Đây cũng là hai "ông lớn" trong ngành vừa được Bộ Xây dựng lựa chọn vào nhóm 18 doanh nghiệp có năng lực để giới thiệu làm các dự án nhà ở xã hội tại các địa phương.

Muốn làm nhà ở xã hội phải có quỹ đất đủ lớn

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online về tình trạng nhiều địa phương không hoàn thành mục tiêu phát triển nhà ở xã hội những năm qua, ông Nguyễn Tuấn Anh - Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) - nhận định nhu cầu về nhà ở xã hội tại mỗi địa phương khác nhau.

Một số địa phương có mức độ đô thị hóa chưa cao thì nhu cầu nhà ở xã hội rất thấp. Trong khi các địa phương có nhu cầu nhà ở xã hội cao lại chưa có quy hoạch tổng thể để phát triển các dự án nhà ở xã hội quy mô lớn, tập trung và chưa bố trí quỹ đất (có vị trí kết nối giao thông thuận lợi, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đầy đủ, đồng bộ), nên các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong tìm kiếm quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội.

Ngoài ra một số địa phương chưa mạnh dạn, chủ động trong việc giao nhà đầu tư có năng lực, uy tín thực hiện các dự án nhà ở xã hội tập trung, quy mô lớn, đáp ứng nhu cầu nhà ở của số đông người dân.

Để tăng nguồn cung nhà ở xã hội tại các đô thị lớn, đặc biệt tại Hà Nội, TP.HCM, ông Nguyễn Tuấn Anh đề xuất chính quyền các thành phố cần sớm lập quy hoạch quỹ đất xây dựng các dự án nhà ở xã hội, khu nhà ở xã hội tập trung, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội gắn với các vùng, tuyến động lực phát triển đô thị.

Đồng thời công bố công khai, rộng rãi quy hoạch phát triển nhà ở xã hội để các nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận và đề xuất phương án đầu tư phù hợp.

Mới đây, Bộ Xây dựng đã có văn bản báo cáo Chính phủ về việc lựa chọn 18 doanh nghiệp xây dựng có năng lực, uy tín làm nhà ở xã hội để giới thiệu cho các địa phương. Do đó địa phương cần chủ động lựa chọn, giao các doanh nghiệp thực hiện dự án nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu của mỗi địa phương, trong đó cần đưa ra yêu cầu cụ thể nguồn vốn, tiến độ, chất lượng dự án.

Bên cạnh đó Chính phủ cũng có nhiều cơ chế, quy định về vốn vay để phát triển nhà ở xã hội nhưng tình hình giải ngân thực tế còn khá thấp (tính đến tháng 9-2025 mới giải ngân được khoảng 3,16% quy mô gói tín dụng 145.000 tỉ dành cho nhà ở xã hội). 

Khả năng tiếp cận nguồn vốn vay của cả chủ đầu tư và người mua nhà ở xã hội đều khó khăn, hạn chế. Do đó cần có sự vào cuộc tích cực của các ngân hàng để tăng giải ngân vốn cho các dự án nhà ở xã hội đã được phê duyệt.

Với các tổ chức chính trị, xã hội, cần có sự vào cuộc, phối hợp đồng bộ để giúp người mua nhà có thể rút ngắn thời gian, dễ dàng hơn trong việc xác nhận hồ sơ mua nhà ở xã hội.

Doanh nghiệp chấp nhận lợi nhuận mức phù hợp

Còn theo ông Trần Ngọc Anh - Phó tổng giám đốc Viglacera, vừa qua Chính phủ, Thủ tướng và Bộ Xây dựng và các bộ, ngành đã tập trung tháo gỡ thủ tục pháp lý cho các dự án nhà ở xã hội, tạo lập quỹ đất, đơn giản thủ tục về chọn nhà đầu tư, xây dựng dự án, đối tượng, điều kiện mua nhà ở xã hội… Qua đó đã gỡ vướng cho rất nhiều dự án. Nhưng việc triển khai xây dựng các dự án nhà ở xã hội luôn có độ trễ, dự kiến phải tới cuối năm sau (năm 2026) thì nguồn cung nhà ở xã hội mới tăng mạnh.

Dù thủ tục đã thông nhưng các doanh nghiệp mất cả năm để hoàn thiện thủ tục dự án nhà ở xã hội. Trong đó có thủ tục về xin giao chủ đầu tư, giải phóng mặt bằng, phê duyệt thiết kế dự án, triển khai xây dựng... Trung bình mỗi dự án nhà ở xã hội mất từ 1-2 năm mới có thể bán nhà ra thị trường.

Về mức độ hấp dẫn của dự án nhà ở xã hội hiện nay, ông Anh chia sẻ: "Chỉ những nhà đầu tư có kinh nghiệm, có thế mạnh mới có thể triển khai hiệu quả dự án nhà ở xã hội. Mỗi nhà đầu tư tham gia làm nhà ở xã hội có thế mạnh riêng, chẳng hạn Viglacera có lợi thế chủ động về vật liệu, thiết bị làm dự án nên sẽ giảm giá thành, giá bán nhà ở xã hội.

Còn nếu nhìn vào mức lợi nhuận 10% của dự án nhà ở xã hội thì chắc chắn không hấp dẫn bằng dự án nhà ở thương mại. Trường hợp dự án bị chậm thủ tục đầu tư, xây dựng thì lợi nhuận sẽ thấp hơn, vì vậy cần chọn những nhà đầu tư có kinh nghiệm, tâm huyết triển khai các dự án nhà ở xã hội".

Những doanh nghiệp nào được Bộ Xây dựng chọn làm nhà ở xã hội tại địa phương?

Bộ Xây dựng lựa chọn 18 doanh nghiệp xây dựng có năng lực để giới thiệu làm nhà ở xã hội tại 15 địa phương có nhu cầu lớn trên cả nước.