Ngày 8-10, Văn phòng Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tại Việt Nam tổ chức họp báo thông tin về một số dự án đã hoàn thành trong nửa cuối năm 2024 và nửa đầu năm 2025.

Nhu cầu xử lý nước thải ở Việt Nam rất lớn

Tại họp báo, một vấn đề thu hút sự quan tâm là sự hỗ trợ của JICA cho Việt Nam trong các nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu.

Về việc này, Trưởng đại diện JICA Việt Nam, ông Kobayashi Yosuke, cho biết JICA rất tự hào khi vào tháng 9 vừa qua, Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá tại Hà Nội đã chính thức khánh thành. Đây là một trong bốn gói thầu thuộc dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá, TP Hà Nội.

Ba gói thầu còn lại đầu tư xây dựng hệ thống thu gom, cống bao và hệ thống đấu nối dọc theo sông Tô Lịch, sông Lừ và khu đô thị mới Hà Đông về nhà máy xử lý nước thải với tổng chiều dài khoảng 43km, trong đó có 24km được thi công bằng công nghệ khoan kích ngầm của Nhật Bản.

"Gần đây tình trạng ngập lụt nghiêm trọng đã xảy ra tại nhiều tuyến đường ở Hà Nội sau mưa lớn. JICA hy vọng rằng hệ thống thoát nước và các đường ống quanh sông Tô Lịch của Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá sẽ góp phần giảm thiểu thiệt hại do ngập úng tại Hà Nội", ông Kobayashi bày tỏ.

Thời gian tới JICA sẽ tiếp tục hỗ trợ các dự án xử lý nước thải cho Việt Nam ở những địa phương khác, như TP.HCM và Huế, song việc có hoàn thành trong năm tài khóa 2025 hay không còn phụ thuộc vào tiến độ của mỗi bên.

"Trong vấn đề xử lý nước thải, nhu cầu của Việt Nam rất lớn không chỉ tại các thành phố mà còn các địa phương khác. Căn cứ trên các đề xuất của Việt Nam, chúng tôi sẽ luôn sẵn sàng", trưởng đại diện JICA nói thêm.

Một minh chứng khác cho sự hỗ trợ của JICA trong ứng phó biến đổi khí hậu tại Việt Nam là đập SABO đầu tiên của cả nước được xây dựng tại tỉnh Sơn La.

Đập SABO là một công trình kỹ thuật nhằm ngăn chặn và giảm thiểu thiệt hại do lũ quét, sạt lở đất và lũ bằng cách chặn lại các vật thể như bùn đá, gỗ trôi trong dòng chảy của sông suối, cho phép nước chảy qua nhưng giữ lại trầm tích.

Theo đại diện JICA, Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai Việt Nam đã lên kế hoạch xây dựng 100 đập SABO trên cả nước, dựa trên kinh nghiệm từ đập SABO mà JICA đã hỗ trợ tại Sơn La.

Tập trung hỗ trợ đào tạo nhân lực cho 4 trụ cột

"Chúng tôi sẽ tập trung hơn nữa vào các nhu cầu thực tiễn của Việt Nam", ông Kobayashi khẳng định khi nói về định hướng hợp tác của JICA trong thời gian tới.

JICA sẽ đặc biệt chú trọng đến 4 trụ cột cải cách mà Việt Nam đang hướng tới để trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, bao gồm phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; thúc đẩy hội nhập quốc tế; xây dựng và thi hành pháp luật; và phát triển kinh tế tư nhân.

Trên nền tảng của mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa hai nước, ông Kobayashi khẳng định JICA sẽ ưu tiên việc phối hợp với các đối tác Nhật Bản để tận dụng công nghệ, kiến thức và kinh nghiệm của nước này hỗ trợ Việt Nam thực hiện các cải cách kể trên.

Đi vào cụ thể hơn, ông Hiraoka Hisakazu, Phó trưởng đại diện JICA Việt Nam, cho biết trong nửa cuối năm tài khóa 2025, cơ quan này sẽ tập trung vào các dự án ODA hỗ trợ Việt Nam phát triển nguồn nhân lực cho từng trụ cột kể trên.

Theo đó JICA sẽ hỗ trợ đào tạo nhân lực trong ngành công nghệ bán dẫn, chip và trí tuệ nhân tạo thông qua hợp tác với Trường đại học Việt - Nhật và Trường đại học Bách khoa Hà Nội.

Với trụ cột thứ hai, JICA sẽ tập trung thúc đẩy kết nối thông qua hỗ trợ Việt Nam xây dựng sân bay, cảng biển, đường bộ, cầu, đường sắt và hệ thống thông quan. Từ đó góp phần nâng cao tính kết nối đa tầng giữa Việt Nam và các quốc gia khác, bao gồm cả Nhật Bản.

Về xây dựng pháp luật, JICA sẽ xem xét việc giới thiệu các kết quả và những thành tựu từ công cuộc cải tổ pháp luật mà Nhật Bản đã triển khai, đồng thời tiếp tục triển khai các chương trình đào tạo nguồn nhân lực công phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp hiện nay của Việt Nam.

Đại diện JICA cũng cho biết đang phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh để triển khai các chương trình đào tạo nhân lực, xem đây là cơ hội để Việt Nam tham khảo kinh nghiệm từ những thành công và cả thất bại của Nhật Bản trong tổ chức mô hình chính quyền 2 cấp.

Đánh giá cao Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân mà Việt Nam vừa ban hành cách đây không lâu, JICA cho biết sẽ tập trung hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ, vừa và nhỏ, đặc biệt là những doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ thông qua các chương trình đào tạo doanh nhân và hỗ trợ tiếp cận tài chính.

"Với Nghị quyết 68, chúng tôi tin rằng doanh nghiệp Nhật Bản sẽ tiếp tục đồng hành, hợp tác để cùng phát triển doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam. JICA cam kết đi cùng Việt Nam trong tiến trình đó", Trưởng đại diện JICA Kobayashi Yosuke nhấn mạnh.

JICA đang chờ chủ trương của Quốc hội về dự án đường sắt tốc độ cao

Đại diện Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tại Việt Nam cho biết những quan tâm cụ thể về dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ được JICA đưa ra sau khi có kết quả thảo luận của Quốc hội Việt Nam.