có thể do ông là khách hàng mới, nên NH cũng chưa duyệt cho vay đúng hạn mức yêu cầu. “NH cũng có cái khó nhưng rõ ràng không phải DN vừa và nhỏ nào cũng có thể tiếp cận được vốn vay một cách dễ dàng” - ông T.L. nói.