20/11/2019 11:57 GMT+7

Khoảng 3 triệu người có thể được nghỉ hưu sớm 5 năm

LÊ KIÊN - TIẾN LONG - NGỌC HIỂN

TTO - 'Chúng ta có 1.810 ngành, nghề, lĩnh vực, công việc nặng nhọc, độc hại và vùng khó khăn. Số này có khoảng 3 triệu người, họ chắc chắn có thể được nghỉ hưu sớm hơn 5 năm và thậm chí sớm hơn', Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Bộ trưởng Bộ Lao động - thương binh và xã hội Đào Ngọc Dung - Ảnh: NGỌC HIỂN

Sáng 20-11, ngay sau khi Quốc hội thông qua Bộ luật lao động (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Lao động - thương binh và xã hội Đào Ngọc Dung đã có trao đổi bên hành lang với báo chí về những điểm mới của bộ luật này.

Chỉ điều chỉnh tuổi nghỉ hưu trong điều kiện bình thường

* Thưa ông, nhiều người dân quan tâm về việc tăng tuổi nghỉ hưu trong Bộ luật lao động vừa được thông qua. Theo ông, việc tăng tuổi nghỉ hưu sẽ tác động như thế nào?

- Điều chỉnh tăng dần tuổi nghỉ hưu là quyết sách rất lớn của Đảng, Nhà nước. Đây là tầm nhìn có tính chất chiến lược nhằm đi trước đón đầu với thách thức già hóa dân số. Tăng tuổi nghỉ hưu cũng giải quyết mục tiêu vừa đảm bảo tăng trưởng kinh tế, xã hội nhưng cũng phải cân đối để đảm bảo công ăn việc làm, bảo toàn, phát triển bền vững quỹ bảo hiểm, giải quyết hài hòa việc bình đẳng và tiến tới giảm dần khoảng cách về giới.

Đây là mục tiêu bao trùm và tương đối toàn diện. Việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu là xu hướng chung của thế giới nhưng chưa bao giờ là dễ với bất cứ quốc gia nào vì nó tác động rất lớn đến hàng chục triệu người lao động. Và trong mỗi hoàn cảnh, đối tượng cụ thể phải có cách ứng xử khác nhau.

* Cách ứng xử khác nhau là như thế nào, thưa ông?

- Chủ trương chung và Quốc hội kỳ này thông qua điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo lộ trình tăng dần, bắt đầu từ 1-1-2021, chúng ta điều chỉnh dần tuổi nghỉ hưu để tới năm 2028 thì người nam đạt độ tuổi nghỉ hưu là 62. Người phụ nữ đến 2035 sẽ đạt độ tuổi nghỉ hưu là 60.

Như vậy, lộ trình rất rõ là tăng dần đều, tăng chậm theo hướng nam tăng mỗi năm 3 tháng, nữ tăng mỗi năm 4 tháng. Tôi muốn nói đây là điều chỉnh tuổi nghỉ hưu bình thường đối với người lao động trong điều kiện bình thường, trong hoàn cảnh công việc và sức khỏe bình thường.

Với người lao động nặng nhọc, độc hại, ở vùng đặc biệt khó khăn hay trong điều kiện đặc biệt độc hại, nặng nhọc ta có lộ trình điều chỉnh hoàn toàn khác. Những người này được quyền nghỉ hưu sớm hơn không qua 5 năm. Đương nhiên nếu những đối tượng này cộng thêm suy giảm sức khỏe 61% có thể nghỉ hưu sớm hơn nữa.

Còn những trường hợp có trình độ cao, yêu cầu công việc đặt ra có thể sẽ được kéo dài tuổi nghỉ hưu nhưng không kéo dài quá 5 năm. Họ cũng sẽ không làm công tác quản lý mà chuyển sang làm chuyên gia, sẽ theo hướng đó.

Chẳng hạn chúng ta có 1.810 ngành, nghề, lĩnh vực, công việc nặng nhọc, độc hại và vùng khó khăn. Số này khoảng 3 triệu người, họ chắc chắn có thể được nghỉ hưu sớm hơn 5 năm và thậm chí sớm hơn.

Một lần nữa tôi muốn nói đây là điều chỉnh tuổi nghỉ hưu chung và điều chỉnh trong điều kiện người lao động bình thường, còn đối tượng đặc thù sẽ có hướng dẫn rất cụ thể.

Nhiều quy định mới bảo vệ người lao động

* Bộ luật lao động (sửa đổi) có những điểm mới gì, thưa ông?

- Bộ luật sửa đổi có rất nhiều điểm mới, đặc biệt có tới hơn 10 điểm mới đối với người lao động và gần 10 điểm mới với tổ chức người đại diện. Trong đó có những vấn đề có tính chất lịch sử, nhưng cũng có những nội dung có tác động vài chục năm với chúng ta.

Đó là các vấn đề liên quan tổ chức đại diện tại cơ sở, điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo lộ trình tăng chậm nhằm thực hiện đa mục tiêu, phát triển quan hệ lao động trong điều kiện kinh tế thị trường. Hay vấn đề liên quan đến tiền lương, thương lượng hay phát triển cũng như tạo điều kiện cho thương lượng tập thể trong thời gian tới.

Đây là những vấn đề rất lớn, có tác động sâu rộng. Mặt khác, đây là dịp chúng ta đưa những vấn đề đã cam kết trong các công ước quốc tế hay những hiệp định thương mại trong sân chơi chung. Chúng ta nội luật hóa để phù hợp với vận hành chung của quốc tế nhưng cũng là để phù hợp với chúng ta.

Người lao động sẽ có thêm một ngày nghỉ lễ Quốc khánh để dành thời gian vui chơi với gia đình - Ảnh: NGUYỄN TRÍ

* Ý nghĩa của Bộ luật lao động là bảo vệ quyền lợi cho người lao động. Vậy quy định bảo vệ lớn nhất cho quyền lợi người lao động là gì?

- Xuyên suốt của bộ luật này là đề cao quyền tự quyết, vai trò thương lượng của người lao động. Họ có quyền quyết định chọn việc làm khi thấy công việc, mức lương phù hợp. Trong đó, quy định đặt ra lớn nhất là tổ chức đại diện là người đứng ra cùng người lao động, đại diện thương lượng cho người lao động trong quá trình tổ chức có hoạt động, thực thi quyền của người lao động.

* Quốc hội quyết định thêm 1 ngày nghỉ lễ, tác động ra sao?

- Tôi cho rằng phải hiểu đầy đủ là ngay từ đầu, bắt đầu xây dựng dự thảo bộ luật, Chính phủ đã tiếp cận theo hướng bổ sung thêm một ngày nghỉ. Ngày nghỉ lễ ấy nhằm mục tiêu tăng cường, tạo điều kiện cho người lao động được nghỉ ngơi, nâng cao sức khỏe, có điều kiện quây quần ấm cúng bên gia đình, hoặc làm các công việc nhân đạo, từ thiện...

Quan trọng hơn, thời điểm đó, ban soạn thảo và Chính phủ chọn bổ sung 1 ngày vì thực tế số ngày nghỉ lễ của ta còn thấp, và khoảng giữa tháng 5 đến tháng 9 ta chưa có ngày nghỉ nào nên Chính phủ lựa chọn phương án bổ sung thêm ngày nghỉ lễ, hai là chọn ngày nào đó trong khoảng đó.

Sau khi lấy ý kiến nhân dân và đại biểu Quốc hội, Chính phủ tiếp tục khẳng định việc bổ sung thêm ngày nghỉ lễ là cần thiết, còn quyền quyết định cuối cùng là nghỉ ngày nào, đó là quyền Quốc hội. Chính phủ hoàn toàn ủng hộ việc này.

Tôi cho rằng hôm nay Quốc hội đã có một quyết định rất sáng suốt với ý nghĩa thuyết phục của Thường vụ Quốc hội là thể hiện ý nghĩa ngày Quốc khánh, ngày toàn dân có điều kiện hơn chăm sóc con cái.

* Vậy ngày nghỉ này sẽ chọn trước hoặc nghỉ sau lễ Quốc khánh?

- Đó là khâu tổ chức thực hiện, cũng như ngày tết, ngày Quốc khánh này sau này sẽ giao lại cho Chính phủ xem xét. Ví dụ trong quá trình tổ chức thực hiện nếu trùng vào thứ 7 thì cho nghỉ sớm, trùng vào ngày chủ nhật thì cho nghỉ tiếp theo.

Khâu tổ chức thực hiện thế nào phù hợp nhất, để tạo điều kiện cho người lao động được nghỉ liên tục 2 hoặc 3 ngày. Và tạo điều kiện cho người lao động cũng như gia đình có thời gian chăm sóc con cái, làm tốt hơn công việc gia đình.

Mong giảm dần giờ làm việc bình thường càng sớm càng tốt

* Vấn đề giảm giờ làm việc bình thường được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa vào nghị quyết sẽ có lộ trình đánh giá tác động xem có giảm không. Lộ trình này thế nào?

- Việc điều chỉnh giờ làm việc bình thường là vấn đề rất lớn, tác động rất sâu rộng đến tất cả các chủ thể, đối tượng, từ người lao động, cơ quan Nhà nước, hiệp hội, doanh nghiệp…

Quan trọng hơn nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tăng trưởng kinh tế, thu ngân sách nên ta cần đánh giá toàn diện, sâu sắc và đầy đủ. Chính vì vậy, Chính phủ đề nghị và Quốc hội thống nhất ghi vào Nghị quyết giao Chính phủ nghiên cứu xem xét để có lộ trình đề xuất Quốc hội giảm giờ làm ở thời điểm thích hợp.

Còn thời điểm thích hợp nào thì Chính phủ sẽ xem xét, đánh giá trên cơ sở từng giai đoạn cụ thể để trình Quốc hội xem xét. Tôi nghĩ có thể 2 hoặc 3 năm hoặc có thể dài hơn. Nếu có điều kiện cho phép thì làm sớm hơn. Chúng tôi cũng mong muốn nếu điều kiện kinh tế, xã hội tốt lên thì có thể giảm dần giờ làm việc bình thường càng sớm càng tốt theo hướng đó.