Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull - Ảnh: Reuters

Chính phủ Úc dự kiến công bố kế hoạch cải tổ nhập cư vào tuần tới. Theo nguồn tin của đài SBS, sẽ có 15.000 suất visa dành cho trường hợp đón phụ huynh nhập cư vào Úc.

Không thể ở lại vĩnh viễn

Chính quyền của Thủ tướng Malcolm Turnbull sẽ cho phép 15.000 người được cập bến nước Úc mỗi năm theo diện cha mẹ nhập cư. Theo đó, nếu chi ra khoảng 20.000 AUD, người ở Úc sẽ được phép đưa cha mẹ đến ở cùng với thời hạn tối đa 10 năm.

Luật cũ của visa 143 quy định đối tượng được đón cha mẹ sang Úc sinh sống phải là một công dân Úc, có thẻ cư trú vĩnh viễn hoặc là một công dân New Zealand hợp lệ, trang web của Bộ Nhập cư và Bảo vệ Biên giới (DIBP) ghi rõ.

Nếu đáp ứng tiêu chí, người này sẽ được phép đưa cha mẹ sang Úc tạm trú hoặc làm công dân vĩnh viễn với mức phí khoảng 50.000 AUD cộng thêm hơn 10.000 AUD cho các chi phí làm giấy tờ và tiền thế chân (bond).

Theo chính phủ Úc, thay đổi này nhằm giúp đỡ cư dân Úc hoặc người Úc nhập cư có thể đoàn tụ gia đình. Mặt khác, họ cũng chung tay với chính phủ giải quyết gánh nặng tài chính từ y tế mà Thứ trưởng Nhập cư Alex Hawke nhận xét là “vấn đề mà nhiều chính phủ trên thế giới phải vật lộn để giải quyết”.

Theo dạng visa mới dự kiến công bố, công dân Úc hoặc người có giấy phép cư trú vĩnh viễn như đã nêu sẽ tốn ít tiền hơn để đưa cha mẹ sang. Cụ thể họ sẽ tốn 5.000 AUD cho visa có thời hạn 3 năm dành cho cha mẹ mình, hoặc chi 10.000 AUD cho visa thời hạn 5 năm, kèm theo tùy chọn gia hạn thêm 5 năm với cùng mức giá. Như vậy, với quy định chỉ được gia hạn duy nhất một lần, người ở Úc hợp lệ chỉ tốn 20.000 AUD để đưa cha mẹ sang, nhưng thời hạn tối đa ở lại chỉ là 10 năm chứ không thể biến cha mẹ thành công dân Úc như visa 143.

Ngoài ra, những bậc cha mẹ nhập cư sẽ không được phép làm việc ở Úc. Theo lý luận của chính phủ Úc, những người này thay vào đó hãy giữ vai trò trong gia đình như nội trợ, trông trẻ, cũng là cách giải quyết chi phí tại các nhà trẻ đang là gánh nặng xã hội.

Còn nhiều bất cập

Dù cơ bản mức giá 20.000 AUD “rẻ” hơn con số hơn 60.000 AUD trước đó, nhưng thực tế kế hoạch mới đã gặp chỉ trích vì tồn tại nhiều bất cập.

Henry Sherrell, chuyên gia về di trú tại Đại học Quốc gia Úc nhận xét: “Lần đầu tiên tôi thấy người tạm trú phải tự lo liệu các chi phí y tế công cộng tại đây. Mức bảo hiểm y tế tư nhân có thể sẽ rất cao”.

Trên thực tế, kế hoạch visa mới này đang gần như triệt tiêu hy vọng đoàn tụ cha mẹ để định cư tại Úc của nhiều người nhập cư, và gây lo ngại do luật lệ chồng chéo.

“Nếu 20.000 AUD mà chỉ đổi lại 10 năm, không có an sinh xã hội, không có một nơi thật sự để ổn định cuộc sống thì tôi cho rằng mức phí này hoàn toàn không thỏa đáng”, Kim Phụng, một người Việt Nam làm báo tại Úc trao đổi với Tuổi Trẻ.

Theo Kim Phụng, mức phí 20.000 AUD cũng không phải nhỏ. Tuy nhiên nếu đổi lấy một cuộc sống yên bình ở Úc thì con cái vẫn sẵn sàng làm việc vất vả, tích góp để bảo lãnh cha mẹ. Bằng chứng là với visa 143 trước đây, tốn hơn 50.000 AUD cộng thêm tiền bảo hiểm, nhưng mọi người vẫn thi nhau làm để bảo lãnh người thân. “Theo tôi, điều đáng quan tâm nhất là cuộc sống ổn định ở Úc, chứ tiền bạc chỉ đứng thứ hai. Nếu không phải định cư vĩnh viễn thì bao nhiêu cũng không đáng”, Phụng nói thêm.

Điểm thứ hai, loại visa mới này dự kiến được áp dụng từ tháng 11-2017. Tuy nhiên nhiều người ở Úc đang hoang mang vì không rõ khi nào visa 143 cũ sẽ hết hạn. Nhiều người trong số ấy vẫn đang chạy đua từng ngày để được làm công dân Úc, nhằm đảm bảo điều kiện đưa cha mẹ sang. Tuy nhiên thời gian để được làm công dân Úc phải mất khoảng 4 năm, bao gồm 2 năm sinh sống hợp pháp và từ 12 tới 24 tháng để xét duyệt. Hiện chính phủ Úc chưa công bố tình trạng của visa 143 sau khi loại visa mới có hiệu lực.