Sáng 22-11, hội thảo Phát triển công nghiệp điện ảnh trong kỷ nguyên mới trong khuôn khổ Liên hoan phim Việt Nam diễn ra tại phường Sài Gòn, TP.HCM.

Các lãnh đạo tham dự tọa đàm có Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông; tiến sĩ Trần Thị Phương Lan, Vụ trưởng Vụ Văn hóa - Văn nghệ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; PGS.TS. Bùi Hoài Sơn - ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội; Cục trưởng Cục Điện ảnh Đặng Trần Cường; Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM Nguyễn Thị Thanh Thúy... Cùng với đó là các nhà quản lý điện ảnh, đại diện các ban, bộ, ngành, hội, hiệp hội và các doanh nghiệp điện ảnh, nghệ sĩ.

Người điều phối tọa đàm là bà Đinh Thanh Hương, Phó Chủ tịch HĐQT Galaxy Group, đơn vị phát hành các phim nổi bật trong năm 2025 như Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, Mưa đỏ, Tử chiến trên không…

Văn hóa được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị

Phiên 1 có chủ đề Phát triển công nghiệp điện ảnh dân tộc trong kỷ nguyên mới. Khách mời gồm tiến sĩ Trần Thị Phương Lan, PGS.TS. Bùi Hoài Sơn và đạo diễn Victor Vũ.

Theo bà Đinh Thanh Hương, điện ảnh Việt Nam có thể tự hào vì sau COVID-19, điện ảnh Việt Nam tăng trưởng hơn 20% so với năm 2019. Ở một số nước như Malaysia, Nhật Bản, Hàn Quốc thì mức tăng trưởng chỉ đạt 60% so với năm 2019.

"Chúng tôi chưa bao giờ tự hào về phim Việt Nam như vậy" - bà nói. Năm 2024, phim nội địa Việt đạt 42% thị trường, còn năm 2025 tạm tính đã đạt 62% thị phần toàn quốc. Đây là một thành công rực rỡ đến công sức của tất cả những người tham gia vào điện ảnh Việt cũng như các cơ quan ban ngành đã hỗ trợ.

Về câu hỏi "Chính sách văn hóa nên được định hình ra sao để vừa đảm bảo tư tưởng vừa khuyến khích tự do sáng tạo?", tiến sĩ Trần Thị Phương Lan nhận định đây là vấn đề được đặt ra ở rất nhiều diễn dàn và hội thảo, một nỗi băn khoăn lớn.

Liên hoan phim năm nay có một từ khóa là "kỷ nguyên mới". "Kỷ nguyên mới" sẽ được xác lập từ Đại hội XIV của Đảng, tức sang năm, dựa trên sự phát triển, văn minh, giàu mạnh, dựa trên phát triển vượt bậc về khoa học công nghệ, sáng tạo và phát huy tối đa sức mạnh của dân tộc, phát huy tinh thần tự chủ, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc để hướng tới hai mục tiêu: 100 năm thành lập nước (năm 2045) - Việt Nam sẽ trở thành nước phát triển, có thu nhập cao và 100 năm thành lập Đảng (năm 2030) - Việt Nam sẽ trở thành nước có nền công nghiệp phát triển, thu nhập trung bình cao.

Toàn bộ chính sách văn hóa nói chung và điện ảnh nói riêng cũng bám vào mục tiêu này. "Rất mừng là quan điểm của Đảng về phát triển văn hóa rất nhất quán. Trong dự thảo văn kiện Đại hội XIV lần này, văn hóa vẫn được đặt rất cao, ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội, là sức mạnh nội sinh, là nguồn lực phát triển của đất nước và có thêm một cụm từ là "hệ điều tiết xã hội" - bà Phương Lan nói.

Điện ảnh Việt chinh phục nội địa và quốc tế, được không?

Đại biểu quốc hội Bùi Hoài Sơn nhận định văn hóa có ý nghĩa rất lớn, giúp tỏa sáng giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới, giá trị lịch sử, giá trị dân tộc và còn có giá trị kinh tế. 

Khi sửa Luật Điện ảnh, cần xác định làm sao cho điện ảnh có ý nghĩa tích cực hơn trong phát triển kinh tế đất nước, tinh thần chung của Luật Điện ảnh mới là phát triển công nghiệp điện ảnh. Có những điểm đã giải quyết được, có những điểm mới đưa ra tuyên ngôn về chính sách.

"Luật Điện ảnh không thể còn khập khiễng nếu chúng ta muốn nền điện ảnh phát triển bền vững" - ông nói. Khi thảo luận ở quốc hội, các đại biểu nhận ra văn hóa nghệ thuật của chúng ta bị vướng rất nhiều: luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư, luật đất đai, thuế, tài sản công... Đầu tư điện ảnh có tính chất mạo hiểm và dài hạn chứ không phải như đầu tư một cây cầu, con đường hay chung cư, trung tâm thương mại.

Theo đạo diễn Victor Vũ, đầu tiên là nhà làm phim phải luôn học hỏi và làm mới mình, khán giả và công nghệ đều thay đổi rất nhanh. Khán giả hiện nay bước chân vào rạp phim có sự đòi hỏi rất cao. 

Nếu nhà làm phim chậm hơn một bước là đã chậm hơn sự hiểu biết của khán giả. Thứ hai, điện ảnh Việt hiện tại cần đầu tư không chỉ kinh phí mà là thời gian, công sức cho kịch bản, nội dung, phần hình ảnh và âm thanh sao cho hay nhất. Chỉ đầu tư mới giữ chân được khán giả.

Điều thứ ba và quan trọng nhất là phải giữ được chất Việt trong câu chuyện mình kể. Nếu mình thể hiện được điều đó trong phim thì tạo ra được sự kết nối với khán giả. Khi phim chạm đến được khán giả thì khả năng thành công rất cao. 

Gắn bó với Victor Vũ hơn 20 năm, bà Đinh Thanh Hương nói nên có thêm hội thảo để các nghệ sĩ được lên tiếng về việc "Nghệ sĩ cần gì?" để phát triển điện ảnh.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhận định thương hiệu điện ảnh rất quan trọng với công nghiệp văn hóa. Thương hiệu đó có thể là một nhà làm phim, diễn viên, một bộ phim hoặc một liên hoan phim quốc tế.

Ông hoàn toàn tin tưởng TP.HCM sẽ có một liên hoan phim quốc tế có bản sắc riêng, tránh trùng lặp với Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng. Đối với công nghiệp văn hóa, thương hiệu rất quan trọng. 

Trương Nghệ Mưu là một thương hiệu của Trung Quốc. Parasite hay Liên hoan phim quốc tế Busan là những thương hiệu của Hàn Quốc. Điện ảnh có tầm quan trọng rất lớn, có ý nghĩa thiết thực với sự phát triển đất nước, nếu có một thương hiệu tỏa sáng thì có thể hướng sự quan tâm của toàn thế giới với nền điện ảnh đó.

Đạo diễn Victor Vũ nói không phải phim nào cũng có thể chinh phục thị trường nội địa và khán giả quốc tế, nhưng càng muốn đi xa thì mình càng phải bám vào gốc rễ của mình, chẳng hạn phim Thám tử Kiên của anh lấy bối cảnh thời nhà Nguyễn, với câu chuyện của người Việt. 

Phim Việt cần những chủ đề toàn cầu như tình mẫu tử, tình yêu, bi kịch... Khi những chủ đề này được kể bằng ngôn ngữ điện ảnh quốc tế, bộ phim có thể lan xa.

Liên hoan phim Việt Nam trở lại TP.HCM sau 10 năm với diện mạo mới

Tối 21-11, lễ khai mạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 và lễ công bố TP.HCM gia nhập Mạng lưới thành phố sáng tạo của UNESCO - lĩnh vực điện ảnh, diễn ra tại TP.HCM.