Phóng to

Ông Kenan Evren - Ảnh: NNTV

Tướng Evren được coi là biểu tượng của thời kỳ quân đội chi phối nền chính trị Thổ Nhĩ Kỳ. Sau cuộc đảo chính ngày 12-9-1980, ông Evren được bầu làm tổng thống ngày 7-11-1982 với 90% số phiếu ủng hộ và làm tổng thống 8 năm. Trong thời gian này ông đã thay đổi hiến pháp, hạn chế quyền của người dân, nhất là tầng lớp thanh niên.

Các vị tướng Thổ Nhĩ Kỳ thường coi mình là người bảo vệ trật tự muôn thuở do Mustafa Kemal Ataturk - người sáng lập Thổ Nhĩ Kỳ - lập nên từ đống tro tàn của đế chế Ottoman năm 1923. Họ liên tục tiến hành đảo chính năm 1960, 1971 và 1980 để lật đổ chính quyền mà họ coi là mối đe dọa đối với trật tự đó.

Tuy nhiên, ông Evren nói không tiếc vì đã làm việc này, cho rằng họ đã thiết lập lại trật tự sau nhiều năm bạo lực đường phố giữa hai phe cánh tả - cánh hữu, khiến 5.000 người chết.

Trong khi đó, chính quyền của Thủ tướng Tayyip Erdogan, đảng đối lập và nghị viện đã tập hợp được ít nhất 350 người và tổ chức cùng đứng tên nguyên đơn trong vụ kiện ông Evren và những người liên quan. Các công tố viên đang theo đuổi bản án chung thân đối với ông Evren.

Ảnh hưởng chính trị của quân đội đã giảm hẳn khi Thủ tướng Erdogan lên nắm quyền năm 2002. Trong hiến pháp năm 1982 có quy định các viên tướng được quyền miễn trừ hầu tòa nhưng đến năm 2010, chính quyền mới đã chỉnh sửa và thông qua trưng cầu ý dân để loại bỏ điều này.