Mỗi năm lực lượng cảnh sát giao thông (CSGT) hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM phải bất đắc dĩ lưu giữ hàng chục ngàn giấy phép lái xe (GPLX) do người vi phạm không đóng phạt để nhận lại. Riêng tại TP.HCM, trong năm 2016 có đến 34.130 GPLX bị tạm giữ.

Có nhiều lý do mà người vi phạm bỏ luôn GPLX như: mức phạt cao hơn chi phí cấp lại GPLX, có một GPLX khác hoặc có GPLX giả, người vi phạm ở các tỉnh thành khác ngại quay lại đóng phạt nên họ về lại địa phương xin cấp lại GPLX mới...

Phạt cũng như không

Thông tin từ CSGT An Lạc, Phòng CSGT (PC67) Công an TP.HCM cho biết đội này đang lưu giữ 21.000 GPLX bị tạm giữ từ đầu năm 2017 đến nay.

CSGT Bình Triệu tạm giữ 10.000 GPLX, trong đó có nhiều trường hợp vi phạm các lỗi có mức phạt tiền cao, nhiều nhất là các lỗi: đi vào đường cấm, đường ngược chiều, lái xe khi có nồng độ cồn vượt mức cho phép...

Tương tự, tại các đơn vị CSGT thuộc PC67 Công an TP Hà Nội cũng đang “ôm” mỗi nơi hàng ngàn GPLX do người vi phạm bỏ lại.

Theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính 2012, trong trường hợp chỉ áp dụng hình thức phạt tiền đối với cá nhân vi phạm thì người có thẩm quyền xử phạt có quyền tạm giữ một trong các loại giấy tờ theo thứ tự: GPLX, giấy phép lưu hành phương tiện hoặc giấy tờ cần thiết khác có liên quan đến phương tiện cho đến khi cá nhân đó chấp hành xong quyết định xử phạt.

Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận quyết định xử phạt, cá nhân bị xử phạt phải nộp tiền phạt. Nếu quá thời hạn sẽ bị cưỡng chế thi hành và cứ mỗi ngày chậm nộp phạt thì cá nhân vi phạm phải nộp thêm 0,05% trên tổng số tiền phạt chưa nộp.

Như vậy, ứng với số GPLX bị tạm giữ nói trên là có bấy nhiêu trường hợp vi phạm giao thông đã không đóng phạt và cũng không bị cưỡng chế đóng phạt.

Điều đáng nói là những trường hợp phạm luật như thế vẫn dễ dàng có GPLX khác để đối phó với lực lượng CSGT.

Trừ một số ít trường hợp làm giả thì có nhiều người đã đường hoàng làm thủ tục cấp mới. Hoặc họ báo mất GPLX để được cấp lại; hoặc khi bị tạm giữ GPLX ở tỉnh này thì họ có thể đến tỉnh khác để đăng ký thi sát hạch lấy GPLX mới.

Xem ra, tuy lực lượng CSGT bỏ công phát hiện vi phạm nhưng do các hạn chế trong việc phối hợp xử lý với các cơ quan cấp GPLX mà có rất nhiều trường hợp bị xử phạt cũng như không.

Cảnh sát giao thông xử lý một trường hợp vi phạm giao thông tại Q.2, TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

Sớm kết nối thông tin

Theo luật sư Trần Công Ly Tao, Bộ GTVT và Bộ Công an nên khẩn trương tạo lập hệ thống thông tin về cấp GPLX và xử lý vi phạm giao thông để lực lượng chức năng sử dụng chung cho công tác quản lý giao thông trên cả nước chứ không chỉ riêng một tỉnh thành.

Với việc kịp thời có đầy đủ thông tin về người vi phạm chưa đóng phạt, ngành giao thông vận tải sẽ từ chối cấp GPLX mới cho đến khi họ nộp phạt xong.

Như vậy sẽ không còn có chuyện cơ quan này thì tạm giữ GPLX, cơ quan nọ lại thản nhiên cấp cái khác hoặc cái mới. Từ đó, CSGT không phải tạm giữ quá nhiều GPLX như hiện nay để rồi phải lo bảo quản và tính thời hạn tiêu hủy.

Luật sư Trần Thị Miền cho rằng pháp luật đã có quy định các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm về giao thông.

Đơn cử, lực lượng có thẩm quyền có thể khấu trừ một phần lương hoặc một phần thu nhập, khấu trừ tiền từ tài khoản của cá nhân vi phạm; kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá...

“Tuy nhiên, trước giờ các nơi đã không tổ chức được lực lượng làm các việc này. Tới đây, các cơ quan chức năng cần tính thêm những biện pháp hỗ trợ để người vi phạm vì ngại gặp những rắc rối pháp lý khác nên sẽ tự giác đóng phạt trong thời hạn quy định.

Chẳng hạn, có thể tham khảo cách làm của nước ngoài như người không đóng phạt sẽ bị tăng tiền bảo hiểm xe hoặc bị tước quyền sử dụng GPLX có thời hạn...” - luật sư Miền đề xuất.