Định hình lại nông nghiệp TP.HCM trong không gian mới

Ngày 26-11, UBND TP.HCM tổ chức hội thảo "Nông nghiệp đô thị - tương lai nông nghiệp trong lòng thành phố, đổi mới để phát triển bền vững" nhìn lại thực trạng, phân tích điểm nghẽn và đề xuất mô hình phát triển mới cho nông nghiệp trong bối cảnh TP.HCM sau sáp nhập tỉnh Bình Dương, Bà Rịa Vũng Tàu.

Phát biểu khai mạc, ông Bùi Minh Thạnh - Phó chủ tịch UBND TP.HCM - cho biết quá trình sáp nhập hành chính đang tạo ra không gian nông nghiệp sâu rộng với diện tích 454.000ha đủ điều kiện hình thành các vùng sản xuất quy mô lớn đa dạng sinh thái.

Theo định hướng, khu vực thành phố Hồ Chí Minh (cũ) là trung tâm giống nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp đô thị; khu vực Bình Dương là cây công nghiệp, chăn nuôi quy mô lớn và phát triển theo hướng hữu cơ và an toàn; khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu là nông nghiệp công nghệ cao, sản phẩm đặc sản, thủy sản mặn nước lợ và du lịch nông nghiệp sinh thái.

Ông Thạnh cho rằng tốc độ đô thị hóa nhanh, thiếu lao động và suy thoái hệ sinh thái đang là thách thức lớn, và nếu không có giải pháp mạnh mẽ, tăng trưởng nông nghiệp lẫn thu nhập nông dân sẽ bị ảnh hưởng.

Ông Ngô Anh Vũ - Viện trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng TP.HCM - cho biết dù nông nghiệp chỉ đóng góp dưới 5% GRDP nhưng vẫn là "bảo hiểm an ninh lương thực" của đô thị. 

Vì vậy, nông nghiệp đô thị cần được xem là một cấu phần chiến lược trong phát triển thành phố.

Ông nhấn mạnh để tồn tại trong lòng siêu đô thị, ngành nông nghiệp phải chuyển mạnh sang mô hình công nghệ cao, như cách Singapore thực hiện chiến lược "30 by 30" với trang trại thẳng đứng và sản xuất trong nhà kính.

Nhiều quốc gia khác cũng đã thành công. Trung Quốc xây dựng khu nông nghiệp đô thị Sunqiao (Thượng Hải) rộng 100ha với thủy canh, nhà kính nổi, kết hợp giáo dục - du lịch; còn tại Ấn Độ, các vườn cộng đồng trên mái nhà và đất trống đang trở thành nguồn tự cung lương thực cho cư dân đô thị.

Theo Quyết định 1711, TP.HCM sẽ hình thành các vùng nông nghiệp tập trung tại Tây - Bắc (Củ Chi, Hóc Môn), Tây - Nam (Bình Chánh) và Nam thành phố (Nhà Bè, Cần Giờ), tập trung phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, công nghệ cao.

Khu nội thành và TP Thủ Đức sẽ hướng đến nông nghiệp đô thị sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới và xây dựng trung tâm logistics nông nghiệp, hiện đại hóa chợ đầu mối Thủ Đức để bảo đảm chuỗi cung ứng bền vững.

Lắng nghe mô hình nông nghiệp mới, đề xuất cơ chế hỗ trợ thuê đất và vốn

Tại hội thảo, TS Trần Minh Hải - Phó chủ tịch Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam - đề xuất TP.HCM cần nhanh chóng triển khai các mô hình thí điểm, đặc biệt là "vành đai rau" để bảo đảm nguồn thực phẩm ổn định và an toàn cho thành phố.

Nhiều chuyên gia và doanh nghiệp nhận định xu hướng nông nghiệp sẽ là sự kết hợp của nhiều mô hình như nông nghiệp 4.0, nông nghiệp hữu cơ và kinh tế tuần hoàn.

Để bắt kịp xu hướng này, TS Tô Thị Thùy Trang - Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM - đề xuất thành phố sớm quy hoạch và bảo vệ các vùng sản xuất tập trung, ưu tiên đất cho nông nghiệp công nghệ cao.

Bà kiến nghị xây dựng cơ chế thuê đất linh hoạt, cho phép góp vốn bằng quyền sử dụng đất, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư quy mô lớn; đồng thời áp dụng ưu đãi thuế, giảm tiền thuê đất, đơn giản thủ tục vay vốn và cho phép dùng tài sản trên đất nông nghiệp làm tài sản thế chấp.

Bà Trang cũng đề nghị đầu tư hệ thống xử lý nước thải, áp dụng công nghệ tuần hoàn nước trong thủy canh, nhà kính, hỗ trợ mô hình nông nghiệp tái tạo và sử dụng AI...

Về nhân lực, cần mở các khóa đào tạo ngắn hạn về IoT, dữ liệu và AI trong nông nghiệp, đồng thời thu hút chuyên gia công nghệ và kỹ sư nông nghiệp tham gia lĩnh vực này.

Sau khi lắng nghe ý kiến các chuyên gia, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Minh Thạnh cho rằng mô hình vườn rau tại chung cư, đã phổ biến ở nhiều nước là hướng đi phù hợp để nghiên cứu áp dụng cho TP.HCM.

Ông cũng cho biết nhiều doanh nghiệp nông nghiệp, đặc biệt lĩnh vực dược liệu, đang thiếu quỹ đất trong khi một số khu vực vẫn còn đất bỏ hoang. Thành phố sẽ tiếp tục nghiên cứu cơ chế để tháo gỡ vướng mắc và tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển.

Bầu Đức nói HAGL đang có 'bức tranh tài sản đẹp như mơ', sắp IPO công ty nông nghiệp ở Lào

Tại Investment Roadshow chiều 25-11, Chủ tịch Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) Đoàn Nguyên Đức chia sẻ kết quả tái cấu trúc sau 10 năm, khẳng định HAGL hiện có "bức tranh tài sản đẹp như mơ". Ông cũng công bố kế hoạch IPO công ty nông nghiệp vào năm 2026.