Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng cho biết như vậy trong phần giải trình trước Quốc hội nội dung quy hoạch tổng thể về thủy điện chiều 13-11.

Phóng to

Đoạn sông Đồng Nai gần nơi dự kiến sẽ xây dựng thủy điện Đồng Nai 6A - Ảnh: Đức Tuyên

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết quy hoạch thủy điện là loại quy hoạch mang tính đặc thù dựa trên tiềm năng lợi thế của nước ta về thủy năng. Qua tập hợp những nghiên cứu bước đầu về hệ thống sông ngòi, dựa trên nghiên cứu về dòng chảy để đưa ra quy hoạch thủy điện nhằm khai thác tiềm năng.

Dựa trên quan điểm này, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho rằng quy hoạch thủy điện, đặc biệt là thủy điện nhỏ, chỉ mang tính định hướng, không phải là quy hoạch bất biến, cố định mà mang tính động và mở. Qua từng thời kỳ có thể rà soát, sửa đổi những quy hoạch không khả thi và có thể bổ sung những quy hoạch khả thi.

Ông Hoàng cũng khẳng định: “Quy hoạch thủy điện trải qua nhiều thời kỳ là quy hoạch chung của cả nước chứ không phải quy hoạch của riêng Chính phủ hay Bộ Công thương”. Lý do ông Hoàng đưa ra là vì từ năm 2006 đến nay, theo phân cấp thì tất cả dự án thủy điện nhỏ đều do địa phương phê duyệt quy hoạch. Khi xem xét thì địa phương có tham khảo ý kiến các bộ ngành trung ương nhưng quyết định phê duyệt quy hoạch là của địa phương. 65% thủy điện nhỏ đã được quy hoạch là do địa phương phê duyệt. Trung ương chỉ có 35%.

“Có không ít ý kiến đại biểu cho là tại sao chờ Quốc hội có nghị quyết thì mới rà soát và trong thời gian ngắn thế mà đưa ra hơn 400 dự án loại khỏi quy hoạch. Xin thưa là không phải như vậy” - Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng giải trình.

Ông đưa ra hàng loạt dẫn chứng: ngay từ năm 2005-2009, Bộ Công nghiệp, sau này là Bộ Công thương, đã phối hợp với các địa phương Sơn La, Điện Biên, Quảng Ngãi, Lâm Đồng, Gia Lai loại 10 dự án khỏi quy hoạch. Từ năm 2009-2010 rà soát 38 dự án và 72 vị trí tiềm năng. Năm 2011 rà soát quy hoạch thủy điện miền Trung - Tây nguyên, loại 74 dự án và 72 vị trí tiềm năng. Năm 2012 loại 118 dự án và 156 vị trí tiềm năng. Năm 2013 lại loại tiếp 150 dự án.

“Như vậy suốt quá trình có thủy điện thì chúng tôi đều rà soát chứ không phải do có sức ép mà loại bỏ hàng loạt như thế. Sau khi có nghị quyết của Quốc hội thì đó là điều kiện thuận lợi để chúng tôi phối hợp với các địa phương đẩy nhanh hơn công tác rà soát” - ông Hoàng nói.

Về ý kiến cho rằng những dự án bị loại là dự án không khả thi, không ai quan tâm nên ý nghĩa việc loại bỏ là không lớn, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết không phải như vậy. Trong số 424 dự án bị loại có những dự án khả thi về kinh tế nhưng vấn đề môi trường không đảm bảo thì phải loại. Gần đây tình hình tài chính khó khăn, nhiều doanh nghiệp quan tâm tới các dự án bị loại bỏ nhưng vì không có khả năng tài chính nên không dám quan tâm chứ không phải là dự án không khả thi.

“Riêng về mặt tổn thất, hôm nay trước diễn đàn Quốc hội, với tư cách bộ trưởng Bộ Công thương, tôi xin khẳng định trong số 424 dự án bị loại bỏ, trừ dự án Đồng Nai 6 và 6A thì tất cả hầu như không có chi phí gì vì mới ở giai đoạn nghiên cứu. Nếu có ý kiến cho rằng việc dừng như thế là gây tổn thất cho nhà đầu tư thì tôi xin khẳng định không có căn cứ" - ông Vũ Huy Hoàng cam đoan.

Theo Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, số liệu thống kê chưa đầy đủ cho thấy dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A phí khoảng 12 tỉ đồng, trong đó 10 tỉ đồng cho lập dự án đầu tư, 2 tỉ đồng báo cáo đánh giá tác động môi trường. Tuy nhiên, ông Hoàng cho biết quyết định giao cho đơn vị làm chủ đầu tư dự án nói rõ: trong quá trình nghiên cứu, chủ đầu tư chỉ được phép đầu tư khi báo cáo đánh giá tác động môi trường được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Điều này có nghĩa là nếu không khả thi về môi trường thì dự án không được triển khai. Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nhấn mạnh: “Tôi chịu trách nhiệm về thông tin này. Dự án này được gác lại một cách bài bản theo đúng quy trình. Rất tiếc là sau khi có ý kiến của dư luận về ảnh hưởng đến môi trường rừng nên ta đã cho dừng. Dĩ nhiên không thể tránh khỏi thiệt hại ít nhiều cho chủ đầu tư nhưng tôi nghĩ thà như vậy còn hơn là cho đầu tư rồi sau này có nhiều thiệt hại còn lớn hơn”.