Ngày 29-11, báo The Telegraph (Anh) đăng bài viết do ông Valery Zaluzhny - cựu tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine và hiện là Đại sứ Ukraine tại Anh - chấp bút.

Đúng người, đúng thời điểm

Trong đó, ông Zaluzhny nhận định: "Dù chỉ là khoảng lặng trước cuộc chiến tiếp theo, hòa bình vẫn mở ra cơ hội cho thay đổi chính trị, cải cách sâu rộng, phục hồi toàn diện, tăng trưởng kinh tế và đón công dân trở về.

Thậm chí hòa bình còn cho phép việc bắt đầu củng cố nền tảng công lý thông qua đấu tranh chống tham nhũng và tạo ra một hệ thống tòa án trung thực".

Phát biểu của ông Zaluzhny đặc biệt gây chú ý bởi hai yếu tố: người phát biểu và thời điểm phát biểu.

Ông Zaluzhny là tổng tư lệnh của Ukraine trong suốt giai đoạn đầu cuộc chiến với Nga. Hầu hết thắng lợi quân sự đáng kể nhất của Kiev đều diễn ra dưới sự cầm quân của ông.

Điều đó khiến sự yêu thích của các cử tri dành cho ông dần tăng, trong lúc tỉ lệ ủng hộ của Tổng thống Volodymyr Zelensky dao động theo xu hướng chung là đi xuống.

Dù chưa từng chính thức đưa ra tuyên bố về tham vọng chính trị, ông Zaluzhny vẫn được đánh giá rộng rãi là ứng cử viên hàng đầu cho vị trí tổng thống Ukraine trong các cuộc bầu cử tương lai.

Trước tình cảnh này, ông Zelensky đã cách chức ông Zaluzhny và cử ông sang Anh làm đại sứ. 

Tuy nhiên động thái này vẫn không làm hình ảnh ông Zaluzhny trong mắt dân chúng Ukraine đi xuống, khi ông tiếp tục thắng ông Zelensky để trở thành ứng viên được yêu thích nhất trong các cuộc thăm dò cử tri.

Đáng chú ý, người bị cho là đứng đằng sau quyết định trên của ông Zelensky - cựu chánh văn phòng tổng thống Andriy Yermak - vừa ra tuyên bố từ chức hôm 28-11.

Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh ông Yermak là tâm điểm cuộc điều tra tham nhũng liên quan đến một loạt nhân vật thân tín của ông Zelensky.

Dù được hầu hết nhân vật ở Ukraine đánh giá là không liên quan đến các hoạt động phi pháp của đồng minh, ông Zelensky vẫn đang đối diện nhiều chỉ trích về vấn đề này.

Điều này biến đây thành giai đoạn dễ bị tổn thương bậc nhất của tổng thống Ukraine trong nhiều năm qua.

Sự thiếu vắng nhân vật thứ hai cũng tạo ra một khoảng trống quyền lực to lớn, ít nhiều khiến không khí chính trường nơi đây rối loạn.

Không nhất thiết có bên thắng cuộc

Trong bài viết trên, ông Zaluzhny phác thảo tầm nhìn an ninh cho Ukraine sau chiến tranh.

Vị cựu tổng tư lệnh thừa nhận Ukraine đang ở trong "tình thế cực kỳ khó khăn" và cho rằng mọi bước tiến sẽ "không thể thực hiện nếu thiếu các đảm bảo an ninh hiệu quả", chẳng hạn như việc Ukraine gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Dù cảnh báo về một "nền hòa bình vội vã" có thể dẫn đến mất độc lập, ông Zaluzhny cũng thừa nhận: "Chiến tranh không nhất thiết kết thúc bằng chiến thắng của một bên".

"Người Ukraine chúng tôi khao khát chiến thắng hoàn toàn, nhưng không thể bác bỏ phương án chấm dứt chiến tranh lâu dài", ông viết.

Ngoài ra, cựu tổng tư lệnh cũng chỉ trích việc Ukraine không dành đủ ngân sách cho quốc phòng năm 2021, ngay cả khi Nga đang mở rộng năng lực quân sự.

"Hệ quả là khi cuộc tấn công toàn diện nổ ra năm 2022, quân đội chúng tôi phải đối mặt với tình trạng thiếu thốn trầm trọng mọi thứ, từ quân số đến vũ khí", ông nói thêm.

'Cơn bão trong tách trà' hay 'cơn bão hoàn hảo' ở Ukraine?

Ông Andriy Yermak, Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine từ tháng 2-2020, vừa từ chức vào hôm 28-11, chỉ vài giờ sau khi các điều tra viên khám xét nhà riêng của ông.