Ăn uống thiếu kiểm soát, gan nhiễm mỡ phát triển âm thầm

Lương y Nguyễn Công Đức (nguyên giảng viên Trường đại học Y Được TP.HCM) cho rằng “bệnh từ miệng mà vào”, nhưng sự thay đổi thói quen ăn uống vẫn chưa đáng kể.

Ông dẫn chứng vào các dịp đám giỗ, tiệc tùng, lễ Tết, chúng ta thường “đãi mình quá hậu” với thịt cá ê hề, dễ dẫn đến gan nhiễm mỡ. Đây là biểu hiện của tình trạng dư thừa chất béo, vốn có thể tích tụ không chỉ ở gan mà còn trong tim, tụy, mạch máu, não, mô bụng, mông, cổ.

Sự tích tụ mỡ quá mức có thể kéo theo nhiều bệnh lý nguy hiểm như tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não… Một số nghiên cứu gần đây cũng ghi nhận gan nhiễm mỡ thường đi kèm rối loạn lipid máu và tăng men gan.

BS Lâm Nguyễn Thùy An (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cơ sở 3) cho hay gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Một số trường hợp có thể gặp như: mệt mỏi kéo dài, cảm giác nặng nề, khó chịu ở vùng bụng trên bên phải.

Bác sĩ An lưu ý người gầy cũng có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng khoảng 10-20% người mắc gan nhiễm mỡ có thân hình gầy, với chỉ số khối cơ thể (BMI) hoàn toàn bình thường.

“Người gầy thường nghĩ họ không nằm trong nhóm nguy cơ nên không đi khám, không tầm soát. Khi phát hiện thì bệnh đã tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ, gây xơ gan, suy gan, thậm chí ung thư gan. Một số nghiên cứu cho thấy tỉ lệ biến chứng nặng ở nhóm người gầy còn tương đương, thậm chí là cao hơn nhóm người béo”, bác sĩ An cảnh báo.

Hiện việc điều trị gan nhiễm mỡ không dễ dàng. Do đó các chuyên gia khuyến cáo cần phòng bệnh bằng cách: hạn chế chất béo, đường, tinh bột; không uống nhiều rượu.

Đồng thời duy trì vận động hằng ngày, tập các bài thể dục phù hợp hoặc tăng cường hoạt động thể lực để giảm béo, chống loãng xương; giữ tinh thần thoải mái, biết nghỉ ngơi và thư giãn.

Những rau củ có tác dụng phòng chống gan nhiễm mỡ

Lương y Nguyễn Công Đức cho biết thêm, nhiều loại rau củ trong bữa ăn hằng ngày cũng có tác dụng hỗ trợ phòng ngừa gan nhiễm mỡ, gồm:

- Tỏi: Nhiều nghiên cứu trong những năm gần đây cho thấy tỏi và các chế phẩm từ tỏi giúp giảm triglycerid và cholesterol nhờ tinh dầu chứa các hợp chất sulfur. Tỏi còn có tác dụng hạn chế sự hình thành gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên người bị "âm hư hỏa vượng" hoặc mắc bệnh về mắt, miệng, lưỡi, hầu họng… không nên dùng nhiều.

- Hành tây: Chứa disulfur allyl và propyl, giúp tăng hoạt tính men phân giải chất xơ, thúc đẩy phân giải cục máu đông và giảm mỡ máu. Nhờ đó hành tây hỗ trợ ổn định huyết áp và phòng ngừa bệnh tim mạch, phù hợp cho người cao mỡ máu kèm gan nhiễm mỡ.

- Củ cải: Có tác dụng giải độc, hỗ trợ tiêu hóa, hạ huyết áp, giảm mỡ và ngăn tích tụ mỡ dưới da. Acid coumaric trong củ cải còn giúp giảm đường huyết và ổn định huyết áp, phòng ngừa béo phì, cao mỡ máu và gan nhiễm mỡ.

- Rau cần: Giúp giảm cholesterol, phân giải chất mỡ, hỗ trợ thông huyết mạch, hạ huyết áp, thanh gan và bảo vệ mao mạch. Đây là món ăn lý tưởng cho người cao mỡ máu và gan nhiễm mỡ.

- Dưa leo: Có chất xơ và acid malonic - chất giúp ức chế việc chuyển hóa đường thành mỡ. Thực phẩm này phù hợp cho người béo phì, tăng mỡ máu, tăng huyết áp.

- Nấm hương: Acid butyric trong nấm hương giúp giảm mỡ máu. Các hoạt chất như choline, men oxy hóa và acid nucleic có tác dụng giảm huyết áp, giảm cholesterol và phòng xơ vữa động mạch, xơ gan.

- Nấm mèo (mộc nhĩ): Chứa acid nucleic giúp giảm cholesterol trong gan, ngăn ngừa hình thành gan nhiễm mỡ. Hàm lượng chất xơ cao còn hỗ trợ nhu động ruột và đào thải cholesterol.

- Giá đậu xanh: Có hoạt chất ức chế hấp thu mỡ ở ruột non, thích hợp cho người cao mỡ máu, tăng huyết áp và gan nhiễm mỡ.

- Củ sen: Có tác dụng bổ máu, giải khát, ngừa lão hóa, giảm mỡ và ổn định huyết áp. Có thể dùng 50 - 100g mỗi ngày, nấu ăn hoặc dùng khô sắc nước uống.

- Lô hội tươi: Giúp hạ lipid máu, giảm mỡ gan, ổn định huyết áp và đường huyết. Có thể dùng 100g lá tươi ép lấy nước, pha với mật ong để uống trong ngày, hoặc trộn chung với rau củ làm món salad. Người tỳ vị hư hàn (dễ tiêu chảy) không nên dùng.

Gan nhiễm mỡ 'gõ cửa' người trẻ

Bệnh gan nhiễm mỡ vốn gắn với tuổi trung niên nhưng lại đang ngày càng trẻ hóa. Nhiều người trẻ mới 20-30 tuổi đã bị gan nhiễm mỡ, thậm chí có không ít trẻ em cũng đã bị gan nhiễm mỡ.