Viết tiếp bài Thót tim vì... tiếng vỗ tay

Phóng to

Nhắc nhớ khán giả không chụp hình trước buổi diễn chương trình múa Chuyện kể của những chiếc giày - đây cũng là một cách giúp cho chương trình được diễn ra trọn vẹn. - Ảnh: A.CHI

Tiếng vỗ tay bao giờ hết lạc nhịp?Thót tim vì... tiếng vỗ tayVỗ tay tán thưởng, ai ngờ lại bất lịch sự

Như ý kiến của nhạc sĩ Đặng Hữu Phúc trong bài Thót tim... vì tiếng vỗ tay, cần rất nhiều thời gian và công sức đào tạo, người nghe nhạc cổ điển mới đạt được sự hiểu biết khi nào cần vỗ tay. Tương tự thế, cũng cần cả thời gian và công sức đào tạo cho chuyện khán thính giả biết cách chụp ảnh, biết đến đúng giờ… mà tất cả những điều đó chính là những biểu hiện văn hóa, những ứng xử biết tôn trọng người khác.

Thời gian chỉ dành cho người có cảm tình ban đầu với nhạc giao hưởng, để họ tìm đến nghe nhiều lần và hiểu ra lúc nào nên vỗ tay, tại sao không nên chụp ảnh có flash, tiếng tách tách dù nhỏ nhưng ảnh hưởng thế nào đến cảm xúc người khác. Và với những người có cảm tình này, họ sẽ tìm đến những nơi có thể trang bị cho họ những kiến thức nền tảng để sau đó có thể thưởng thức nhạc cổ điển một cách trọn vẹn (nhaccodien.vn là một ví dụ). Với trường hợp này, đành xin đợi thời gian như cách hiểu tri âm tri kỷ dễ gì một sớm một chiều mà có được.

Nhưng đào tạo chính là cách rút ngắn thời gian chờ đợi thụ động ở trên. Đào tạo được hiểu ở đây là trang bị những kiến thức cơ bản dành cho việc thưởng thức nhạc cổ điển. Đây là việc có thể chủ động làm ngay mà không đợi thời gian, trước tiên bằng việc đưa nhạc cổ điển đến gần với công chúng.

Nói như nhạc trưởng Trần Nhật Minh từng chia sẻ trong một bài phỏng vấn: "Nếu nói khán giả không đủ trình độ để hiểu thì thôi, cứ ngồi đó chơi một mình đi. Tôi thì không muốn chơi một mình. Tôi cần ai đó hiểu mình. Không bây giờ thì vài năm sau nữa".

Và cách mà nhạc trưởng Trần Nhật Minh cùng với bạn bè mình đã làm là định kỳ ngày 29 hằng tháng góp mặt trong chương trình Giai điệu trẻ (do Thành đoàn TP.HCM và Nhà hát Giao hưởng nhạc vũ kịch thành phố phối hợp thực hiện), giúp các bạn trẻ làm quen với nhạc thính phòng, bắt đầu từ những khái niệm cơ bản nhất: giới thiệu dàn nhạc, kỹ thuật thanh nhạc, hợp xướng… (Thật tiếc là những chương trình ý nghĩa đó hiện nay tạm ngưng). Ở Hà Nội, những chương trình như Luala concert đã đưa các bản nhạc giao hưởng lớn của thế giới lại vang lên ngay bên vỉa hè, cũng là một nỗ lực đưa nhạc cổ điển đến với mọi người.

Nhưng bấy nhiêu đó vẫn là chưa đủ. Nếu cho rằng nhạc cổ điển là một món ăn cao cấp cần đem đến với rộng rãi mọi người, phải tính tới chuyện đưa nhạc cổ điển và kiến thức nhạc cổ điển đến với sinh viên học sinh, thông qua sách vở tham khảo, thông qua các tiết ngoại khóa. (Chứ không chỉ dừng lại ở việc giảm giá vé cho sinh viên và để sinh viên ngồi nghe ở tận tầng 2 của Nhà hát TP.HCM như hiện nay!)

Và để hạn chế những điều bực bội ở những thính phòng… như tiếng bấm máy tách tách, tiếng loạt xoạt khi khán giả đụng vào bao nilông đựng những chai nước uống, thì hoàn toàn có thể làm ngay hôm nay, chứ chẳng phải đợi thời gian. Bằng những lời nhắc nhở lịch sự thông qua thông tin trên tờ rơi phát cho người xem trước khi buổi diễn bắt đầu, hoặc thông qua sự nhắc nhở của nhân viên nhà hát. Thậm chí bằng cả việc chấm dứt thái độ cả nể của chính người nghe chúng ta: nếu thấy ai đó gây ồn trong buổi hòa nhạc, hãy trừng mắt nhìn, hãy đưa tay lên môi ra dấu giữ im lặng…

Nếu không, cũng sẽ như những buổi buffet, dù xuất hiện ở Việt Nam đã lâu nhưng vẫn còn đó cảnh người ăn thích là chen ngang để lấy thức ăn, chẳng hiểu được đó là việc làm không lịch sự, biết mình mà không biết người.