Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát vào cuối tháng 2-2022, nền kinh tế Nga dần thích nghi với tình trạng “thời chiến”.

Trong khi đó, giới phân tích cho rằng sức chịu đựng tài chính của Matxcơva vẫn còn đáng kể, dù các chỉ số tăng trưởng đang chững lại.

Kinh tế Nga chững lại giữa xung đột

Theo giới phân tích, kinh tế Nga đang ở ranh giới suy thoái nhưng hiện chưa gặp trở ngại lớn trong việc hỗ trợ cho chiến tuyến.

“Suy thoái giờ đây gần như không ảnh hưởng tới sự ổn định kinh tế - chính trị của Nga”, ông Vladislav Inozemtsev, chuyên gia thuộc Trung tâm Phân tích và Chiến lược châu Âu (CASE), nhận định.

Đài Euronews đưa tin lạm phát Nga giảm từ 10,3% hồi tháng 3 xuống 8% tháng 9, vẫn gấp đôi mục tiêu của Ngân hàng Trung ương Nga. Dù vậy, cơ quan này vẫn tiếp tục hạ lãi suất xuống 16,5% hôm 24-10, lần cắt giảm thứ tư liên tiếp.

Lãi suất cao và thiếu hụt lao động (tỉ lệ thất nghiệp chỉ 2,1%) khiến tăng trưởng bị kìm hãm. GDP của Matxcơva tăng 1,4% trong quý 1 và 1,1% trong quý 2 năm 2025, thấp hơn nhiều so với mức 4,1% của hai năm trước.

Theo Công ty tư vấn kinh tế Oxford Economics, Nga chưa rơi vào suy thoái chính thức nhưng tăng trưởng quý 3 chỉ khoảng 0,2%. “Lệnh trừng phạt dầu mỏ mới có thể đẩy nền kinh tế vào suy thoái”, tổ chức này nhận định.

Ông Inozemtsev cho rằng doanh nghiệp Nga đang “bi quan”, dự báo tình hình xấu đi, nhu cầu tiêu dùng giảm và thuế tăng.

Ông dự đoán tăng trưởng năm 2025 gần như đi ngang, trước khi suy giảm từ 1 - 1,4% trong năm 2026.

Báo cáo của CASE cho biết kinh tế Nga đã thích ứng với tình trạng xung đột, song sẽ bước vào giai đoạn trì trệ kéo dài trong thập kỷ tới.

Trừng phạt chưa làm lung lay ngân khố chiến sự

Tháng 10-2025, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) tiếp tục mở rộng trừng phạt với Matxcơva. Mỹ nhắm trực tiếp vào hai tập đoàn dầu khí lớn của Nga là Rosneft và Lukoil, trong khi EU thông qua gói trừng phạt thứ 19, cấm hoàn toàn nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga từ năm 2027 và dừng nhập dầu từ Rosneft và Gazprom.

EU cũng siết quy định nhằm ngăn Nga lách trừng phạt, cấm đầu tư, hạn chế dịch vụ tài chính - hạ tầng và chặn giao dịch các vật liệu phục vụ "chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine".

Tuy nhiên, Điện Kremlin khẳng định các biện pháp mới không ảnh hưởng tới nền kinh tế hay chiến lược quân sự.

Theo giới chuyên gia, Nga vẫn là mục tiêu trừng phạt khó bị khuất phục do xuất khẩu nhiều mặt hàng thiết yếu như dầu, khí đốt, phân bón, lúa mì và kim loại quý. Matxcơva cũng sử dụng “đội tàu bóng tối” để vận chuyển dầu và tăng cường xuất khẩu sang Trung Quốc, Ấn Độ.

Nguồn thu năng lượng của Nga giảm nhưng không còn đóng vai trò chủ đạo trong ngân sách chiến sự. Tỉ trọng dầu khí trong tổng thu ngân sách đã giảm từ hơn 50% giai đoạn 2011 - 2014 xuống còn 25% giữa năm 2025.

Theo Bộ Tài chính Nga, doanh thu từ dầu khí tháng 9 giảm 25% so với cùng kỳ, còn 582,5 tỉ rúp (6,3 tỉ euro).

Thế nhưng, ông Inozemtsev cho rằng: “Tổng thống Nga Vladimir Putin không chi trả cho các hoạt động quân sự bằng USD hay nhân dân tệ, mà bằng đồng rúp được in hoặc thu từ doanh nghiệp trong nước, với mức tăng 13,2% vào tháng 10”.

Oxford Economics cho biết Nga vẫn còn quỹ dự trữ quốc gia tương đương 5,9% GDP (trong đó 1,9% là tài sản thanh khoản), cùng khả năng vay nợ trong nước để bù đắp thâm hụt ngân sách khoảng 2,6% GDP.

Nợ công dự kiến ở mức 17,7% GDP cuối năm 2025, cho thấy tài chính Nga vẫn trong tầm kiểm soát.

“Chính phủ Nga có thể tiếp tục tài trợ cho chiến sự trong vài năm tới. Ngay cả khi xuất khẩu dầu sang Ấn Độ và Trung Quốc giảm một phần ba, quân đội Nga cũng chưa bị ảnh hưởng ít nhất trong vòng một năm, có thể lâu hơn”, ông Inozemtsev nhận định.

CNN: Đặc phái viên kinh tế Nga đến Mỹ sau lệnh trừng phạt của ông Trump

Chỉ ít ngày sau khi ông Trump áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn với Nga, CNN đăng tin đặc phái viên kinh tế hàng đầu của Matxcơva được cho là đã tới Mỹ, để tiến hành các cuộc đàm phán về quan hệ song phương.