Trong bối cảnh hàng ngàn kiểm soát viên không lưu và nhân viên an ninh sân bay phải làm việc không lương, Cục Hàng không liên bang (FAA) buộc phải triển khai biện pháp chưa từng có: cắt giảm 4 - 10% lưu lượng bay tại 40 sân bay lớn trên toàn quốc kể từ ngày 7-11.

Kéo theo hàng loạt rắc rối

Việc chính phủ đóng cửa kéo dài đã đẩy hệ thống hàng không Mỹ vào tình thế hỗn loạn. Hơn một tháng làm việc không lương khiến nhiều kiểm soát viên không lưu phải tìm thêm việc làm khác, xin nghỉ tạm thời hoặc làm trong tình trạng căng thẳng và kiệt sức. 

FAA ước tính Mỹ đang thiếu tới 3.000 kiểm soát viên không lưu so với nhu cầu, bên cạnh ít nhất 11.000 nhân viên thiết yếu khác cũng phải làm việc không lương.

Tuần qua FAA ghi nhận 39 cơ sở kiểm soát không lưu báo cáo tình trạng thiếu nhân sự, cao gấp ba lần mức bình thường trước khi chính phủ đóng cửa. Lãnh đạo FAA Bryan Bedford cảnh báo: "Chúng tôi bắt đầu thấy bằng chứng về sự mệt mỏi tích tụ trong hệ thống. Cần hành động ngay để giảm áp lực".

Trước nguy cơ hỗn loạn không phận, FAA ban hành lệnh khẩn cấp yêu cầu các hãng cắt giảm dần công suất bay: 4% từ ngày 8-11, 6% vào ngày 11-11, 8% vào 13-11 và 10% vào 14-11. Các sân bay ở Atlanta, Chicago, Dallas, New York, Los Angeles và San Francisco đều nằm trong danh sách bị ảnh hưởng, bao gồm cả ba sân bay ở khu vực thủ đô Washington, theo báo Guardian.

Hệ quả diễn ra ngay lập tức. Hãng hàng không Delta Air Lines hủy ít nhất 170 chuyến, Southwest Airlines hơn 120 chuyến, United Airlines cắt 4% lịch bay trong ba ngày cuối tuần. American Airlines ước tính sẽ phải cắt 220 chuyến mỗi ngày, trước khi bước vào giai đoạn điều chỉnh sâu hơn. 

Khi mùa Lễ Tạ ơn đang đến gần, nhiều hành khách buộc phải đổi sang các phương án ít rủi ro hơn: thuê xe đường dài, bay vòng qua các sân bay nhỏ, hoặc thậm chí hủy toàn bộ chuyến đi.

Không chỉ các đường bay chủ lực, nhiều tuyến nhỏ và khu vực nông thôn cũng bị ảnh hưởng. Báo Washington Post cho biết Hãng hàng không Alaska Airlines chuyên phục vụ nhiều điểm đến xa xôi ở bang Alaska đã buộc phải duy trì các đường bay thiết yếu và cắt giảm ở các tuyến đông khách hơn.

Các chính trị gia, đặc biệt là từ Đảng Dân chủ, cáo buộc chính quyền ông Trump đang "vũ khí hóa" ngành hàng không để gây sức ép chính trị. Dân biểu Steve Cohen nhận định: "Đây là một hành động chính trị nhằm buộc Đảng Dân chủ chấp nhận ngân sách của họ". 

Trong khi đó thượng nghị sĩ Ted Cruz ở phe Cộng hòa cáo buộc đảng đối thủ đang "giữ chính phủ và hệ thống không phận làm con tin".

Tác động lan rộng toàn cầu

Là trung tâm của mạng lưới hàng không toàn cầu, bất kỳ gián đoạn nào trong hàng không ở Mỹ cũng nhanh chóng lan ra thế giới. Dù FAA không yêu cầu cắt giảm các tuyến quốc tế, tình trạng trễ chuyến, quá tải và thiếu nhân sự tại các điểm trung chuyển khiến nhiều hãng bay châu Âu và châu Á phải điều chỉnh lịch trình.

Ngành du lịch Mỹ cũng đang hứng chịu áp lực. Từ Orlando, Miami đến các thành phố du lịch ở bờ Đông và bờ Tây, doanh nghiệp lo ngại lượng khách sẽ sụt giảm mạnh đúng vào mùa cao điểm. Hiệp hội Du lịch Mỹ cảnh báo niềm tin vào trải nghiệm hàng không Mỹ đang bị "xói mòn" với những hiệu ứng lâu dài không dễ để khắc phục.

Không chỉ vận tải, các hoạt động an toàn hàng không cũng bị ảnh hưởng. Đợt đóng cửa chính phủ hiện tại đang làm chậm cuộc điều tra vụ rơi máy bay chở hàng của UPS tại Louisville khiến 13 người thiệt mạng, khi các cơ quan liên bang phối hợp chậm hơn vì thiếu nhân sự.

Rủi ro lớn nhất mà các chuyên gia lo ngại là nguy cơ "sụp đổ hệ thống" nếu đợt đóng cửa tiếp tục kéo dài. Hệ thống không phận Mỹ suýt rơi vào hỗn loạn vào tuần trước, sau khi 35 cơ sở ghi nhận tình trạng thiếu kiểm soát viên không lưu nghiêm trọng trong một ngày thời tiết xấu, khiến nhiều sân bay lớn chậm chuyến, báo New York Times cho biết.

"Chúng ta đang đối mặt nguy cơ gần như đóng cửa không phận quốc gia. Không thể tiếp tục vận hành nếu bỏ qua sự suy giảm an toàn. Đây là tình huống cực kỳ nghiêm trọng", chuyên gia hàng không John Nance chia sẻ với Đài ABC News.

Giới phân tích gọi tình huống này là "một trận bão mùa đông kéo dài nhiều tuần và ập xuống hàng chục sân bay cùng lúc". Các hãng bay có thể chuẩn bị sẵn kịch bản đối phó với bão hay sự cố kỹ thuật, nhưng một đợt chính phủ đóng cửa kéo dài kỷ lục khiến hệ thống hàng không tê liệt như hiện nay là điều chưa từng có tiền lệ.

Dù vậy, các hãng hàng không vẫn cố giữ thái độ thận trọng. "Dù trong hoàn cảnh nào, chúng ta cũng không đánh đổi an toàn", CEO United Airlines Scott Kirby nói. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận hãng phải liên tục điều chỉnh lịch bay theo từng ngày để hạn chế tối đa thiệt hại.

Trong khi đó không ít ý kiến cho rằng việc chính phủ tuyên bố cắt giảm công suất bay sẽ gây áp lực buộc hai đảng quay lại bàn đàm phán và nhanh chóng ra quyết định. Nhưng dù đó có phải là mục tiêu thực sự hay không thì hành khách, doanh nghiệp và cả thị trường toàn cầu đang chịu thiệt hại trực tiếp từ cuộc đối đầu chính trị ở Washington.

Mỹ cắt giảm chuyến bay do chính phủ đóng cửa, 3,2 triệu khách trễ chuyến

Các hãng hàng không Mỹ đang gấp rút xử lý các cuộc gọi từ khách hàng và điều chỉnh lịch trình, sau khi chính quyền yêu cầu cắt giảm 10% chuyến bay tại 40 sân bay lớn.