Số liệu từ Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy từ năm 2022 - 2025, số lượng giảng viên đại học liên tục tăng. Trung bình hệ thống giáo dục đại học có từ gần 2.000 đến gần 3.000 giảng viên mới mỗi măm.

Cũng theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện nay việc cơ sở giáo dục đại học công lập được giao tự chủ đã tạo điều kiện để các trường đẩy mạnh phát triển đội ngũ có trình độ, chuyên môn cao, đặc biệt ưu tiên tuyển dụng giảng viên có trình độ tiến sĩ, đào tạo bồi dưỡng giảng viên theo học các chương trình tiên tiến, chất lượng cao tại các đại học uy tín trên thế giới.

Trong thời gian gần đây, tỉ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ tại các đại học ngày một tăng. Nhà nước hỗ trợ việc nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý các cơ sở giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo thông qua các đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong thời gian qua như: Đề án 322, 599, 911 và hiện tại là Đề án 894.

Tỉ lệ giảng viên có chức danh giáo sư và phó giáo sư cũng tăng dần đều hằng năm. Trong đó năm 2024 có 743 giáo sư, 5.629 phó giáo sư; năm 2025 có 790 giáo sư, hơn 6.000 phó giáo sư. Tuy nhiên số lượng giáo sư, phó giáo sư trồi sụt thất thường qua từng năm.

Thống kê cho thấy tiến sĩ và thạc sĩ là nguồn lực giảng viên chính của các trường đại học và số lượng tăng đều hằng năm. Điều bất ngờ là số lượng giảng viên có trình độ đại học ở nhiều năm còn nhiều hơn số lượng giảng viên có trình độ tiến sĩ.

Cùng với việc số lượng tăng giảng viên, chỉ tiêu tuyển sinh cũng tăng vọt qua các năm. Trong đó năm 2023 ghi nhận mức tăng chỉ tiêu kỷ lục: hơn 190.000 so với năm trước đó.

So với năm 2022, tổng chỉ tiêu tiến sĩ, thạc sĩ, đại học chính quy, liên thông đại học chính quy, vừa làm vừa học, liên thông vừa làm vừa học, từ xa năm 2023 tăng hơn 190.000. Cũng trong thời gian này, số giảng viên chỉ tăng thêm 2.329 người, từ 86.048 năm 2022 lên 88.377 năm 2023. Như vậy cứ trung bình tăng 1 giảng viên (chưa quy đổi), chỉ tiêu tuyển sinh tăng hơn 82.

Đến năm 2024, tổng số giảng viên tiếp tục tăng hơn 2.900 người, tuy nhiên cũng trong năm này chỉ tiêu các bậc và hệ đào tạo lại giảm hơn 97.000.

Đại học chính quy vẫn là hệ đào tạo có nhiều chỉ tiêu nhất và liên tục tăng trong các năm từ 2022 - 2024.

Trong khi đó, các bậc sau đại học và hệ đại học liên thông đại học chính quy và vừa làm vừa học có sự tăng giảm qua các năm. 

Đáng chú ý là hệ liên thông đại học vừa làm vừa học. Chỉ tiêu tuyển sinh năm 2023 bỗng dưng tăng vọt lên hơn 94.000 so với mức chỉ hơn 23.000 năm 2022.

Mức tăng chỉ tiêu gấp 4 lần này rất bất thường. Đến năm 2024, chỉ tiêu tuyển sinh hệ này giảm hơn 1/2 so với năm 2023, nhưng vẫn còn gần gấp đôi năm 2022.

Cùng với đại học chính quy, đại học từ xa cũng có chỉ tiêu tuyển sinh tăng liên tục qua các năm. Không những vậy, năm 2023 chỉ tiêu còn tăng gần gấp đôi so với năm 2022. Đến năm 2024, chỉ tiêu từ xa tiếp tục tăng so với năm trước và gấp 2,4 lần năm 2022.

Số người làm tiến sĩ giảm do rào cản bài báo quốc tế?

Trong vài năm, quy định để được đánh giá luận án tiến sĩ thì nghiên cứu sinh phải có bài báo quốc tế, số lượng nghiên cứu sinh tuyển mới của các trường giảm mạnh.