Đây là chia sẻ của PGS Nguyễn Đức Vinh (viện trưởng Viện Xã hội học, Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) tại Hội thảo quốc tế tham vấn chính sách, giải pháp ngăn chặn xu hướng mức sinh thấp diễn ra tại Hà Nội ngày 28-8.

PGS Vinh cho hay vừa thực hiện khảo sát trên 1.200 phụ nữ (từ 18 đến 35 tuổi) tại 4 tỉnh thành có mức sinh thấp là Khánh Hòa, TP.HCM, Sóc Trăng và Cà Mau. 

Kết quả khảo sát này cho thấy phần lớn người được khảo sát muốn có hai con (72% vợ và 80% chồng). 

Cụ thể, phụ nữ ở Sóc Trăng và Ca Mau muốn trung bình dưới 1.9 con. Còn tại TP.HCM muốn hơn 2,2 con (5,1% muốn sinh 1 con; 72,9% muốn sinh 2 con và 22% muốn sinh 3 con)

Mặc dù mong muốn trong khảo sát là vậy, thế nhưng thực tế TP.HCM là thành phố có mức sinh thấp nhất cả nước với tỉ suất sinh 1,32 con.

Theo PGS Vinh nguyên nhân các cặp vợ chồng không thể sinh hai con là do các yếu tố cản trở như chi phí cao, không có đủ điều kiện nuôi dạy tốt; sức khỏe không đảm bảo; việc làm không phù hợp để sinh thêm con; mất quá nhiều thời gian và công sức; không có người hỗ trợ chăm sóc.

Với những rào cản như vậy, nhưng PGS Vinh cho rằng đa số gia đình vẫn muốn có 2 con. Vì vậy việc triển khai chính sách khuyến sinh dù không dễ nhưng vấn khả thi, điều quan trọng là cần có các chính sách hỗ trợ.

Góp ý giải pháp ngăn chặn xu hướng mức sinh thấp, GS Nguyễn Thiện Nhân - đại biểu Quốc hội khóa XV - cho rằng Việt Nam vẫn còn kịp để tăng mức sinh, bởi truyền thống gia đình Việt Nam. Đa số thanh niên hiện nay vẫn mong muốn kết hôn khi trưởng thành và muốn có 2 con.

"Để tăng mức sinh, mỗi gia đình sinh được 2 con, thì thu nhập của 1 gia đình 2 người đi làm phải nuôi được đàng hoàng 4 người (2 người lớn, 2 trẻ con).

Cần có chính sách chuyển từ quy định lương tối thiểu sang quy định lương đủ sống tối thiểu cho gia đình 4 người.

Thời gian làm việc của người lao động phải đủ ngắn (8 giờ lao động/ngày, 40 giờ/tuần) để họ có thời gian tìm bạn đời, chăm sóc con cái, gia đình và sở thích riêng tư. 

Hỗ trợ người lao động có thể thuê hoặc mua nhà với giá cả có thể chấp nhận.

Đồng thời, cần có những chế độ nghỉ khi có thai, sinh con, doanh nghiệp cũng cần khuyến khích việc lập gia đình và sinh con…", GS Thiện Nhân nói.

Đề xuất bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh 1 - 2 con: Để sinh con không còn là gánh nặng

Trong báo cáo đánh giá tác động dự án Luật Dân số đang được lấy ý kiến, Bộ Y tế cho hay mức sinh thay thế đang giảm nhiều nhất trong 12 năm trở lại đây và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo.