TP.HCM cần phủ xanh hơn nữa những khu vực đã xanh sạch như hiện tại - Ảnh: QUÂN NAM

Từ góc nhìn của một du khách và người từng đi công tác đến đây nhiều lần, tôi vẫn luôn ấn tượng trước sự phát triển kinh tế mạnh mẽ của TP.HCM. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng kinh tế cùng sự mở rộng đô thị tràn lan lại kéo theo các vấn đề môi trường.

Một TP.HCM đáng sống sẽ phải đáp ứng nhiều trong số các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hiệp Quốc, bằng cách áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn nhằm giảm thiểu chất thải và cải thiện môi trường đô thị cũng như sự thịnh vượng kinh tế - xã hội.

TP.HCM nên nhắm đến việc làm nổi bật nét độc đáo của mình song song với cải thiện môi trường thành phố cho cả người dân và du khách.

Biến các trục đường chính thành phố đi bộ

Việc thiết lập thêm các tuyến đường chính liên thông giữa các quận sử dụng hệ thống xe buýt nhanh (BRTS) với tần suất cao và hiện đại sẽ giúp giải tỏa được lưu lượng lớn người đi lại trên các tuyến đường.

Có thể xây dựng các trạm dừng xe buýt nhanh này thành các trung tâm kinh doanh, văn hóa và mua sắm với nét đặc trưng riêng biệt. Các quận nên khuyến khích người dân sử dụng phương tiện này để thuận tiện tiếp cận các địa điểm mua sắm và kinh doanh hấp dẫn đó.

Hãy tổ chức các sự kiện cuối tuần, biến các trục đường chính thành phố đi bộ với các màn biểu diễn nghệ thuật sống động, quán cà phê ngoài trời, cửa hàng tiện lợi và các khu chợ ngẫu hứng. Phố đi bộ Nguyễn Huệ có thể là một mô hình tốt để chúng ta tham khảo áp dụng trên các trục đường chính khác.

Thiết lập các trạm sạc năng lượng mặt trời tại nhiều địa điểm ở các quận cho xe máy và ôtô điện, để từ đó vừa bảo tồn được "văn hóa" xe máy của thành phố, đồng thời cũng thay thế các động cơ chạy bằng nhiên liệu bẩn bằng năng lượng tái tạo sạch hơn. Ngoài ra, có thể tặng ưu đãi tài chính cho những ai chịu đầu tư vào các phương tiện giao thông chạy bằng điện.

Ngập lụt, rác thải và phủ xanh

Hãy bắt đầu bằng việc dọn rác trên các kênh dẫn ra sông Sài Gòn để dòng chảy tự do hơn và giảm bớt lượng nước mưa tràn ra đường.

Cải tạo bờ kênh bằng cách di dời các khu ổ chuột, chống xói mòn tự nhiên bằng cách trồng các loài thực vật bản địa vừa có thể giúp làm đẹp đường thủy, nạo vét duy tu lòng kênh nhằm làm sạch và giúp nước chảy dễ hơn, đồng thời cũng cải thiện cảnh quan.

Có thể nhân rộng mô hình cải tạo kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè ra các kênh khác, biến tất cả các con kênh của thành phố thành tâm điểm thu hút du lịch và kinh doanh, tương tự như ở Hà Lan.

Ai mà chẳng thích được ngồi trong một quán nước cây lá mát rượi bên dòng kênh sạch xanh, nhâm nhi ly cà phê sữa đá rồi ngắm nhìn những chiếc xe điện êm như ru lướt qua.

Việt Nam là quốc gia đóng góp đáng kể vào ô nhiễm rác nhựa trên đại dương, nên hãy liên tục thực hiện các chương trình nâng cao nhận thức rộng rãi cho người dân về việc tái chế thủy tinh, kim loại và nhựa.

Khuyến khích người dân tham gia thông qua một chương trình khen thưởng, ví dụ như mở ra cơ hội lập nghiệp cho những người thu gom ve chai (mà hầu hết là phụ nữ). Việc này sẽ giảm bớt sự tích tụ rác thải và quá tải các bãi rác.

Nếu TP.HCM thực hiện kinh tế tuần hoàn thành công, thì có thể cho thế giới thấy cam kết của thành phố về quyết tâm giữ sạch đại dương, tạo việc làm cho người nghèo và nhiều cơ hội bảo tồn tài nguyên.

Cơ sở hạ tầng xanh đang ngày càng trở nên phổ biến tại các thành phố lớn trên thế giới, với những sáng kiến mái nhà và bức tường xanh, công viên đô thị và vườn rau cộng đồng trong các khu đất trống (giúp thúc đẩy an ninh lương thực cho những người bị thiệt thòi), giảm nhiệt độ đô thị, giảm ô nhiễm tiếng ồn, cải thiện chất lượng không khí, thu hút chim/bướm, làm đẹp mỹ quan, giải tỏa lượng nước mưa trên đường phố và kênh rạch bằng cách hấp thụ và tích trữ, từ đó giảm bớt ngập.

Lượng nước tích trữ sau đó có thể dùng để tưới các vườn rau, vườn trái cây đô thị trong mùa khô hạn. Việc giảm nhu cầu sử dụng nước của thành phố cũng giúp giảm chi phí năng lượng và thúc đẩy tính bền vững của nước.

Cơ sở hạ tầng xanh cũng giúp giảm hiện tượng đảo nhiệt đô thị: thành phố nóng hơn nhiều so với nông thôn. Có lần đi miền Tây, tôi để ý thấy nhiệt độ ở đó và TP.HCM có sự chênh lệch rất lớn.

Cơ sở hạ tầng xanh cũng có thể làm giảm đáng kể các tác động do biến đổi khí hậu gây ra đối với thành phố, như các tác động do các hình thái thời tiết khắc nghiệt, do mưa quá nhiều hoặc quá khô nóng gây ra.

Thông qua việc trở nên thích ứng với khí hậu, TP.HCM có thể chứng tỏ với thế giới rằng mình đang đáp ứng nhiều mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hiệp Quốc.

Internet vạn vật (IoT)

TP.HCM nên sáng tạo hơn trong việc áp dụng IoT như một công cụ để cải thiện tính đáng sống và tiến bộ trong việc triển khai 5G toàn cầu, bằng cách sử dụng nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực:

- Tối ưu hóa phân luồng giao thông trong giờ cao điểm bằng cách điều khiển đèn giao thông tại các nút giao thông chính nhằm giảm ùn tắc và ô nhiễm.

- Triển khai hệ thống thu gom rác thải mà người dân, doanh nghiệp và những người nhặt ve chai sẽ được thưởng khi gửi rác hoặc rác tái chế vào các kho thu gom được bố trí trên toàn thành phố.

- Phát triển một ứng dụng dành riêng cho TP.HCM cho phép du khách khám phá các quận khác nhau tùy theo mục đích giải trí, mua sắm, ăn uống và hội nghị. Tất cả thông tin hữu ích này đều sẵn có trên điện thoại thông minh và có thể dễ dàng tải được.

Giới thiệu ứng dụng này trên toàn cầu tập trung vào giới du lịch và công tác, làm nổi bật các sáng kiến bền vững và khí hậu thành công mà thành phố đã đạt được. Tôi tin tất cả những sáng kiến này sẽ giúp nâng tầm TP.HCM trong bối cảnh toàn cầu.

Hiến kế 'TP.HCM nâng tầm quốc tế': Để thành phố không ùn tắc

TTO - Ở TP.HCM hiện nay, ùn tắc trở thành nỗi khó chịu quen thuộc của nhiều người dân, thậm chí còn là nỗi sợ hãi.