Tôi có một đứa cháu 10 tuổi, năm ngoái có dịp ở nhà đón Trung thu cùng nó. Ngồi gấp mấy tờ thủ công thành chiếc đèn lồng, ngắm cậu chàng chạy lon ton ở sân trước, lòng tự nhiên cũng vui rạo rực nỗi niềm đoàn viên. Ánh trăng Trung thu sáng lắm, chỉ là hình như năm nào cũng mưa buổi đêm, thành ra ký ức rằm tháng tám với tôi đôi chỗ lại ướt nhòe mi mắt.

1. Nhẩn nha nhớ, hình như ngày bé Trung thu của tôi cũng rộn ràng như đứa cháu nhỏ. Đúng 7h tối khi cơm nước xong xuôi, mỗi người cầm theo cái đèn tự chế tập trung trước cổng làng chờ đoàn lân. Chúng tôi thường chạy tới những nhà có tiệm tạp hóa hay quán ăn, bởi ở đấy nhiều người hay treo tiền thưởng cho đội múa.

Còn nhà nào năm đó thiếu đói chỉ cần nghe thấy tiếng trống từ xa sẽ chạy ra đóng kín cửa lại, bởi nhỡ đâu đoàn lân vào múa lại chẳng có tiền cho bọn nhỏ. Hai bên cứ vậy ngầm hiểu ý nên đoàn lân chỉ vào những nhà mở rộng cửa chính.

Tầm 7h30, ba thường đem theo đèn pin, tìm tới đoàn lân để gọi tôi về, bởi đã tới giờ phát bánh. Hai ba con dắt nhau ra chỗ trưởng thôn để xếp hàng. Nhớ có năm nhà mất mùa chẳng đủ tiền đóng quỹ, tới lượt tôi không được nhận quà. Đứa nhỏ chưa sõi tiếng chỉ biết ấm ức khóc. 

Ánh mắt ba lúc đó trở thành sự khó hiểu trong cái đầu non nớt của tôi, giờ ngẫm lại, có lẽ là vừa xót xa vừa tự trách lắm. Ngày ấy tôi nào có biết gì ngoài sự vô tư tới vô tâm như thế..

Trung thu với tôi cũng hệt như Tết Nguyên đán vậy, vui nhất không phải đúng ngày mà là những hôm trước đấy khi tất bật chuẩn bị rồi rạo rực đợi mong. Ba thường bỏ một buổi chiều để làm đèn lồng cho tôi, lúc thì hình ông sao từ cây tre tự vót, khi thì lon bia cà nhẵn bỏ nến vào trong.

Ngày mà tình thương được tự tay tạo ra chẳng mang theo gánh nặng vật chất, chợt thấy Trung thu sao mà lung linh đến lạ kỳ.

2. Thời gian cứ trôi dù chẳng phải ai cũng trông đợi. Tôi lớn dần trong sự già đi nhanh tới ngỡ ngàng của ba mẹ. Chớp mắt một cái mà cô bé ngày trước đã chẳng còn quá mặn mà với múa lân hay cái bánh nướng thập cẩm ngày rằm. Những guồng quay cơm áo chốn thị thành cướp mất tiếng cười trẻ thơ, cũng cướp đi thời gian để kịp nghĩ phải trở về đoàn tụ bên mâm cơm cùng ba mẹ.

Dưới ánh trăng vằng vặc, mái tóc muối tiêu của ba hình như lại pha thêm nhiều sợi bạc mới. Ba già rồi, mà tôi thì nào có kịp nhận ra để kề cận nhuộm tươi lại cái nỗi chờ mong con cái.

Cuộc đời thường tạo nên những nỗi đau để mình nhận ra vài bài học nào đấy, dù là nghiệt ngã. Vào lúc tôi mới đặt một chân ở ngưỡng cửa vào đời thì người ba dìu tôi bước đầu đã chẳng thể cười cùng tôi được nữa. 

Ba mất vào đợt gần Trung thu, khi hộp bánh tôi gửi từ Sài Gòn mới ăn được mỗi cái thập cẩm hai trứng. Ba tranh thủ ghé nhà trước khi ghe cá giăng buồm ra biển. Cái bánh ăn vội cùng lời hẹn ít hôm sẽ về của ba mãi là cái dằm trong tim mỗi thành viên gia đình.

Sau Trung thu ba về thật, chỉ là bằng cách thức chẳng ai mong đợi nhất.

Những cái bánh còn ngổn ngang trong hộp không ai ngó ngàng. Chú chó con ba mới xin về luôn tròn xoe mắt tìm người chủ đã vấn vương khói trắng, quấn quýt bên chân như hỏi han tôi về bao thứ chẳng thể nào diễn tả bằng một ngôn ngữ thực tế.

Lúc nhìn trăng rằm qua màn nước mắt, tôi chợt ước đây chỉ là một cơn ác mộng. Rằng ba sẽ lại cầm theo đèn pin để tìm tôi trong đoàn múa lân, nở nụ cười hiền mà chẳng hề trách móc. Có lẽ cổ tích không tồn tại trong thế giới người lớn, nên bao nhiêu cái ước mong như vậy chưa lúc nào thành sự thật. Ba vẫn nằm lạnh lẽo ở đó, còn chiếc bánh trung thu thì ngay ngắn đặt trước tấm ảnh thờ nghi ngút khói nhang.

3. Đã tám năm kể từ ngày ba về miền miên viễn, cũng là ngần ấy tháng ngày tôi chẳng dám đụng tới chiếc bánh trung thu. Lắm lúc lái xe đi ngang những quầy hàng trên đường, mắt phản xạ nhìn lại giây lát, mà lòng thì chùng xuống miên man vài ba suy nghĩ chẳng đâu vào đâu cả. Bởi vì mỗi lúc như vậy sao tôi lại nhớ ba quá chừng!

Dịp cúng ba là lúc mới qua trăng tròn tháng tám ít bữa. Nên cứ nhắc tới Trung thu, lòng tôi lại chồng chéo những mâu thuẫn. Nhiều khi tự an ủi, chắc bởi lòng ba tròn đầy nhân hậu quá, nên ông trăng chỉ mượn ba chốc lát, để soi sáng nụ cười bọn trẻ, để làm chúng vui vẻ, dạy chúng trưởng thành. Ba chỉ đang làm sứ mệnh lớn lao và rất đỗi tự hào của một người vận chuyển ánh sáng.

Ngày nhỏ, Trung thu vui bởi cái bánh thập cẩm cùng chiếc đèn ông sao. Ngày mong mình được bé lại, hoài niệm về nó chỉ còn giản đơn là được ở cạnh ba như dạo cơ hàn lúc trước. Trong tim tôi, ánh trăng hoài niệm có lẽ chính là nụ cười tròn sáng trên khóe mắt chân chim của ba.

Tết Trung thu nay vẫn vui hay chỉ… check-in?

Trung thu với mỗi thế hệ đều có hương vị riêng. Ngày xưa có khi chỉ giản dị với lồng đèn giấy, khoai sắn, còn hôm nay lung linh phố đèn, lồng đèn điện và cơ man nào là bánh trung thu các loại.