Ngày 15-8, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có cuộc gặp trực tiếp với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska.

Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang tại Ukraine, khi Nga tiếp tục bác bỏ các đề xuất ngừng bắn và đặc biệt là sự vắng mặt của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Theo báo Washington Post, cuộc gặp sẽ được tổ chức tại căn cứ quân sự Liên hợp Elmendorf-Richardson, nằm ở thành phố Anchorage, Alaska. 

Khắc nghiệt nhưng đầy tính biểu tượng

Đài Sky News dẫn lời Bộ Quốc phòng Mỹ mô tả căn cứ Elmendorf-Richardson như một vùng đất mang vẻ đẹp hùng vĩ với "những dãy núi phủ tuyết trắng, các hồ nước trong xanh, sông ngòi, sông băng và hệ động vật hoang dã phong phú".

Tuy nhiên vẻ đẹp đó đi kèm với sự khắc nghiệt. Đây là một khu vực xa xôi, hẻo lánh và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Khách đến được khuyến cáo phải chuẩn bị kỹ lưỡng, từ bộ dụng cụ khẩn cấp, thực phẩm, chăn mền đến nhiên liệu dự phòng.

Dù khắc nghiệt, nơi đây lại mang tầm vóc chiến lược và giá trị biểu tượng trong lịch sử quân sự của nước Mỹ. 

Theo các quan chức Nhà Trắng, căn cứ quân sự Elmendorf-Richardson đáp ứng đầy đủ yêu cầu an ninh, phù hợp để đón tiếp hai trong số những nhà lãnh đạo quyền lực nhất thế giới.

Được thành lập từ năm 1940, Elmendorf-Richardson hiện là căn cứ quân sự lớn nhất tại Alaska, với sự kết hợp giữa căn cứ Không quân Elmendorf và pháo đài Lục quân Richardson.

Hiện có hơn 32.000 binh sĩ và dân sự sinh sống, làm việc tại đây, chiếm khoảng 10% dân số Anchorage.

Thư viện Quốc hội Mỹ cũng từng ghi nhận vai trò "đặc biệt quan trọng" của căn cứ Elmendorf-Richardson trong Chiến tranh lạnh, khi nó đóng vai trò phòng tuyến bảo vệ Mỹ khỏi nguy cơ từ Liên Xô. Nhờ đó nơi này có biệt danh là "Lá chắn phương Bắc của Mỹ".

Không chỉ có ý nghĩa với Mỹ, Alaska còn là vùng đất thuận tiện trong việc di chuyển cho cả Nga. Một minh chứng rõ rệt cho sự gần gũi địa lý giữa hai quốc gia là quần đảo Diomede, khi đảo Little Diomede của Mỹ chỉ cách đảo Big Diomede của Nga chưa đầy 5km.

Chính vì vậy, theo ông Yuri Ushakov, cố vấn chính sách đối ngoại của Tổng thống Putin, việc tổ chức hội nghị tại Alaska là một lựa chọn "hợp lý và thuận tiện", bởi "đoàn của chúng tôi chỉ cần bay ngang qua eo biển Bering là đến nơi", đồng thời "lợi ích kinh tế của Nga và Mỹ có sự giao thoa tại Alaska".

Ngoài ra việc tổ chức hội nghị Trump - Putin tại đây không chỉ mang tính biểu tượng, mà còn là sự lựa chọn phù hợp với phong cách chính trị đậm chất Tổng thống Trump. 

Với ông, vùng đất hoang sơ và hiểm trở lại là "sân khấu lý tưởng" cho một cuộc gặp thượng đỉnh mang tính toàn cầu.

Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump cũng đã từng đến Elmendorf-Richardson nhiều lần. Các đời tổng thống trước như Joe Biden và Barack Obama cũng từng đặt chân tới đây.

Ý kiến trái chiều về địa điểm tổ chức

Theo Washington Post, ban đầu Nga đề xuất tổ chức hội đàm tại Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) hoặc Saudi Arabia, trong khi phía Mỹ lại muốn cuộc gặp diễn ra tại châu Âu. Tuy nhiên đề xuất của Washington đã bị Kremlin từ chối.

Lý do chính nằm ở yếu tố pháp lý nhạy cảm: Tổng thống Vladimir Putin hiện đang bị Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) phát lệnh bắt giữ vì cáo buộc tội ác chiến tranh ở Ukraine. Vì vậy ông chỉ có thể đến các quốc gia không tham gia Quy chế Rome (hiệp ước thành lập ICC) như Mỹ, UAE và Saudi Arabia.

Việc lựa chọn Alaska cũng đã nhanh chóng trở thành tâm điểm tranh cãi, vì đây từng là một phần của đế quốc Nga, trước khi được bán cho Mỹ vào năm 1867 với giá 7,2 triệu USD. 

Chính điều này khiến nhiều nhà phân tích phương Tây chỉ trích lựa chọn này là "sai lầm biểu tượng", gợi lên ý tưởng rằng lãnh thổ có thể bị chuyển nhượng hoặc mất đi.

"Ông Trump đã chọn gặp ông Putin tại một phần lãnh thổ của đế quốc Nga trước đây" - ông Michael McFaul, cựu đại sứ Mỹ tại Nga, bình luận trên mạng xã hội.

Cựu đại sứ Anh tại Belarus Nigel Gould-Davies cũng cho rằng việc tổ chức cuộc gặp tại Alaska vô tình "tiếp tay" cho lập luận của Nga:

"Thật dễ để tưởng tượng ông Putin nói trong cuộc gặp rằng: Chúng tôi từng trao Alaska cho các anh - vậy tại sao Ukraine không thể trao lại một phần lãnh thổ cho chúng tôi?".

Ông Trump trấn an châu Âu, hứa không bàn chuyện chia lãnh thổ Ukraine khi gặp ông Putin?

Ông Trump được cho là đã khẳng định với lãnh đạo Ukraine và châu Âu việc sẽ không thảo luận về vấn đề phân chia lãnh thổ khi gặp người đồng cấp Nga vào ngày 15-8.