Phóng to

Sách do Hiếu Tân dịch, Phương Nam Book & NXB Hội Nhà Văn ấn hành - Ảnh: T.N.T.

Khi tôi nằm chết là câu chuyện kể về gia đình Bundren, với những điểm nhấn biến cố xảy ra từ khi bà Addie sống trong cơn hấp hối. Một câu chuyện có phần lạ lùng, với hành trình của chiếc quan tài (mà bà Addie nằm trong đó) cùng các thành viên trong gia đình đến vùng Jefferson.

Từng chương sách được đặt bằng tên các nhân vật trong gia đình, đó là ông bà Anse và Addie, cùng các con của họ là các cậu con trai: Cash, Darl, Jewel, Vardaman và cô con gái Dewey Dell. Vẫn với một “giọng Mỹ” đậm đặc độc đáo, nhưng trong tiểu thuyết này, bằng cách bố cục chương như thế, William Faulkner đồng thời đã tạo nên sự “đa giọng” đầy lôi cuốn và cảm khoái.

Có thể nói mặc dù được xuất bản lần đầu tiên năm 1930, nhưng tới nay Khi tôi nằm chết dường như vẫn không hề cũ về câu chuyện cũng như kỹ thuật viết. Thêm một điều nữa, William Faulkner có vẻ là một bậc thầy trong việc tạo không khí truyện (không chỉ trong tiểu thuyết này). Bởi vì truyện có không khí nên nó như một cá thể sống; và vì sống động nên nhiều khi khó nắm bắt (không phải là khó hiểu).

Cho nên, có lẽ đọc William Faulkner cũng cần một kiểu đọc không thụ động. Và, đây thật sự là một tiểu thuyết đáng được ngợi khen, như nhà văn Nhật Chiêu đã viết trong lời giới thiệu: “Là một tiểu thuyết ngắn, Khi tôi nằm chết vẫn đạt đến tầm mức một kiệt tác lớn lao, sâu thẳm, dung hợp được những tố chất tương phản trong đời sống và văn chương với một nghệ thuật hư cấu đầy cách tân, táo bạo của một bậc thầy ngôn ngữ”.