Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân - Ảnh: Quochoi.vn

Chiều 16-10, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân thay mặt Chính phủ trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo nghị quyết của Quốc hội thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND phường tại TP Hà Nội nhiệm kỳ 2021-2026.

Chính quyền đô thị 2 cấp

Cùng với tờ trình và dự thảo nghị quyết, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân đã gửi kèm báo cáo đánh giá tác động khi thực hiện thí điểm này, trong đó nêu rõ sau một thời gian thực hiện Luật chính quyền địa phương, chính quyền đô thị, chính quyền nông thôn đã bước đầu có sự phân biệt nhưng chưa rõ nét.

"Mô hình quản lý hiện hành của TP chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra, chưa tự chủ, thiếu linh hoạt, khả năng tự quyết định, tự chịu trách nhiệm để giải quyết kịp thời những vấn đề đặt ra đối với đô thị còn bất cập", báo cáo viết.

"Thẩm quyền của HĐND ở cấp huyện và nhất là cấp xã, về thực chất chưa quyết định được những vấn đề quan trọng về kinh tế - xã hội trên địa bàn. Các vấn đề về quy hoạch, đầu tư, kết cấu hạ tầng đô thị, tài chính - ngân sách, tổ chức - nhân sự… chủ yếu do chính quyền TP quyết định.

Hoạt động tiếp xúc cử tri, chất vấn của HĐND quận, huyện, thị xã và xã, phường, thị trấn còn mang nhiều tính hình thức".

Chính phủ cho rằng "những thách thức về đô thị hóa, hội nhập quốc tế, sự gia tăng dân số, áp lực về hạ tầng cơ sở, giao thông, môi trường, an ninh trật tự... nêu trên đòi hỏi TP Hà Nội có mô hình quản lý phù hợp với đặc thù đô thị của thủ đô, trong đó có nội dung thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND tại các phường thuộc các quận, thị xã của Hà Nội".

Chính phủ nhận định thí điểm như vậy "đảm bảo bộ máy chính quyền tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; phát huy quyền làm chủ của nhân dân; phát huy các hình thức dân chủ trực tiếp của người dân, góp phần xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh".

Nếu đề xuất trên được Quốc hội đồng ý, Hà Nội sẽ xây dựng mô hình 2 cấp chính quyền (TP và quận) và cơ quan hành chính tại phường ở khu vực đô thị; mô hình 3 cấp chính quyền (TP; huyện và thị xã, xã và thị trấn) ở khu vực nông thôn.

Nhắc lại cuộc thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường đã được thực hiện trước đây trên diện rộng với 10 tỉnh, TP nhưng kết quả lại quay về mô hình cũ, chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga lưu ý Hà Nội lần này cần chuẩn bị lý giải khi trình ra Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng Phan Thanh Bình và Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc đề nghị cân nhắc tên gọi "UBND" đối với các phường, xã không tổ chức HĐND, bởi khi đó phải là mô hình ủy ban hành chính mới đúng.

"Chủ tịch UBND quận bổ nhiệm, miễn nhiệm chủ tịch, phó chủ tịch phường chứ không phải HĐND, tức cấp trên bổ nhiệm cấp dưới, thì đương nhiên là ủy ban hành chính chứ không phải UBND", ông Phúc nói.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân - Ảnh: Quochoi.vn

"Thanh Hóa đi đầu", giảm 76 đơn vị cấp xã

Chiều cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua nghị quyết về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Thanh Hóa; và đề án tổng thể sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh Hải Dương và mở rộng TP Hải Dương.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân, Thanh Hóa có phương án sắp xếp 146 đơn vị hành chính cấp xã thành 70 đơn vị hành chính cấp xã mới, qua đó giảm bớt 76 đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh (từ 635 còn 559).

Để thực hiện kế hoạch này, Thanh Hóa cũng đã có phương án cụ thể sắp xếp 2.842 cán bộ, công chức, người hoạt động không chuyên trách liên quan.

Hải Dương thì có kế hoạch sắp xếp 55 đơn vị hành chính cấp xã. TP Hải Dương được mở rộng trên cơ sở nhập nguyên trạng toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của 5 xã thuộc 3 huyện liền kề.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân yêu cầu Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân làm rõ tiến độ sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của các địa phương trên cả nước. Theo yêu cầu, đến thời điểm cuối năm 2019 phải cơ bản sắp xếp xong nhưng hiện tại mới chỉ có đề án của 4 tỉnh được Chính phủ trình.

"Thanh Hóa đi đầu cả nước, kế đến là Hải Dương, vậy các tỉnh khác thì thế nào?", Chủ tịch Quốc hội hỏi.

Ông Lê Vĩnh Tân trả lời rằng đến thời điểm hiện tại, Bộ Nội vụ đã thẩm định đề án của 24 tỉnh, TP. Các địa phương còn lại có số đơn vị thuộc diện phải sắp xếp là không nhiều. Nếu các cơ quan hữu quan phối hợp tốt trong việc thẩm tra, cho ý kiến thì cơ bản sẽ hoàn thành theo kế hoạch.

Dừng thí điểm mô hình "không HĐND cấp quận, huyện"

TT - Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội Lưu Tiến Định cho biết vừa quyết định tạm dừng việc xây dựng đề án thí điểm mô hình chính quyền đô thị và đề án không hội đồng nhân dân (HĐND) cấp quận, huyện, phường, xã tại Hà Nội.