Khi cuộc tranh cãi giữa Mỹ và Canada về đoạn quảng cáo "mượn lời" cố Tổng thống Mỹ Ronald Reagan chưa hạ nhiệt, nội dung thực sự trong bài phát biểu của ông Reagan năm 1987 lại một lần nữa được chú ý.

Dù bị cắt ghép để phục vụ chiến dịch truyền thông của chính quyền tỉnh Ontario (Canada) nhằm phản đối thuế quan, lời của cố tổng thống vẫn thể hiện rõ quan điểm: thuế quan chỉ mang lại lợi ích tạm thời, và cuối cùng sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ.

Trong đoạn phát biểu gốc, ông Reagan nói: "Khi ai đó nói 'hãy áp thuế nhập khẩu', họ có vẻ như đang làm điều yêu nước để bảo vệ việc làm và sản phẩm nội địa. Và đôi khi điều đó có hiệu quả, nhưng chỉ trong thời gian ngắn. Về lâu dài, những rào cản thương mại như vậy sẽ gây hại cho mọi người lao động và người tiêu dùng Mỹ".

Ông cảnh báo rằng thuế quan cao sẽ dẫn đến trả đũa từ các nước khác, làm nổ ra "những cuộc chiến thương mại khốc liệt", khiến thị trường sụp đổ và hàng triệu người mất việc.

Theo Quỹ và viện Tổng thống Ronald Reagan, phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh khi đó Mỹ áp thuế tạm thời lên hàng hóa Nhật Bản do nước này vi phạm thỏa thuận thương mại về chip bán dẫn.

Chính ông Reagan cũng nhấn mạnh rằng đây là "trường hợp đặc biệt", và ông "rất miễn cưỡng khi phải áp dụng các rào cản thương mại".

"Chúng tôi chỉ muốn giải quyết một vấn đề cụ thể, chứ không phải khởi đầu một cuộc chiến thương mại", ông nói, trước khi khẳng định lại niềm tin của mình vào thương mại tự do.

Trong nhiều bài phát biểu khác, nhà lãnh đạo cũng thường xuyên lập luận rằng thương mại là con đường dẫn đến thịnh vượng và hòa bình.

"Thương mại không phải chiến tranh. Đó là một liên minh kinh tế đôi bên cùng có lợi. Không có kẻ thua, chỉ có người thắng", ông nói vào năm 1988.

Ông cũng cảnh báo về "những kẻ mị dân kêu gọi chiến tranh thương mại với đồng minh của chúng ta", cho rằng chủ nghĩa bảo hộ là "hình thức chủ nghĩa dân tộc rẻ tiền" có thể làm suy yếu nền kinh tế và an ninh quốc gia.

Tuy nhiên các nhà sử học chỉ ra rằng lời nói và hành động của ông Reagan trên thực tế không phải lúc nào cũng thống nhất.

Dưới thời ông, Mỹ từng áp hạn ngạch nhập khẩu thép, xe hơi Nhật và đánh thuế mô tô để bảo vệ thương hiệu mô tô của Mỹ Harley-Davidson.

Dù vậy, các biện pháp này được coi là ngoại lệ chiến thuật nhằm xoa dịu áp lực bảo hộ trong Quốc hội, chứ không phản ánh sự thay đổi trong triết lý kinh tế của ông.

Giáo sư Steve Hanke, cố vấn kinh tế cấp cao trong chính quyền ông Reagan, nhận xét: "Ông Reagan hiểu rõ rằng thương mại tự do củng cố sức mạnh kinh tế và vị thế của nước Mỹ. Ông ấy không bao giờ coi thuế quan là công cụ làm giàu".

Ông Hanke nói thêm rằng việc so sánh ông Reagan với Tổng thống Trump là "sai lầm căn bản", bởi "ông Trump nói về thuế quan như biểu tượng của quyền lực, còn ông Reagan nói về thương mại như nền tảng của tự do".

Có thật ông Obama ca ngợi Ấn Độ không khuất phục trước đòn thuế của ông Trump?

Đoạn video cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama ca ngợi Ấn Độ “không khuất phục” trước áp lực thuế quan của chính quyền Tổng thống Donald Trump là sản phẩm của công nghệ deepfake.