Dự kiến cải tiến đã đi đúng theo hướng áp dụng công nghệ đo lường hiện đại trong giáo dục, mà nghị quyết 14 về đổi mới giáo dục ĐH đã xác định từ năm 2005.

So với các năm vừa qua, phương án dự kiến cải tiến nói trên cho năm 2017 có hai điểm mới: một là sử dụng các bài thi tổng hợp cho nhiều môn, và hai là sẽ có thêm một số môn mới áp dụng phương pháp trắc nghiệm. Một số người băn khoăn về hai điểm mới đó, nhưng chúng tôi cho rằng hoàn toàn không đáng lo lắng.

Thứ nhất, nên gọi các bài thi gộp ba môn là các bài thi “tổng hợp” chứ không phải “tích hợp”. Các bài thi này được xây dựng bằng cách gộp ba đề thi riêng biệt của từng môn, mỗi câu hỏi trong đề chỉ liên quan đến một môn. Chẳng hạn, bài thi khoa học tự nhiên (lý, hóa, sinh) có thể gồm 90 câu hỏi, mỗi môn có 30 câu. Phương pháp dạy và học các môn tách biệt chứ chưa tích hợp như hiện nay không hề tạo khó khăn nào cho các thí sinh làm bài thi.

Thứ hai, phương pháp trắc nghiệm không có gì mới đối với học sinh nước ta, các em đã quen làm các đề trắc nghiệm trong nhiều năm. Dùng trắc nghiệm thì mới có thể làm bài tổng hợp ba môn thi trong vòng 90 phút.

Ở đây, chúng tôi đề nghị cũng nên dùng cả các câu hỏi trắc nghiệm cho các bài thi ngữ văn, để đánh giá khả năng đọc hiểu tiếng Việt và kiến thức về văn học; chỉ nên ra một câu hỏi tự luận ngắn (làm trong vòng 30 phút) để đánh giá khả năng diễn đạt và cảm thụ văn học.

Nếu cần thiết thì bài thi toán cũng có thể ra một câu tự luận ngắn để đánh giá khả năng giải quyết vấn đề. Dùng câu tự luận ngắn là rất có lợi: buộc thí sinh phải suy nghĩ kỹ trước khi viết, đồng thời đỡ mất quá nhiều công sức để chấm thi.

Về việc bắt buộc thí sinh phải thi cả năm bài hay chỉ thi bốn bài, chúng tôi cho rằng nên để thí sinh được tự chọn, tùy theo năng lực và sở thích của họ: thi một trong hai bài thi tổng hợp, hoặc thi cả hai bài nếu họ muốn. Hiển nhiên thí sinh thi cả hai bài thi tổng hợp thì sẽ có khả năng lựa chọn ngành học và trường học rộng rãi hơn.

Cuối cùng, về tuyển sinh ĐH, chúng tôi cho rằng việc mở rộng các phương thức tuyển sinh như bộ quy định là rất cần thiết.

Tuy nhiên, có lẽ hầu hết các trường ĐH sẽ dựa vào kết quả kỳ thi THPT quốc gia để xét tuyển hoặc xét sơ tuyển, vì tự tổ chức một kỳ thi tiêu chuẩn hóa quy mô lớn thật sự có chất lượng là một công việc rất phức tạp và tốn kém, rất ít trường ĐH làm được.

Các trường ở tầng cao chỉ nên tổ chức các kỳ thi bổ sung với cấp độ cao hơn, cho số thí sinh hạn chế đã được sơ tuyển, bằng các phương pháp tốn kém hơn, như tự luận hoặc vấn đáp.