Tỷ phú Donald Trump (trái) và Thượng nghị sĩ Ted Cruz đều bị Đảng Cộng hòa ngán ngại - Ảnh: Reuters

Chỉ hơn một tuần nữa cuộc bầu cử sơ bộ ở bang Iowa sẽ diễn ra. Danh sách các ứng cử viên Đảng Cộng hòa lên tới hơn 10 người. Nhưng mọi khảo sát đều cho thấy đây sẽ là cuộc so găng trực tiếp giữa tỷ phú Donald Trump và Thượng nghị sĩ Ted Cruz.

Tất cả các ứng cử viên còn lại như Jeb Bush hay Marco Rubio đều bị bỏ cách quá xa.  Theo khảo sát của CNN, ông Trump đạt tỷ lệ ủng hộ 37% ở Iowa, ông Cruz có 26%. Ông Rubio chỉ có 14%, Ben Carson 6%, những ứng cử viên còn lại dưới 3%....

Phản đối cả hai

Ở thời điểm nước sôi lửa bỏng này, trong nội bộ Đảng Cộng hòa đang xảy ra một cuộc tranh cãi lớn. Đó là Trump hay Cruz, ai nguy hiểm hơn và cần phải cản trở ai. Mới đây, tạp chí cánh hữu National Review phát hành số báo với toàn bộ nội dung chống tỷ phú Donald Trump.

“Donald Trump là mối đe dọa đối với chủ nghĩa chính trị bảo thủ Mỹ” - tạp chí National Review kết luận. Nhà báo cánh hữu Peter Wehner nhận định: “Donald Trump không phải là chính trị gia cánh hữu. Ông ta là kẻ theo chủ nghĩa dân túy. Sẽ là rất nguy hiểm nếu Đảng Cộng hòa giao quyền kiểm soát cho ông ta”.

Trong đó, hàng loạt nhà báo cánh hữu, thành viên Đảng Trà (chi nhánh cực đoan của Đảng Cộng hòa), cựu quan chức chính phủ Mỹ… đều khẳng định ông Trump trên thực tế là một chính trị gia cánh tả, chỉ đội lốt cánh hữu, không đại diện cho hệ tư tưởng của Đảng Cộng hòa.

Trong khi đó, theo báo New York Times, nhiều quan chức, nghị sĩ và chuyên gia vận động hành lang Đảng Cộng hòa ở Washington cho rằng cần phải ngáng đường Thượng nghị sĩ Ted Cruz vì ông ta quá cực đoan, gây ảnh hưởng tai hại tới hình ảnh của Đảng Cộng hòa không chỉ ở năm 2016 mà cả những năm kế tiếp.

Các lãnh đạo Cộng hòa đánh giá Ted Cruz quá cứng đầu và tự phụ. Họ khẳng định việc ở Thượng viện ông Cruz liên tục đưa ra những quan điểm cực đoan, cứng rắn cho thấy ông ta không thể thống nhất được Đảng Cộng hòa.

Buộc phải lựa chọn

“Nếu Cruz trở thành đại diện Đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống, các lãnh đạo đảng sẽ cố tìm cách giúp ông ta tranh cử hiệu quả hơn. Nhưng chắc chắn ông ta sẽ không lắng nghe bất kỳ ai” - New York Times dẫn lời chuyên gia vận động hành lang Charles R. Black Jr cho biết.

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, người đã lên tiếng ủng hộ ứng cử viên Jeb Bush, mô tả cơn đau hiện tại của Đảng Cộng hòa đối với sự lựa chọn giữa Trump và Cruz: “Chọn một bên thì giống như bị trúng đạn, chọn bên còn lại thì không khác gì bị đầu độc”.

Phải lựa chọn ai đây khi mà những người được tầng lớp lãnh đạo Đảng Cộng hòa kỳ vọng như Jeb Bush hay Marco Rubio đều thất thế? Nguồn tin báo chí Mỹ cho biết các quan chức Cộng hòa đang tính toán ủng hộ ông Trump, bởi “Trump gây thiệt hại cho đảng ít hơn là Cruz”.

Một số quan chức Cộng hòa nhận định ông Trump là người thực tế, có thể thương lượng được, và có khả năng lôi kéo nhiều cử tri mới đến với đảng này. “Chúng ta có thể chung sống được với Trump. Có ai yêu quý ông ta không? Chắc chắn là không. Nhưng ông ta sẽ không phá đảng” - nhà vận động hành lang Richard Hohlt đánh giá.  

Họ cho rằng ông Cruz sẽ chỉ thu hút được cử tri ở một số bang bảo thủ và sẽ biến hình ảnh Đảng Cộng hòa trong con mắt cử tri Mỹ càng trở nên cực đoan, thủ cựu hơn. “Trump sẽ không gây thiệt hại lâu dài cho liên minh Cộng hòa. Cruz chắc chắn làm điều đó” - nhà vận động hành lang John Feehery cảnh báo.