Hôm 7-11, Văn phòng Công tố trưởng Istanbul cho biết đã phát lệnh bắt đối với 37 người. Ngoài ông Netanyahu, lệnh bắt còn nhắm vào Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz, Bộ trưởng An ninh quốc gia Itamar Ben Gvir, Tổng Tham mưu trưởng quân đội Israel Eyal Zamir...

Khẩu chiến nảy lửa

Lệnh bắt của Thổ Nhĩ Kỳ đối với ông Netanyahu và các quan chức Israel khác được đưa ra gần một năm sau khi Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) phát lệnh bắt nhà lãnh đạo Israel với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh. Văn phòng Thủ tướng Israel khi đó đã bác bỏ lệnh bắt của ICC, gọi đó là động thái "vô lý và bài Do Thái".

Theo Đài CNN, Ankara cáo buộc các quan chức Israel nói trên phạm tội "diệt chủng và tội ác chống lại loài người" mà Israel đã "thực hiện một cách có hệ thống" ở Dải Gaza. Họ cũng nhắc đến "Bệnh viện Hữu nghị Thổ Nhĩ Kỳ - Palestine" từng được Thổ Nhĩ Kỳ xây dựng tại Dải Gaza và đã bị Israel ném bom hồi tháng 3.

Đáp trả, Ngoại trưởng Israel Gideon Sa'ar gọi đây là "chiêu trò tuyên truyền" của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. "Ở Thổ Nhĩ Kỳ dưới thời ông Erdogan, hệ thống tư pháp từ lâu đã trở thành công cụ để bịt miệng đối thủ chính trị và bắt giữ các nhà báo, thẩm phán và thị trưởng" - ông Sa'ar phản ứng trên mạng xã hội, nhắc đến vụ Thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu bị bắt trong năm nay.

Thời gian qua, Thổ Nhĩ Kỳ - thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) - là một trong những quốc gia lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ nhất cuộc chiến của Israel ở Dải Gaza, và nhà lãnh đạo Erdogan từ lâu đã ủng hộ Hamas.

Khác với Israel và một số nước phương Tây, Ankara không coi Hamas là tổ chức khủng bố. Khi cuộc chiến ở Gaza leo thang, nước này đã tuyên bố cắt đứt mọi quan hệ thương mại và kinh tế với Israel. 

Ông Erdogan thường xuyên gọi chiến dịch quân sự của Israel ở Gaza là diệt chủng và thậm chí so sánh Thủ tướng Netanyahu với Adolf Hitler, theo báo New York Times.

Trong nhiều tháng qua, các cơ quan truyền thông ủng hộ Israel đã liên tục leo thang ngôn từ chống lại Thổ Nhĩ Kỳ, miêu tả nước này là "kẻ thù nguy hiểm nhất của Israel". 

Các nhà bình luận Israel cũng đã khắc họa sự hiện diện của Thổ Nhĩ Kỳ ở khu vực đông Địa Trung Hải như một "mối đe dọa" và vai trò của nước này trong việc tái thiết Syria (quốc gia nằm giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Israel) như một "mối nguy mới đang nổi lên".

Đụng độ ngoài ý muốn?

Chưa rõ căng thẳng giữa hai nước có thể tiến xa tới mức nào, song trước mắt lệnh bắt giữ nói trên có thể càng khiến Israel tìm cách ngăn binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ tham gia lực lượng an ninh đa quốc gia để ổn định tình hình Gaza.

Ankara đã nổi lên như một nhân tố then chốt trong việc củng cố lệnh ngừng bắn ban đầu ở Dải Gaza và hy vọng tận dụng sức mạnh quân sự, các công ty xây dựng giàu kinh nghiệm của họ cùng mối quan hệ với Hamas để đóng vai trò trong tương lai của vùng đất này. Tuy nhiên, Israel kiên quyết phản đối.

Tuần qua một số quốc gia Hồi giáo đã họp tại Istanbul để thảo luận về việc thành lập Lực lượng Ổn định quốc tế (ISF) cho Gaza - một phần quan trọng trong kế hoạch ngừng bắn gồm 20 điểm của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Lực lượng tạm thời này sẽ huấn luyện lực lượng cảnh sát Palestine mới và hỗ trợ ổn định Gaza.

Các quan chức Mỹ cho biết Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia đã góp phần thúc giục Hamas chấp nhận lệnh ngừng bắn - có thể tham gia lực lượng này. Chưa rõ Ankara sẽ đóng vai trò gì trong lực lượng này, nhưng Israel đã tuyên bố rằng họ phản đối việc để binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ hiện diện tại Gaza.

Các nhà phân tích chỉ ra Israel có nhiều lý do để nghi ngờ ý định của Thổ Nhĩ Kỳ tại Gaza, xét đến việc Ankara từ lâu đã dành sự ủng hộ chính trị cho Hamas. Các quan chức Israel lo ngại rằng Thổ Nhĩ Kỳ muốn giúp Hamas duy trì hiện diện ở Gaza, thay vì hỗ trợ trong việc giải giáp Hamas.

"Nếu các vị muốn có hòa bình và nếu muốn Hamas biến mất thì Thổ Nhĩ Kỳ không thể đóng vai trò gì ở Gaza. Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ Hamas. Đó là một phương trình rất đơn giản" - chính trị gia Amichai Chikli, một bộ trưởng trong chính phủ của ông Netanyahu, từng chia sẻ.

Bà Gallia Lindenstrauss, chuyên gia về quan hệ Israel - Thổ Nhĩ Kỳ tại Viện Nghiên cứu an ninh quốc gia ở Tel Aviv, cho rằng việc binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ hiện diện gần quân đội Israel tiềm ẩn rủi ro: "Sẽ ra sao nếu xảy ra một cuộc đụng độ ngoài ý muốn?".

Bà Lindenstrauss nói rằng Israel nghi ngờ liệu Thổ Nhĩ Kỳ muốn đóng vai trò ở Gaza "để thực thi lệnh ngừng bắn hay để tác động lên tình hình thực địa theo cách họ muốn và đồng thời có thêm đòn bẩy đối với Israel".

Israel trao trả 30 thi thể người Palestine trong đợt trao đổi mới nhất

Ngày 22-10, Cơ quan Y tế Dải Gaza thông báo Israel đã trao trả thi thể của 30 người Palestine, nâng tổng số thi thể được bàn giao theo thỏa thuận ngừng bắn lên 195 người.