Iran trưng bày máy bay tàng hình Mỹ bị bắn hạ

Phóng to

Tàu ngầm của hải quân Iran hoạt động ở eo biển Hormuz - Ảnh: Reuters

“Nếu phương Tây áp dụng các biện pháp cấm vận xuất khẩu dầu Iran, sẽ không một giọt dầu nào có thể chảy qua eo biển Hormuz - Hãng thông tấn Iran IRNA dẫn lời Phó tổng thống Iran Mohammad Reza Rahimi - Kẻ thù chỉ từ bỏ các âm mưu chống lại Iran nếu chúng ta dạy cho họ một bài học thích đáng”.

Mỹ và các nước châu Âu đang xem xét các biện pháp cấm vận đối với ngành xuất khẩu dầu của Iran do chống lại chương trình hạt nhân của nước này. Vào đầu tháng 12, bộ trưởng ngoại giao các nước Liên minh châu Âu (EU) đã đề ra kế hoạch cấm vận ngành xuất khẩu dầu của Iran. Vào ngày 30-1-2012, EU sẽ nhóm họp để ra quyết định.

Tuyên bố của phó tổng thống Iran được đưa ra ngay trong thời điểm hải quân nước này đang tiến hành cuộc tập trận kéo dài 10 ngày ở eo biển Hormuz. Các lực lượng hải quân đang được triển khai ở phía đông eo biển Hormuz, biển Oman và trong vịnh Aden cũng như tại Ấn Độ Dương.

Giá dầu thế giới đã tăng 2 USD/thùng sau tuyên bố của ông Rahimi. Reuters cho biết trong phiên giao dịch ngày 28-12, giá dầu thô trên sàn giao dịch New York giữ ở mức cao 101,3 USD/thùng. Giá dầu Brent biển Bắc cũng tăng lên 109 USD/thùng.

Phóng to

Hành động tự sát?

Hãng tư vấn năng lượng Schork Group ước tính giá dầu sẽ lập tức tăng vọt lên 140 USD/thùng nếu Iran đóng cửa eo biển Hormuz, nơi 40% lượng dầu thế giới đi qua theo ước tính của Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ (EIA). Phần lớn dầu xuất khẩu từ Saudi Arabia, Iran, UAE, Kuwait và Iraq, cùng gần như toàn bộ lượng khí đốt từ Qatar phải đi qua eo biển Hormuz. Chuyên gia Carl Larry, chủ tịch Hãng Oil Outlooks (Mỹ), dự báo giá dầu tăng vọt sẽ tàn phá nền kinh tế thế giới hiện đang trong tình trạng cực kỳ mong manh vì khủng hoảng nợ châu Âu.

Giới quan sát nhận định khó có khả năng Iran đóng cửa eo biển Hormuz bởi khi đó, nền kinh tế Iran và hàng loạt nước Trung Đông cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Và khi đó chắc chắn Israel, Mỹ và phương Tây với sức mạnh quân sự vượt trội sẽ tuyên chiến với Tehran. “Đó sẽ là hành vi tự sát của Iran bởi ngay cả bạn bè của họ cũng sẽ trở thành kẻ thù” - Reuters dẫn lời chuyên gia Phil Flynn thuộc Hãng PFG Best Research (Mỹ) bình luận.

Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố trên báo New York Times lời đe dọa của ông Rahimi chỉ là trò “rung cây nhát khỉ”. Các quan chức Nhà Trắng tiết lộ Washington đã lên kế hoạch duy trì tự do hàng hải ở eo biển Hormuz kể cả khi xung đột nổ ra. Do đó nhiều chuyên gia nhận định khả năng eo biển Hormuz bị đóng cửa chỉ có thể xảy ra trong trường hợp diễn ra chiến tranh.

Giá dầu sẽ biến động

Một số nguồn tin ngành dầu khí tiết lộ Saudi Arabia và các nước OPEC ở vùng Vịnh, như Reuters cho biết, sẵn sàng tăng xuất khẩu dầu để thay thế dầu Iran. Theo các nguồn tin này, nếu bị EU cấm vận, Iran sẽ tìm cách đẩy phần lớn lượng dầu xuất khẩu sang châu Á. EU hiện nhập khoảng 450.000 thùng dầu mỗi ngày từ Iran, chiếm 18% tổng xuất khẩu dầu khí nước này. Phần còn lại là sang Trung Quốc(22%), Nhật Bản (14%), Ấn Độ (13%) và Hàn Quốc (10%). Các nước vùng Vịnh sẽ chuyển dầu sang châu Âu để bù đắp khoản thiếu hụt cho đến khi thị trường tìm lại sự cân bằng.

Tuy nhiên, CBS News dẫn lời chuyên gia Larry nhận định mất nguồn dầu Iran là mất tới 3,5 triệu thùng dầu/ngày, và Saudi Arabia sẽ không đủ khả năng bù đắp. Do đó cấm vận dầu Iran sẽ chỉ gây thiệt hại cho cả Tehran và phương Tây. Giá dầu chắc chắn sẽ tiếp tục tăng. Những nền kinh tế mong manh như Tây Ban Nha, Hi Lạp và Ý, hiện đang dựa chủ yếu vào nguồn dầu giá rẻ từ Iran (lần lượt là 14,6%, 14% và 13,1%), sẽ càng lún sâu vào khủng hoảng.

Reuters dẫn lời nhà phân tích Naohiro Niimura thuộc Hãng tư vấn Market Risk Advisory dự báo khả năng xảy ra chiến tranh là khá thấp vì không quốc gia nào muốn mạo hiểm trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang suy thoái. Tuy nhiên, vấn đề Iran cũng như các căng thẳng ở Syria và Yemen vẫn sẽ là nguyên nhân khiến giá dầu liên tục biến động trong năm 2012.

Nhiều chuyên gia ước tính nếu không có những biến động lớn, bất thường, giá dầu thô trên sàn giao dịch New York sẽ dao động ở ngưỡng 95-100 USD/thùng trong cả năm 2012, giá dầu Brent ở mức 105-110 USD.