Sáng 24-6, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi).

Hành vi mới: Mua bán thai nhi trong bụng mẹ

Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Trần Khánh Thu (Thái Bình) dẫn báo cáo của Bộ Công an, trong 5 năm từ năm 2018 đến năm 2022, cả nước đã phát hiện 394 vụ với 837 đối tượng vi phạm pháp luật và tội phạm về mua bán người.

Nếu như trong giai đoạn trước đây từ 2012 - 2020 mua bán người chủ yếu là mua bán người ra nước ngoài chiếm trên 80% số vụ, thời gian gần đây xuất hiện ngày càng nhiều vụ mua bán người ở trong nước, riêng năm 2022 số vụ mua bán trong nước chiếm đến 45% tổng số vụ.

Bà Thu nói mua bán người được Liên Hiệp Quốc xác định là 1 trong 4 loại tội phạm nguy hiểm nhất thế giới.

Ngày nay công nghệ phát triển, các đối tượng chỉ cần ngồi tại một vị trí, sử dụng Zalo, Facebook để kết nối dụ dỗ đưa người ra nước ngoài hoặc trao đổi mua bán nạn nhân ngay trong nội địa.

Về nội dung cụ thể, bà Thu dẫn báo cáo của Bộ Công an, số vụ phạm tội mua bán người có chiều hướng gia tăng hằng năm.

Đặc biệt thời gian qua đã xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi, mua bán nam giới để cưỡng bức lao động trên tàu cá.

Việc mua bán thai nhi, theo bà Thu, là hành vi mới xuất hiện, bắt đầu diễn ra từ thời điểm đang mang thai đến khi đứa trẻ chưa chào đời nên chưa có hậu quả xảy ra, dẫn tới khó khăn cho công tác xử lý.

Theo bà Thu, pháp luật hình sự Việt Nam hiện nay chưa quy định đối với trường hợp mua bán thai nhi, vì thai nhi không phải là trẻ em được sinh ra.

Tuy nhiên trên thực tiễn hiện nay tình trạng mua bán thai nhi đã xảy ra tại nhiều địa phương, là hành vi nguy hiểm cho xã hội và vi phạm đạo đức, vi phạm thuần phong mỹ tục và chưa có quy định pháp luật điều chỉnh vấn đề này.

Do đó, theo bà Thu, cần bổ sung truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp mua bán thai nhi.

Thai nhi cần được bảo vệ như con người

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng nêu việc mua bán thai nhi bắt đầu diễn ra từ thời điểm mang thai đến khi đứa trẻ chưa chào đời nên chưa có hậu quả xảy ra, dẫn đến khó khăn trong công tác xử lý.

Bà nói theo pháp luật hình sự hiện nay, chỉ được coi là người và có quyền công dân khi đứa trẻ được sinh ra đời. Còn khi vẫn đang là bào thai trong bụng mẹ chưa được điều chỉnh để xem xét là đối tượng của hành vi phạm tội. Vì vậy, không có cơ sở, căn cứ pháp lý để xử lý hành vi mua bán thai nhi.

Cũng theo bà Thu, dưới góc độ pháp luật, hành vi của người mẹ có con rồi bán cũng là hành vi phải quy định là hành vi buôn bán người và có dấu hiệu phạm tội của mua bán người.

Tuy nhiên, thực tế pháp luật hiện nay chưa quy định nên không có cơ sở xem xét. Bộ luật Hình sự 2015 cũng như pháp luật về phòng, chống mua bán người cũng chưa có quy định nào về vấn đề trên.

Do đó, sửa đổi luật lần này, ban soạn thảo cần cân nhắc, xem xét có giải pháp phù hợp với hành vi mua bán thai nhi đang trong bụng mẹ trước tình hình mua bán thai nhi đang diễn ra ngày càng phức tạp và tinh vi như trong giai đoạn hiện nay.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) đồng tình với ý kiến của đại biểu Khánh Thu, Huỳnh Thị Phúc về việc xem xét bổ sung quy định liên quan đến hành vi mua bán thai nhi trong bụng mẹ trong dự thảo luật.

Ông nói thai nhi mặc dù chưa sinh ra nhưng cần được bảo vệ như con người, với đầy đủ các quyền cơ bản. Việc mua bán thai nhi không chỉ vi phạm quyền của thai nhi mà còn là sự xúc phạm nghiêm trọng đến phẩm giá con người.

Việc bổ sung hành vi này vào tội phạm mua bán người sẽ thể hiện sự tôn trọng và bảo vệ quyền lợi của thai nhi, phù hợp với các giá trị đạo đức và nhân văn.

"Bảo vệ thai nhi đồng thời cũng là bảo vệ bà mẹ mang thai khỏi những hành vi cưỡng bức, ép buộc phải bán con mình", ông bày tỏ.

Bộ trưởng Lương Tam Quang lần đầu trình dự luật về chống mua bán người trước Quốc hội

Chiều 7-6, Thượng tướng Lương Tam Quang, bộ trưởng Bộ Công an, đã lần đầu trình Quốc hội tờ trình của Chính phủ về dự Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi).